Dagblaðið Vísir - DV - 29.08.2008, Blaðsíða 48

föstudagur 29. ágúst 200848 Helgarblað
Á þrjá vegu var Kína í fornöld
varið af náttúrulegum múrum. Í
suðri voru hin ókleifu Himalaja-
fjöll og ófærir frumskógar Indó-
kína; í vestri var háslétta Tíbets og
eyðimerkur Mið-Asíu og í austri var
sjálft Kyrrahafið. Landið var aftur
á móti galopið til norðurs þar sem
endalausar gresjur teygðu sig alla
leið til Mongólíu og Síberíu.
Í mörg þúsund ár höfðu hirð-
ingjar úr norðri reglulega streymt
suður til Kína og farið þar sínu
fram. Kínverskir leiðtogar byrjuðu
snemma að reisa múra til að reyna
að stemma stigu við ránsferðum
þeirra og innrásum.
Fyrsti múrinn var raunar reist-
ur af þeim manni sem yfirleitt er
kallaður fyrsti keisarinn í Kína, Shi
Huangdi, en hann sameinaði mörg
kínversk ríki í eitt stórveldi 221 f.Kr.
Þá höfðu geisað blóðugar borgara-
styrjaldir á kínverskri grund í mörg
hundruð ár. Höfðingjar hinna ýmsu
ríkja voru orðnir þrautþjálfaðir í að
byggja múra, bæði gegn hver öðr-
um og hirðingjaþjóðflokkunum úr
norðri.
Shi Huangdi lét nú rífa múrana
milli gömlu smáríkjanna og flytja
byggingarefni frá þeim til norðurs
þar sem það var notað til að auka
við múrana sem áttu að halda „villi-
mönnum“ Mongóla fjarri. Því er oft
sagt að hann hafi „byggt Kínamúr-
inn“.
En múrar hans voru þó bæði
mun styttri og lítilfjörlegri en það
ógnarlega mannvirki sem við þekkj-
um nú sem Kínamúrinn. Múrarnir
voru aðallega úr leir og troðnum
jarðvegi en þéttir með fléttuðum
efnisbútum og viðardrumbum.
Þeir voru töluvert norðar en hinn
núverandi múr og byrjuðu þar sem
nú er Norður-Kórea.
Þrælkunarvinna
Bygging þess múrs sem við
þekkjum nú hófst á tíma Han-
keisaraættarinnar um 100 árum
eftir daga Shi Huangdi. Síðan tók
Sui-ættin ærlega til hendinni við
múrbygginguna um 600 e.Kr.
Þótt múrarnir ættu að heita
reistir til verndar kínverskri al-
þýðu var það ekki tilhlökkunar-
efni fyrir alþýðufólk þegar keis-
ararnir fylltust löngun til að efla
múrinn. Skattar voru hækkað-
ir og gífurlegur fjöldi kvaddur til
þrælkunarvinnu. Múrinn krafð-
ist óteljandi mannslífa. Ekki að-
eins létu margir lífið við sjálfa
bygginguna, sem var mjög erfið,
heldur sátu stigamenn um verka-
mennina og sálguðu fjölda þeirra.
Útreikningar, sem engin leið er að
vísu að sannreyna, gefa til kynna
að allt að 3 milljónir manna hafi
dáið við að byggja Kínamúrinn.
Á hinn bóginn er það þjóðsaga
að lík fallinna verkamanna hafi
verið múruð inn í múrveggina.
Rotnandi lík hefðu veikt múr-
inn of mikið, þó að vissulega hafi
fundist líkamsleifar á stöku stað í
múrnum.
Múrarnir voru til einskis
Þrátt fyrir allt erfiðið er ekki
að sjá að múrarnir hafi skilað
miklum árangri. Eftir sem áður
streymdu innrásarþjóðir og ræn-
ingjaflokkar úr norðri. Á 12. öld
voru múrarnir engin fyrirstaða
fyrir mongólskar hersveitir Geng-
his Kahn sem lögðu Kína undir
sig. Arftakar hans stýrðu Kína-
veldi til 1368 þegar Ming-ættin
náði völdum.
Hún mátti líka sitja undir inn-
rásum úr norðri og ákvað því að
endurreisa múrana og það ekki
í smáum stíl. Lappað var upp á
gamla múra og þeir tengdir sam-
an og nýir kaflar byggðir. Margir
af hinum nýju múrum voru afar
tilkomumiklir úr tilhöggnum
steini og steypu og það eru þeir
kaflar sem oftast bregður fyrir á
myndum af Kínamúrnum. Sums
staðar er múrinn 9 metra hár og
allt að 7 metra breiður. Þegar all-
ir múrar eru lagðir saman náðu
KÍNAMÚRINN
Bygging Kínamúrsins krafðist svo margra mannslífa
að hann hefur verið kallaður „lengsti kirkjugarður
heims“. Múrnum var ætlað að verja Kína fyrir
innrásum villiþjóða úr norðri – en það ætlunarverk
mistókst hrapallega. Ef tir Magnus Vä s tErbro
Þótt múrarnir ættu að heita reistir til verndar
kínverskri alþýðu var það ekki tilhlökkunarefni
fyrir alþýðufólk þegar keisararnir fylltust löng-
un til að efla múrinn.
sV
a
n
t
E s
t
r
ö
M
Kínamúrinn um það leyti sem
hann var lengstur.
RÚSSLAND
MONGÓLÍA
KÍNA
INDLAND
Múrinn á tímum
Ming-ættar
Shanghai
-guan
Jiayuguan Beijing