Dagblaðið Vísir - DV - 08.08.2008, Qupperneq 34

„Íslendingar eru svo aftarlega á merinni að við rekum
orðið lestina í þessum málaflokki í Vestur-Evrópu. Við
svona tilefnislausum tálmunum hafa franskir dómstólar
til dæmis refsiramma sem er þriggja ára fangelsisvist.
Hér á landi er nánast klappað á kollinn á fólki og það
beðið um að gera ekki svona aftur.“
föstudagur 8. ágúst 200834 Helgarblað DV
Vantar þig fjármálaráðgjöf?
Þarftu að ná áttum í peningamálunum?
lVið gerum heildar yfirlit yfir fjárhagsstöðuna
lVið semjum við kröfuhafa um gjaldfallnar skuldir
lVið aðstoðum þig við fasteignaviðskipti
lVið gerum verðmat á fasteigninni þinni
lVið bendum þér á hvar má spara og minnka útgjöld
Hringdu núna!
Það er auðveldara að taka á vandanum strax!
GH Ráðgjöf
Sóleyjargötu 17, 101 Reykjavík Sími 510-3500 og 615-1020
Guðrún Hulda Ólafsdóttir hdl
Björgvin Guðjónsson löggiltur fasteigna-, fyrirtækja- og skipasali
Geymdu þessa auglýsingu – Hún getur komið sér vel
síðastliðins áliti um málið að beiðni
sýslumanns. Þar segir sálfræðingur-
inn meðal annars eftir viðtöl við dæt-
urnar að mikilvægt sé að vinna að því
að koma á umgengni á ný milli föður
og dætra. Stúlkurnar líði að hans mati
fyrir það að umgengni liggi niðri, það
virðist báðum foreldrum í hag að hún
komist á á ný og það hið fyrsta.
Þann 2. maí úrskurðaði sýslumað-
ur svo móður stúlknanna í dagsektir
fyrir tálmanir á umgengni við yngstu
stúlkuna. Stefáni og lögmanni hans,
Dögg Pálsdóttur, finnst það afar und-
arleg niðurstaða að móðirin var ein-
göngu úrskurðuð í dagsektir fyrir að
tálma umgengni við yngstu dóttur
Stefáns, en ekki hinar eldri, þrátt fyr-
ir alla forsöguna í málinu og skýrt álit
sálfræðingsins um að ekkert réttlætti
að umgengni hefði fallið niður.
„Sýslumaður sagði meðal ann-
ars í úrskurðarorðum sínum að svo
virtist sem móðir hefði tálmað um-
gengni föður og dætra á ákveðn-
um tímabilum, en bara ekki á þessu
tímabili, nema við þá yngstu,“ seg-
ir Stefán. „Og sýslumaður virti þarna
álit síns eigin sérfræðings að vettugi.
Í áliti hans segir skýrt að börnin líði
fyrir það að umgengnin liggi niðri.
Ég kærði þennan úrskurð því sam-
stundis til dómsmálaráðuneytisins
og lét fylgja með ítarlega greinargerð
um málið. Ég bíð hins vegar enn eft-
ir úrskurði þeirra í málinu. Þegar ég
hef athugað hjá ráðuneytinu hvenær
niðurstöðu sé að vænta hef ég fengið
þau svör að afgreiðsla þess hafi tafist,
aðallega vegna sumarfría fulltrúans
sem er með málið. Ég geri ráð fyrir að
mitt mál sé svo léttvægt innan ráðu-
neytisins að óhætt sé að sumarfrí mitt
með eldri dætrunum fari forgörðum
í ár, enda ekki liðnir nema tæpir ell-
efu mánuðir frá okkar síðustu sam-
vistum. Og okkar frí sé minna virði en
sumarfrí fulltrúans, þrátt fyrir sex ára
þrautagöngu í málinu.“
Ámælisverð vinnubrögð
Dagsektirnar sem sýslumaður
lagði á móðurina vegna tálmana á
umgengni við yngstu telpuna voru
fimm þúsund krónur á dag. Það er
lágmarksupphæðin sem sýslumað-
ur hefur heimild til að leggja á þann
sem brýtur á rétti barns og foreldris á
þennan hátt. Hámarksupphæðin er
þrjátíu þúsund krónur á dag.
„Þetta eru ámælisverð vinnu-
brögð,“ segir Stefán. „Það er auðvelt
að greiða fimmtíu þúsund krónur á
tíu daga fresti þegar viljinn er jafnein-
beittur og raun ber vitni. Skilaboð
sýslumanns í þessu dagsektamáli
geta vart verið önnur en þau að það
sé næstum því ókei að brjóta svona
gróflega á börnunum.“
Raunin varð líka sú að móðir-
in greiddi sektirnar í áttatíu daga,
í stað þess að dagsektirnar yrðu til
þess að hún virti umgengni föður og
barna, eða allt þar til 21. júlí síðastlið-
inn. Þá var henni meinað um áfram-
haldandi háttsemi, í formi dómsúr-
skurðar Héraðsdóms Reykjavíkur frá
11. júlí síðastliðnum, um að yngstu
dótturina mætti sækja með aðstoð
sýslumanns til að koma á umgengni.
Fulltrúar sýslumanns og barnavernd-
arnefndar, með fulltingi lögreglu sem
var í viðbragðsstöðu í grenndinni ef
á þyrfti að halda, tóku síðan yngstu
dóttur Stefáns úr umráðum móður
sinnar. Þess ber að geta að móðirin
kærði enn og aftur þá niðurstöðu til
Hæstaréttar.
Hlaupa í fang Stefáns
Þessum degi, þegar Stefán fékk að
hitta stúlkurnar aftur, gleymir hann
aldrei. Eftir ríflega þriggja tíma orða-
skipti og þrætur fulltrúanna fjögurra
við móður stúlknanna, föðurömmu
og -afa á heimili þeirra tveggja síðar-
nefndu, fengu þeir loks yngstu telp-
una í sína umsjá.
Það sem meðal annars tafði að-
gerðina var læknir sem móðir stúlk-
unnar hafði fengið til að skrifa upp á
læknisvottorð þar sem sagði að stelp-
an væri ekki í stakk búin til að fara til
pabba síns þennan dag vegna kvíða-
einkenna sem hún átti að hafa sýnt
en Stefán fullyrðir að séu upplogin.
Læknirinn var jafnframt mættur á
vettvang. Fulltrúarnir gerðu honum
aftur á móti grein fyrir því að þetta
mál snerist ekki um neina ákvarð-
anatöku þegar þarna var komið sögu.
Búið væri að taka ákvörðun í héraðs-
dómi og hjá sýslumanni um næsta
skref í málinu og það væri enginn að
fara að stöðva þessa aðgerð.
Þegar fulltrúarnir bjuggust svo til
að leiða stúlkuna út af heimilinu gerð-
ist nokkuð sem fáir höfðu kannski átt
von á. „Þá ber svo við að elsta dóttir
mín vill fá að fara líka til pabba síns,
þó málið snerist í rauninni ekki um
hana á þessum tímapunkti vegna
þróunar mála,“ lýsir Stefán og bætir
við að hún hafi fengið því framgengt.
„Mér eru svo gefin fyrirmæli und-
ir lokin í gegnum síma að koma að
heimilinu en bíða í hvarfi eftir því að
börnin verði leidd til mín. Og þegar
stúlkurnar koma fyrir húshorn í fylgd
þessara fulltrúa og sjá mig, þá slítur
yngsta stelpan sig lausa, hleypur á
harðaspretti í fangið á pabba sínum
og elsta stelpan fylgir í kjölfarið. Til-
finningin er algerlega ólýsanleg - að
fá börnin sín hlaupandi í fangið á sér
eftir tíu mánaða tálmanir og andlegar
misþyrmingar.“ Stefán gerir hlé á máli
sínu og augljóst er á frásögn hans og
háttalagi að þessi stund hafi ver-
ið þrungin tilfinningaumróti og sitji
kyrfilega geymd í hjarta hans.
Andvökur og vítiskvalir
Það tilfinningaumrót sem Stefán
upplifði á mánuðunum tíu sem hann
fékk ekki að hitta dætur sínar, og vera
linnulaust borinn fölskum ásökun-
um, gleymist líka seint. Andvökunæt-
urnar voru margar og segist hann oft
hafa liðið vítiskvalir. Stúlkurnar hafa
líka sagt föður sínum frá mikilli van-
líðan sem þær upplifðu á þessu tíma-
bili og fyrri tímabilum.
Öðru máli gegnir um líðan þeirra
frá því þær hittu föður sinn að nýju
eftir aðskilnaðinn fyrir þremur vik-
um. „Þær hafa blómstrað síðan,“ seg-
ir Stefán sem fór með dæturnar norð-
ur á Húsavík strax sama dag. „Það er
eins og þær hafi losnað úr fangelsi.
Og þetta hafa verið hamingjusöm-
ustu dagar í okkar lífi í tæpt ár.“
Stefán segir það á hinn bóginn
afar erfitt að hafa ekki miðjustelpuna
sína líka hjá sér. „Það nístir mig alveg
inn að hjarta. Henni líður líka hræði-
lega yfir því að hafa verið sett í þess-
ar tálmanir. En hún er harðari af sér
en hinar tvær stelpurnar, og á eflaust
erfitt með að horfast í augu við þau
stóru orð sem hún hefur haft uppi til
að þóknast öðrum,“ segir Stefán sem
bindur vonir við að hitta þriðju dótt-
ur sína áður en langt um líður. „Í það
minnsta þegar kerfið kemur úr sum-
arfríi,“ segir Stefán sposkur á svip.
Meirihluti feðra gefst upp
Eins og sjá má af frásögn Stef-
áns hér að framan hefur hann ekki
góða reynslu af kerfinu. Hann hefur
enda gert alvarlegar athugasemdir
við þau vinnubrögð embættis sýslu-
manns og barnaverndar, sem við-
höfð hafa verið í málinu.
„Kerfið er andsnúið feðrum frá
a til ö. Og það hirðir lítið um rétt-
indi barnanna, sem þetta á þó allt að
snúast um frá upphafi til enda,“ seg-
ir Stefán sem hefur setið í stjórn Fé-
lags um foreldrajafnrétti – sem áður
hét Félag ábyrgra feðra – undanfarin
ár. Í því starfi sínu hefur hann skrifað
fjölda greina um lestina í kerfinu og
bent á hvað betur megi fara.
„Það eru hundruð feðra hér á
landi í sömu stöðu og ég og þeir
skipta þúsundum á undanförn-
um áratugum. Meirihlutinn af þeim
hefur gefist upp. Menn hafa hvorki
andlegt né fjárhagslegt úthald til að
standa í svona miskunnarlausu stríði
í mörg, mörg ár. Það er ekki hægt að
komast í gegnum svona baráttu einn
og ég hef fengið ómetanlegan stuðn-
ing frá fjölskyldu og vinum. Og ég
mun aldrei gefast upp þegar börnin
mín eru beitt slíkum órétti og misk-
unnarleysi.“
Að sögn Stefáns hafa þau hjá Fé-
lagi um foreldrajafnrétti líka séð
hversu auðvelt það er í kerfinu að
minnka eða rjúfa öll tengsl barna við
feður sína. „Íslendingar eru svo aft-
arlega á merinni að við rekum orðið
lestina í þessum málaflokki í Vest-
ur-Evrópu. Við svona tilefnislausum
tálmunum hafa franskir dómstólar til
dæmis refsiramma sem er þriggja ára
fangelsisvist. Hér á landi er nánast
klappað á kollinn á fólki og það beðið
um að gera ekki svona aftur. Það virð-
ist engu máli skipta hvernig börnin
líða fyrir þetta.
Á tyllidögum ferðast svo ráða-
menn og stjórnmálaleiðtogar okkar
til annarra landa og segja þjóðhöfð-
ingjum og minni spámönnum þar á
bæ hvernig beri að haga mannrétt-
indum og jafnrétti – barna sem og
fullorðinna. Það eitt og sér er hjákát-
legt þegar þessi málaflokkur er meira
og minna allur í skötulíki hér heima
fyrir og langt á eftir þeirri þróun sem
átt hefur sér stað annars staðar, því
miður.“
Óttast afleiðingarnar
Stefán segir dætur sínar markað-
ar af þessu stríði um forsjá þeirra. „Ég
hef auðvitað alltaf haldið í vonina
um að þær væru það sterkar fyrir, að
þær næðu að jafna sig. En þegar um
svona síendurtekið ofbeldi gagnvart
börnunum er að ræða getur drop-
inn holað ungan steininn. Ég óttast
því afleiðingarnar til langs tíma. En
ég vona það besta um leið og ég held
áfram baráttunni fyrir réttindum
barnanna minna og annarra barna.“
kristjanh@dv.is
Hvalaskoðarinn stefán við
einn bátanna sem notaðir eru
til hvalaskoðunar á vegum
fyrirtækis hans, gentle giants,
á Húsavík.