Dagblaðið Vísir - DV - 19.12.2008, Qupperneq 2

„Þegar ég réð hana var hún ekki í
fullu starfi og bjóst við því að hætta,“
segir Jón Bjarnason, þingmaður
vinstri-grænna, en aðstoðarmaður
hans, Telma Magnúsdóttir, er í fullu
starfi sem þjónustufulltrúi í aðal-
útibúi Landsbankans í Austurstræti
samhliða því að gegna starfi aðstoð-
armanns þingmannsins. Telma er
með 140 þúsund krónur á
mánuði fyrir störf sín sem
aðstoðarmaður sem
er ákveðið hlutfall af
þingfararkaupi.
Kveikjan að því
að landsbyggðar-
þingmenn fengu að
ráða sér aðstoð-
armenn var sú að
landsbyggðarkjör-
dæmunum var fækk-
að og þau stækkuð. Þá
þótti ekki hægt annað
en að þingmenn fengju
að ráða sér aðstoð-
armanneskju til að
sinna verkefnum
í kjördæm-
inu.
Býr í bænum
„Ég vil ekki ræða það meðan ég er hér
í afgreiðslunni,“ segir Telma Magn-
úsdóttir við blaðamann sem fór í
Landsbankann í gær til að ná tali af
henni eftir ítrekaðar tilraunir í gegn-
um síma og skilaboð. Blaðamanni
var meinað að ljósmynda í bankan-
um en fékk þó að tala við Telmu sem
segir að hún reyni að sinna störfum
sínum í kjördæminu sem allra best
og sé með lögheimili í kjördæminu
en búi á höfuðborgarsvæðinu. „Ég
leigi hérna í bænum og fer
oft í kjördæmið,“ seg-
ir Telma og tekur
fram að starfið sé
kvöld- og helgar-
vinna. Í lögum
Alþingis seg-
ir: „Aðstoð-
armenn al-
þingismanna
munu hafa
aðstöðu í kjör-
dæmunum.“
Jafnframt kem-
ur þar fram að
aðstoðarmenn
þingmanna fái,
auk fastra launa,
greiðslu á móti
kostnaði við ferð-
ir, farsíma
og annan
rekstur.
Aðstoðarmenn eiga að búa í
kjördæminu
Jón Bjarnason segir að starf aðstoð-
armanns snúi að öllu kjördæminu.
„Það er rétt að gert er ráð fyrir því að
starfsmenn búi í kjördæminu og séu
þar, hún hefur að vísu sitt lögheimili
þar,“ segir Jón og tekur fram að starf-
ið sé 25 prósent starf og ekki marg-
ir sem vinna einungis við það. „Hún
stóð frammi fyrir því að geta feng-
ið starf áfram í Landsbankanum og
valdi það, þá gerðum við samkomu-
lag um að hún myndi hætta um ára-
mótin,“ segir Jón en Telma hefur
starfað sem aðstoðarmaður síðan
í ágúst. „Hún var í ákveðnum verk-
efnum sem hún bara lýkur, í skilmál-
um ráðningarsamninganna má hún
hafa annað starf, þannig það er allt í
góðu.“
Stífar reglur í Landsbankanum
Atli Atlason, framkvæmdastjóri
starfsmannasviðs Landsbankans,
segir að stífar reglur gildi ef starfs-
menn eru í annarri vinnu en hjá
bankanum. „Ég er með tölvupóst um
að hún sækir um að fá að gegna starfi
aðstoðarmanns alþingismanns. Það
eru mjög stífar reglur um að fá að
sinna öðru starfi og þarf að sækja
um heimild fyrir því. Þetta er kvöld-
og helgarvinna og hefur engin hags-
munaáhrif gagnvart hennar starfi í
bankanum.“
DV gerði ítarlega úttekt 25. nóv-
ember á kostnaði Alþingis vegna að-
stoðarmanna þingmanna og nemur
hann um 63 milljónum króna á árs-
grundvelli. DV sendi þá fyrirspurn
til allra aðstoðarmanna og spurði
meðal annars hvort þeir sinntu öðru
starfi jafnhliða. Sömuleiðis var spurt
hversu hátt starfshlutfallið væri. Tólf
svöruðu af tuttugu og einum þing-
manni. Telma svaraði þeirri fyrir-
spurn ekki.
Telma Magnúsdóttir, aðstoðarmaður Jóns Bjarna-
sonar þingmanns vinstri-grænna, vinnur fullt starf samhliða
störfum hjá Jóni. Hún býr í Reykjavík en í lögum um aðstoðar-
menn er kveðið á um að þeir hafi aðstöðu í kjördæmunum. Atli
Atlason, framkvæmdastjóri starfsmannasviðs hjá Landsbankan-
um, segir að Telma hafi sótt um að fá að sinna öðru starfi þegar
hún fékk vinnu áfram í bankanum.
föstudagur 19. desember 20082 Fréttir
Þetta helst
- þessar fréttir bar hæst í vikunni
Nær óhugsandi er talið að
sjávarútvegurinn ráði við 600
milljarða skuldir sínar, sem að
miklum hluta eru í erlendri
mynt. Samanlagðar skuldir
greinarinnar voru áætlaðar 407 millj-
arðar króna við upphaf bankahrunsins
þannig að hækkunin síðan þá skrifast
að mestu á gríðarlegt fall krónunnar
frá þeim tíma. Ofan á þessar skuld-
ir bætist 100 milljarða króna skuld
vegna framvirkra gjaldeyrissamninga.
Liðlega þrjátíu sjávarútvegsfyrirtæki
í viðskiptum við Landsbankann hafa
óskað eftir því að fá slíkar skuldir nið-
urfelldar, en þær eru fyrst og fremst til komnar vegna falls krónunnar.
Margar útgerðir hafa fengið lán til að kaupa kvóta gegn veði í kvótan-
um. Nú er kvótinn verðminni en lánið og því hætt við að bankarnir
gætu farið í veðköll.
JólagJöf kvótakónganna
fimmtudagur 18. desember 20084
Fréttir
ritstjorn@dv.is
Innlendar FréttIr
Nær óhugsandi er talið að sjávarút-
vegurinn ráði við 600 milljarða skuld-
ir sínar, sem að miklum hluta eru í erlendri mynt. Samanlagðar skuld-
ir greinarinnar voru áætlaðar 407 milljarðar króna við upphaf banka-
hrunsins þannig að hækkunin síð-
an þá skrifast að mestu á gríðarlegt fall krónunnar frá þeim tíma. Ofan á þessar skuldir bætist 100 milljarða króna skuld vegna framvirkra gjald-
eyrissamninga. Liðlega þrjátíu sjáv-
arútvegsfyrirtæki í viðskiptum við Landsbankann hafa óskað eftir því að fá slíkar skuldir niðurfelldar, en þær eru fyrst og fremst til komnar vegna falls krónunnar. Heimildar-
maður DV bendir á að ef gengishrun krónunnar megi að einhverju leyti rekja til aðgerða bankanna undan-
farna mánuði sé efni til þess að líta svo á að þeir hafi tekið sér stöðu gegn viðskiptavinum með framvirka gjald-
eyrissamninga.
Eiga varla fyrir vöxtum
Í lok september áætluðu Samtök fisk-
vinnslustöðva að samanlagðar tekjur sjávarútvegsins yrðu um 145 millj-
arðar króna á árinu. „Að teknu tilliti til tekjutaps vegna sýkingar í síldinni og gengisbreytinga er varla fjarri lagi að þær verði um 160 milljarðar króna á árinu,“ segir Grétar Mar Jónsson, þingmaður Frjálslynda flokksins, en hann á sæti í sjávarútvegs- og land-
búnaðarnefnd Alþingis. Hann bend-
ir á að framlegð í sjávarútvegi sé 5
til 10 prósent. „Jafnvel þótt
framlegðin væri 20 pró-
sent verða aðeins lið-
lega 30 milljarðar
króna á ári afgangs
af 160 milljörðum til
þess að borga af lán-
um og greiða vexti af
600 milljarða skuld.
Ef við gefum okkur að
vextir séu aðeins 5
prósent væru
vaxta-
greiðsl-
ur
sjávarútvegsins um 30 milljarð-
ar króna á ári og þá á hann eftir að greiða niður lánin sjálf. Það sér hver hugsandi maður að þetta gengur ekki upp.“
Verðhrun á kvóta
Varlega áætlað eru um 90 pró-
sent skulda sjávarútvegsins tengd-
ar bönkunum þremur sem nú eru í eigu ríkisins. Að minnsta kosti allar hefðbundnar skuldir hans voru flutt-
ar úr gömlu bönkunum yfir í nýju
bankana, arftaka þeirra. Þetta á
þó ekki við um framvirku gjald-
eyrissamningana samkvæmt
heimildum DV. Megnið af lán-
um sjávarútvegsins eru ekki al-
veg ný af nálinni og voru tekin
þegar verð á kvóta var frá 3.500
krónum upp í 4.200 krónur fyr-
ir kíló af þorski til varanlegrar
eignar. Lánasamningar eru
þinglýstir eins og vera
ber og miðast veðin við
umrætt kvótaverð.
„Nú reynir Lands-
bankinn að fá menn
til að kaupa þorsk-
kvóta á 1.500 krón-
ur fyrir kílóið til
varanlegrar eign-
ar. Það sjá allir
heilvita menn að
veð bankanna
í sjávarútvegi
eru því hrunin.
Verðið er að-
eins helming-
ur eða 40 pró-
sent af því sem
það var þegar
veð var tek-
ið í honum. Margir spyrja sig hvers vegna bankarnir grípa ekki til veð-
kalla líkt og gert væri við svipaðar að-
stæður í heilbrigðum fjármálakerf-
um,“ segir Grétar Mar.
Hann bendir á að fyrir Alþingi sé nú frumvarp sem felur í sér að lífeyr-
issjóðir landsmanna fái að hækka heimildir sínar til kaupa á hluta-
bréfum í 20 prósent af heildareign. Heimildirnar verði síðan notaðar til þess að kaupa hluti í bæði skráðum og óskráðum hlutafélögum til þess að halda framleiðslulífinu gangandi.
Lífeyrissjóðir virkjaðir með lagabreytingum
Með þátttöku ríkis og banka auk líf-
eyrissjóðanna er ætlun stjórnvalda að mynda endurreisnarsjóð sem gæti haft til umráða allt að 150 millj-
arða króna sem veita á inn í fyrir-
tækin. Verið er að ræða útfærslu á þessu, meðal annars í efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis í gærkvöldi. Grunnhugmyndin er að virkja eign-
ir lífeyrissjóðanna í þágu atvinnulífs-
ins og verðmætasköpunar með því að þeir geti keypt hluti í skráðum og óskráðum hlutafélögum. Sem stend-
ur eru fá skráð fyrirtæki á markaði og óskráð fyrirtæki eru mörg hver á barmi gjaldþrots. Ætla má að með því að heimila lífeyrissjóðunum að verja fimmtungi eigna sinna í þágu atvinnulífsins hafi þeir allt að 250 milljarða króna til hlutabréfakaupa.
Bæði stjórnarþingmenn og stjórn-
arandstæðingar velta því nú fyrir sér hvort umfangsmiklar fjárfestingar lífeyrissjóða og ríkisbanka í sjávarút-
vegi hljóti ekki að leiða til uppstokk-
unar á kvótakerfinu.
„Margir spyrja sig hvers
vegna bankarnir grípa
ekki til veðkalla líkt og
gert væri við svipaðar
aðstæður í heilbrigðum
fjármálakerfum.“
ÚTGERÐIR VILJA
SKULDAAFLAUSN
Jóhann hauksson
blaðamaður skrifar: johannh@dv.is
Grétar Mar Jónsson „Nú reynir Landsbank-inn að fá menn til að kaupa þorskkvóta á 1.500 krónur fyrir kílóið til varanlegrar eignar. Það sjá allir heilvita menn að veð bankanna í sjávarútvegi eru því hrunin.“
Ísafjarðarhöfn með þátttöku ríkis og banka auk lífeyrissjóðanna er ætlun stjórnvalda að mynda endurreisnarsjóð sem gæti haft til umráða allt að 150 milljarða króna sem veita á inn í fyrirtækin.
Ósáttir við sparn-
aðartillögur
Náms- og stúdentahreyfing-
ar gera stórvægilegar athuga-
semdir við sparnaðartillögur
ríkisstjórnar. Bæði eru fjárlög til
LÍN skert því sem nemur 1.360
milljónum og ríkisútgjöld til
menntunar, háskóla, rannsókna
og framhaldsskóla dregin sam-
an.Þetta kemur fram í sameig-
inlegri yfirlýsingu stúdentaráðs
Háskóla Íslands, stúdentaráðs
Háskólans í Reykjavík, stúd-
entaráðs Háskólans á Akureyri,
stúdentaráðs Menntavísinda-
sviðs HÍ, Listaháskóla Íslands,
SÍF og SÍNE.
Tryggvi hættir
Tryggvi Jónsson, starfsmaður
Nýja Landsbankans, mun hætta
störfum fyrir vikulok, samkvæmt
heimildum DV. Tryggvi var
framkvæmdastjóri Baugs þar til
árið 2002. Hann réð sig til starfa
í Landsbankanum og var síðan
endurráðinn eftir hrunið. Hann
hefur starfað við áhættustýringu.
Gagnrýnt var að Tryggvi hafði
sagt að hann hefði engin tengsl
við Baug en leiðrétti það síðar
og sagði tengslin vera óbein.
Nú hefur verið afráðið að hann
hætti störfum.
Vilja lægri
stýrivexti
„Viðskiptaráð leggur því til að
Seðlabanki Íslands fari að for-
dæmi seðlabanka annarra ríkja
og lækki stýrivexti sína til að
liðka fyrir aðlögun hagkerfisins,“
segir í nýútkomnu fréttabréfi
Viðskiptaráðs.
Viðskiptaráð telur að átján
prósenta stýrivextir þjóni ekki
lengur því hlutverki að halda
fjármagni inni í hagkerfinu þar
sem nýsett gjaldeyrislög fyrir-
byggja fjármagnsflutninga að
nær öllu leyti. Ráðið bendir á að
í fyrradag hafi verið sögulegur
vaxtaákvörðunarfundur í Seðla-
banka Bandaríkjanna þegar
stýrivextir vestanhafs voru lækk-
aðir niður í 0,25 prósent.
Einstaklingur á meðal-
launum með tíu milljóna
króna verðtryggt lán þarf
að borga nær hundrað
þúsund krónum meira í
skatta, eldsneyti, áfengi og
tóbak á næsta ári en hann gerir í
ár vegna nýlegra lagabreytinga.
Þegar verðbólguáhrif þessara skatta- og gjaldahækkana eru tekn-
ar með er ljóst að hækkunin nemur 143 þúsund krónum á mánuði.
Skatta- og gjaldahækkanirnar eru vegna bankahrunsins og fyrirsjá-
anlegs methalla á rekstri ríkissjóðs á næsta ári. Þar með eru fallin
tvö loforð stjórnarflokkanna um að stefnt skyldi að skattalækkunum
og að efnahagslegur stöðugleiki ríkti áfram. Ráðherrar og þingmenn
flokkanna segja aðstæður hafa breyst svo mjög að ekki sé hægt að
standa við loforðin en aðrir benda á að þar með séu kosningaúrslitin
2007 jafnógild og loforðin sem voru gefin í kosningabaráttunni.
loforðin falla
MÁNUdagUr 15. dESEMBEr 20082
Fréttir
Hærri tekjuskattur
50.880 krónur
Miðað við tölur Hagstofunnar um 424
þúsund króna meðallaun á mánuði fyrir
árið 2007.
Hærra útsvar
25.440 krónur
Miðað við tölur Hagstofunnar um 424
þúsund króna meðallaun á mánuði fyrir
árið 2007. Sveitarfélög ráða hvort þau
hækki útsvarsprósentuna eða ekki.
Eldsneyti
9.550 krónur
Á hvern landsmann sautján ára og eldri,
ef aðeins er miðað við þá sem hafa aldur
til að klára ökunám og fá ökuskírteini.
Tóbak og áfengi
6.964 krónur
Á hvern landsmann 20 ára og eldri.
Verðtryggða lánið
50.000 krónur
Miðað við tíu milljóna króna lán.
SamtalS 142.834 krónur
Svona léttiSt pyngjan þín
Sigurður MikaEl jónSSon
blaðamaður skrifar: mikael@dv.is
Sjálfstæðisflokkurinn hefur staðið
við fátt af því sem lofað var fyrir síð-
ustu kosningar. Þegar farið er í gegn-
um kosningastefnuskrá flokksins,
sem almennt er talin til kosningalof-
orða, virðist fátt um efndir. Stórmál
hafa fyrirfarist, og umskipti í þjóð-
félaginu krafist aðgerða sem ganga
þvert á stefnu, loforð og yfirlýsingar
flokksins. Umskipti í afstöðu til Evr-
ópusambandsins virðast vera á döf-
inni. Skattahækkanir munu skella á,
þvert á gefin loforð, vegna inngripa
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Flokkur-
inn sem vildi breyta Íbúðalánasjóði í
heildsölubanka fyrir aðra lánveitend-
ur þakkar nú líklega fyrir hann í dag
eftir bankahrunið. DV rýnir í stóru
málin úr stefnuskrá flokksins.
aldrei ESB, eða hvað?
Á föstudaginn var hóf Evrópunefnd
Sjálfstæðisflokksins störf með sínum
fyrsta fundi. Verkefni nefndarinnar
verður að skoða Evrópumálin ofan í
kjölinn. Yfirlýst stefna og loforð Sjálf-
stæðisflokksins fyrir síðustu þing-
kosningar virðist því með þessu vera
að bresta að mati Steingríms J. Sigfús-
sonar, formanns vinstri-grænna.
„Ég man eftir mjög skýru kosn-
ingaloforði Sjálfstæðisflokksins um
að Ísland ætti ekki að ganga í Evrópu-
sambandið. Það skyldi nú ekki eiga
eftir að verða eitt mikilvægasta kosn-
ingaloforð þeirra í langan tíma. Því
með því sóttu þeir sér mikið fylgi út
á það að þeir myndu standa vörð um
að Ísland færi ekki í Evrópusamband-
ið. Og mynduðu loks ríkisstjórn með
það í stjórnarsáttmála. Þannig að þeir
eru rækilega, pólitískt og siðferðilega,
bundnir af því loforði. Á þeim grund-
velli er þeirra umboð frá kjósendum í
dag. Það er líklega stærsta kosninga-
loforðið sem er fólgið í þeirra kosn-
ingastefnuskrá.“ segir Steingrímur.
Þvermóðskan varð þjóðinni dýr
„Það er mikil óvissa um ESB-aðild-
ina, hvað svo sem kemur úr fundi
hans í janúar. Sjálfstæðismenn hafa
náttúrlega verið afskaplega þver-
ir þegar kemur að Evrópumálum og
bera mikla ábyrgð á því hvar við erum
stödd,“ segir Valgerður Sverrisdótt-
ir, formaður Framsóknarflokksins.
„Ef við hefðum verið í ESB og með
evruna þegar allt þetta skall á, hefði
aldrei komið til þessa með bankana.
Við erum í gríðarlegum vanda varð-
andi gjaldmiðilinn okkar eins og
komið hefur í ljós,“ segir Valgerður og
telur stöðu þjóðarinnar vera fyrst og
fremst á ábyrgð Sjálfstæðisflokksins.
Efnahags- og skattamál
Við endurskoðun fjárlaga kemur
fram að tekjuskattur hækkar um 1
prósentustig. Er það þvert á loforð
Sjálfstæðisflokksins sem lagði upp
með að lækka skatta einstaklinga enn
frekar.
Sjálfstæðisflokkurinn lofaði að
fella niður stimpilgjöld. Það hefur að-
eins verið gert að litlum hluta af fyrstu
húsnæðiskaupum. Sjálfstæðisflokk-
urinn taldi að lækka ætti álögur á bif-
reiðaeigendur en með nýsettum lög-
um voru þær að hækka. Með því að
ríkið skyldi yfirtaka viðskiptabankana
má færa rök fyrir því að Sjálfstæðis-
flokkurinn hafi af illri nauðsyn gengið
gegn afar stóru stefnumáli sínu. Sjálf-
stæðisflokkurinn vildi leggja áherslu
á að flytja verkefni úr höndum ríkis-
ins til einkaaðila til að draga úr um-
svifum hins opinbera.
Fjölskyldumál
Sjálfstæðisflokkurinn vildi með því
að takmarka umsvif Íbúðalánasjóðs
jafna samkeppnisstöðu á húsnæð-
islánamarkaði. Því hefði fylgt aukin
hlutdeild viðskiptabankanna á þeim
markaði. Í kjölfar falls bankanna hef-
ur hlutverk sjóðsins líklega aldrei ver-
ið veigameira, og hafa stjórnarand-
stæðingar bent á í ræðum sínum á
Alþingi hvar þjóðfélagið væri statt ef
Íbúðalánasjóði hefði verið sópað út af
markaðinum. Sjálfstæðisflokkurinn
lofaði áframhaldandi fjölgun leigu-
íbúða og lausna í fjármögnun félags-
legra leiguíbúða. Í endurskoðuðum
fjárlögum sem kynnt voru á dögun-
um kemur fram að draga á úr fjölgun
leiguíbúða. Þá lofaði Sjálfstæðisflokk-
urinn að gera stórátak í að jafna óút-
skýrðan launamun karla og kvenna.
Samkvæmt rannsókn Félagsvísinda-
stofnunar frá 27. nóvember síðast-
liðnum var óútskýrður launamunur
karla og kvenna 19,5 prósent.
Hógvær Sjálfstæðisflokkur
Steingrímur J. Sigfússon er sá sem
setið hefur einna lengst í stjórnar-
andstöðu þar sem Sjálfstæðisflokk-
urinn hefur farið með völdin. Hann
hefur ýmislegt reynt þegar kemur að
óefndum kosningaloforðum. Hann
telur þó Sjálfstæðisflokkinn að
þessu sinni hafa verið mun hógvær-
ari en Samfylkinguna. „Þeir voru nú
hógværari í sínum loforðum annað
en Samfylkingin sem lofaði að gera
allt fyrir alla. Þau voru svo ábyrgðar-
laus og gengu svo langt í loforðun-
um,“ segir formaður vinstri-
grænna.
getur enn ræst
Þegar listinn yfir vanefnd kosn-
ingaloforð eru borin undir Arn-
björgu Sveinsdóttur, þingflokks-
formann Sjálfstæðisflokksins,
segir hún að mörg stefnumál
Sjálfstæðisflokksins hafi þurft
að sitja á hakanum vegna þeirra
risafengnu verkefna sem fylgdu
bankahruninu. Hún segir að
stutt sé liðið af kjörtímabilinu
og því séu ekki öll kurl komin
til grafar „Við fengum auðvitað
þetta bankahrun og fjármála-
kreppu þannig að þau verk sem
menn hafa ætlað að vera í, nú í
haust, hafa vikið til hliðar. Það var
gert ráð fyrir að þessi stefna næði
fram að ganga á kjörtímabilinu.
Það er ekki búið,“ segir hún.
Þegar hún er spurð hvort
hugsanleg breytt stefna Sjálfstæð-
isflokksins í Evrópumálum kalli á að
endurnýja þurfi umboð ríkisstjórnar-
innar með kosningum segir hún að
það yrði að skoða þegar þar að kæmi.
Flokkarnir bæru sameiginlega ábyrgð
á stjórnarsáttmálanum og að þeir yrðu
hvor um sig að meta stöðuna, ef hún
breyttist.
svikin loforð í breyttum heimi
Svikin loforð Ingibjörg Sólrún gísladótt-
ir, geir H. Haarde og Árni M. Mathiesen á
blaðamannafundi í kjölfar endurskoðunar
fjárlagafrumvarpsins á dögunum. Í þeirri
endurskoðun féllu nokkur kosningaloforð
Sjálfstæðisflokksins.
Bjartsýnin réði Mikið
hefur breyst frá því fyrir síð-
ustu þingkosningar þegar
þessi auglýsing birtist.
Auknar álögur á landsmenn Skattbyrði
almennings hækkar um tugi þúsunda á ár
i
vegna nýlegra skattahækkana.
Mynd Sigtryggur Ari
MÁNUdagUr 15. dESEMBEr 2008 3
Fréttir
Svona hækkar eldneytiSreikninguri
nn
6.323 krónur
21.371 krónur
13.041 krónur Miðað við 20 þúsund kílómetra
keyrslu á ári,
17 þúsund innanbæjar og 3 þúsund utanb
æjar
sviki loforð í breytt ei i
Brotin koSningaloforð
Stefna: Vildu lækka skatta til einstaklinga
enn frekar.
Staðreynd: Við endurskoðun fjárlaga kem
ur fram að tekjuskattur hækkar og
sveitarfélög fá að hækka útsvar.
Stefna: Vildu fella niður stimpilgjöld.
Staðreynd: Felldu niður hluta stimpilgjald
a af fyrstu íbúðarkaupum.
Stefna: Töldu að lækka ætti álögur á bifrei
ðaeigendur.
Staðreynd: Olíugjald hefur nýlega verið h
ækkað.
Stefna: Vildu flytja verkefni úr höndum rík
is og sveitarfélaga til einkaaðila og
draga úr umsvifum hins opinbera.
Staðreynd: ríkið sér nú um rekstur þriggja
stærstu viðskiptabankanna.
Stefna: Vildu jafna samkeppnisstöðu á hú
snæðislánamarkaði og skoða stöðu og
hlutverk Íbúðalánasjóðs á almennum mar
kaði.
Staðreynd: Umsvif Íbúðalánasjóðs hafa st
óraukist og rætt er um að hann yfirtaki
húsnæðislán bankanna.
Stefna: Vildu leggja áherslu á fjölgun leigu
íbúða og lausna í fjármögnun
félagslegra íbúða.
Staðreynd: Í endurskoðuðum fjárlögum s
egir að draga eigi úr fjölgun leiguíbúða.
Stefna: Vildu gera stórátak í að jafna óútsk
ýrðan launamun karla og kvenna.
Staðreynd: Kynbundinn launamunur er n
ú 19,5 prósent, samkvæmt nýlegri
könnun Félagsvísindastofnunar.
Stefna: Vildu gera átak vegna þeirra barna
sem búa við slæma tannheilsu.
Staðreynd: Nú er óttast um tannheilsu ba
rna vegna stórhækkunar á aðföngum.
Stefna: Töldu brýnt að fækka ráðuneytum
.
Staðreynd: ráðuneytin eru jafnmörg og þ
au voru. Þó á að skera niður kostnað
við ráðuneyti.
Stefna: Flokkurinn stefndi að lengingu fæ
ðingarorlofs.
Staðreynd: Nýjustu fréttir herma að það e
igi að lækka hámarkslaun í orlofi.
Stefna: Vildu að flestum væri fært að búa
í eigin húsnæði til að treysta fjárhags-
legt sjálfstæði einstaklinga.
Staðreynd: Íbúðakaupendur eru í vanda v
egna fallandi íbúðaverðs og hækkandi
verðbólgu, eiga á hættu að geta ekki selt í
búðir sínar.
Stefna: Töldu að ESB-aðild þjónaði ekki ha
gsmunum íslensku þjóðarinnar eins og
málum var háttað.
Staðreynd: Sérstök Evrópunefnd hefur ve
rið sett á laggirnar og blikur eru á lofti
um umskipti hvað ESB varðar.
Viðbúið er að meðalmaðurinn beri
á milli hundrað til tvö hundruð
þúsund krónum minna úr býtum á
næsta ári vegna þeirra skattahækk-
ana og annarra hækkana sem
stjórnvöld hafa boðað eða þegar
samþykkt. Þá er þó miðað við að
laun hans haldist óbreytt. Ofan á
þetta bætist að vegna halla á fjár-
lögum má gera ráð fyrir að hver
Íslendingur, frá nýfæddum börn-
um til elstu borgara landsins, verði
skuldsettur fyrir rúmri hálfri millj-
ón króna.
Þetta er aðeins hluti af þeirri
kjaraskerðingu sem almenningur
verður fyrir vegna bankahrunsins.
Þannig reynist verðbólgan mörg-
um dýrkeypt auk þess sem þús-
undir karla og kvenna hafa misst
störf sín.
Minna útborgað
Landsmenn fá minna útborgað á
næsta ári en þessu ári, miðað við
sömu laun. Ef litið er til meðal-
launa eins og þau eru reiknuð hjá
Hagstofunni má gera ráð fyrir að
eins prósentustigs hækkun tekju-
skatts leiði til þess að skattbyrði
meðalmannsins hækkar um 51
þúsund krónur á ári. Er þá mið-
að við 424 þúsund króna laun en
það voru meðallaun á almennum
markaði á síðasta ári samkvæmt
tölum Hagstofunnar. Velji sveit-
arfélagið sem viðkomandi býr í
að hækka útsvarið um hálft pró-
sentustig eins og nú verður leyft
hækka skattarnir um rúmar 25
þúsund krónur aukalega. Þannig
geta beinir skattar á laun hækkað
um 76 þúsund krónur.
Fólk með 250 þúsund krónur í
laun á mánuði þarf að borga 30 til
45 þúsund krónum meira í skatta
en áður. Endanleg upphæð ræðst af
því hvort og þá hversu mikið stjórn
viðkomandi sveitarfélags hækkar
útsvar. Manneskjan með milljón
krónur í mánaðarlaun myndi með
sama hætti borga 120 til 180 þús-
und krónur í hærri skatta.
dýrt tóbak og eldsneyti
Landsmenn þurfa að borga meira
en áður fyrir áfengið sem þeir
drekka, tóbakið sem þeir reykja og
eldsneytið sem þeir setja á bílinn
sinn. Ef áætlaðri tekjuaukningu
ríkissjóðs vegna þessa er deilt nið-
ur á landsmenn sést að hver lands-
maður yfir sextán ára aldri borgar
10 þúsund krónum meira í bens-
ín á ári en áður. Áfengis- og tób-
aksreikningurinn hækkar um sjö
þúsund krónur. Svo verður verð-
tryggingin til þess að verðtryggð
lán hækka um fimm þúsund krón-
ur á hverja milljón. Þannig myndi
tíu milljóna króna lán hækka um
50 þúsund krónur vegna þess að
áfengis-, tóbaks- og eldsneytisverð
hækkar og þar með eykst verð-
bólgan.
tvær vikur í hærri skatta
Ef við höldum áfram með þenn-
an ímyndaða meðalmann sjáum
við að heildarútgjöld hans vegna
skattahækkana og aukinna álaga
á tóbak, áfengi og bíla er 143 þús-
und krónur á mánuði. Það þýðir að
viðkomandi þarf að vinna tveimur
vikum lengur á næsta ári til að hafa
upp í þær skattahækkanir og álög-
ur sem stjórnvöld hafa samþykkt
að undanförnu.
tveGGJA viknA lAun í
skAttAhÆkkAnirnAr
Brynjólfur Þór guðMundSSon
fréttastjóri skrifar: brynjolfur@dv.is
MÁNUdagUr 15. dESEMBEr 20084
Fréttir
„Sá loforðaflaumur sem Samfylk-
ingin gaf fyrir síðustu kosningar er
þess eðlis að í rauninni hefði aldrei
verið hægt að standa við öll þessi
gylliboð. Þegar stefnuskrár flokk-
anna eru skoðaðar sést greinilega
að Samfylkingin lofaði áberandi
mestu. Það er ljótur leikur að spila
slíka vinsældapólitík,“ segir Birk-
ir Jón Jónsson, þingmaður Fram-
sóknarflokksins, sem metur loforð
Samfylkingarinnar mun meira úr
takt við það sem staðið hefur verið
við heldur en kosningaloforð Sjálf-
stæðisflokksins.
Brást í veigamiklu atriði
Ögmundur Jónasson, þingflokks-
formaður Vinstri hreyfingarinnar -
græns framboðs, gefur Samfylking-
unni falleinkunn þegar kemur að
því að standa við kosningaloforðin.
„Forgangsverkefni hjá Samfylking-
unni var að hennar sögn að standa
vörð um almannatryggingar. Í fyrsta
skipti sem reynir á neysluvísitöluna
við uppfærslu bóta almannatrygg-
inga er hún tekin úr sambandi,
eins og er beinlínis gert ráð fyrir í
þessum fjárlögum sem verið er að
boða,“ segir Ögmundur.
Hann bendir á að bætur al-
mannatrygginga eigi að hækka
í samræmi við launaþróun
eða almenna verðlags-
þróun, eftir því hvort er
hærra. „Nú er neyslu-
vísitalan miklu hærri
og þá er þetta allt
tekið úr sambandi,“
segir Ögmundur og
telur þetta eitt veiga-
mesta atriðið þar
sem Samfylkingin
hefur brugðist.
Gerbreyttar forsendur
Ágúst Ólafur Ágústsson, varafor-
maður Samfylkingarinnar, telur
heilt yfir að Samfylkingin hafi stað-
ið sig vel þegar kemur að efndum
kosningaloforða. Hann bendir á að
ýmis atriði hafi verið á lista flokks-
ins fyrir kosningarnar en ekki kom-
ist inn í stjórnarsáttmálann. „Þegar
flokkar vinna saman þarf að gera
málamiðlanir og sumu af því sem
við lofuðum fyrir kosningar tókst
okkur ekki að koma inn í sáttmál-
ann,“ segir hann.
Stefna Samfylkingarinnar um að
lækka skatt á lífeyristekjur niður í
10 prósent er eitt af þeim atriðum
sem ekki náðist sátt um við Sjálf-
stæðisflokkinn.
Fyrir kosningarnar var efnahags-
umhverfið allt annað og er því velt
upp hvort loforð Samfylkingarinnar
um aukið jafnvægi í efnahagsmál-
um, lægri verðbólgu og lægri skatta
séu enn á borðinu. „Forsendurn-
ar eru auðvitað gerbreyttar frá því
sem áður var. Við stöndum auðvit-
að frammi fyrir efnahagslegu hruni
þar sem 90 prósent af bankakerfinu
hrundu á einni nóttu. En ég tel að
þessi stefnumál hafi aldrei átt betur
við en nú,“ segir Ágúst.
Bera fyrir sig bankaleynd
Aukið gagnsæi í stjórnsýslunni var
einnig eitt af áhersluatriðum Sam-
fylkingar fyrir kosningar.
Birkir segist telja
að ástandið hafi
hins vegar aldrei
verið jafnslæmt
og nú í þeim
efnum. „Við á
þinginu spyrj-
um spurninga
og krefjumst
svara en menn
bera sífellt fyrir
sig bankaleynd
eða annað í þeim
dúr. Ég var með fyr-
irspurn til viðskipta-
ráðherra í siðustu
viku um peninga-
markaðssjóðina en
þar var fátt um
svör,“ segir
Birkir.
Hann rifjar sérstaklega upp að
þingmenn stjórnarandstöðunn-
ar höfðu ítrekað óskað eftir því að
skilyrði Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
fyrir lánveitingu yrðu gerð opinber
af hálfu ríkisstjórnarinnar. „Ég las
fyrst um þessi skilyrði í DV. Þá höfð-
um við margbeðið um þessar upp-
lýsingar,“ segir Birkir.
Sjúklingar borga meira
Í þeirri jafnaðarstefnu sem Sam-
fylkingin kennir sig við er gert ráð
fyrir að allir eigi kost á heilbriðgis-
þjónustu, óháð efnahag. Ögmund-
ur bendir á að ríkisstjórnin hafi
farið þá leið í að standa vörð um
heilbrigðisþjónustu landsmanna
með því að setja Guðlaug Þór Þórð-
arsson sjálfstæðismann yfir heil-
brigðismálin. „Hann hefur hamast
við að koma þessu öllu út á mark-
aðinn eins og hann frekast getur.
Þetta er líka á ábyrgð Samfylkingar-
innar sem ríkisstjórnarflokks,“ segir
Ögmundur.
Guðlaugur skipaði nýverið Huld
Gunnlaugsdóttur forstjóra Land-
spítalans. Hún hefur gefið út að
spítalinn fari nú í miklar aðgerðir
til hagræðingar. Þar á meðal verði
dagdeildum fjölgað. Samkvæmt
reglum spítalans er kostnaður sjúk-
linga sem fara heim yfir nótt hins
vegar mun meiri og því er þarna
verið að færa kostnað frá spítalan-
um og yfir til heimilanna í landinu.
Falleinkunn
Þegar kemur að skattamálum seg-
ist Ögmundur undrast verulega að
Samfylkingin
skuli standa
að flatri
skatta-
hækk-
un í stað
hátekju-
skatts.
„Stóra
kosninga-
loforðið
var að jafna
kjörin í land-
inu. Þeg-
ar lit-
ið er á stóru
drættina hef
ég miklar efa-
semdir um að
Samfylking-
in nái fimm
í ein-
kunna-
gjöf,
en allt
und-
ir því
er
fal-
leinkunn. Samfylkingin er ekki að
standa sig sem skyldi,“ segir hann.
Spurður hvort ekki sé eðlilegt að
boða til nýrra kosninga með hlið-
sjón af þeim breytingum sem orð-
ið hafa síðan kosið var til Alþing-
is segist Ágúst Ólafur ekki útiloka
það. „Ég hef talað fyrir því að það
geti komið til greina að kjósa fyrr.
Það gæti verið heppilegt fyrir alla
flokka að endurnýja umboð sitt. Ég
útiloka ekki kosningar og hef talið
að þær komi fyllilega til greina fyrr
en áætlað er,“ segir hann.
GINNT MEÐ
GYLLIBOÐUM
Samfylkingin hefur vanrækt fjölda k
osningaloforða sinna.
Fagra Ísland er þar ekkert einsdæmi
. Samfylkingin lofaði
auknu gegnsæi í ákvarðanatöku stjó
rnvalda en ljóst er að
gegnsæið hefur sjaldan verið minna.
Ójöfnuður í samfélaginu
eykst og kostnaður heimilanna við h
eilbrigðisþjónustu verð-
ur meiri. Ögmundur Jónasson segir Samf
ylkinguna hafa
brugðist. Að mati Birkis Jóns Birkissonar
hefur hún staðið
sig verr en Sjálfstæðisflokkurinn við
að efna loforðin.
Erla HlynSdóttir
blaðamaður skrifar: erla@dv.is
Brotin kosningaloforð
stefna: Lækka skatt á lífeyristekjum niður
í 10 prósent.
staðreynd: Enn miðað við tekjuskattsprós
entuna 37,5 prósent.
stefna: Frítekjumark fyrir atvinnu- og lífey
ristekjur eldri borgara hækkað í 100
þúsund krónur.
staðreynd: Frítekjumarkið hækkað í 90 þú
sund krónur.
stefna: Fjárfestingarátak í menntun
staðreynd: 655 milljóna króna samningsb
undinni hækkun framlags til Háskóla
Íslands hefur verið frestað samkvæmt fjárl
ögum.
stefna: 30 prósentum námslána breytt í st
yrk
staðreynd: Námslán enn lán að fullu. Lán
asjóður íslenskra námsmanna fær 1,5
milljörðum minna frá ríkinu á næsta ári en
þessu.
stefna: Ókeypis námsbækur fyrir framhald
sskólanema
staðreynd: Framhaldsskólanemar borga e
nn sjálfir fyrir námsbækur.
stefna: afnám stimpilgjalda af húsnæðisl
ánum.
staðreynd: Stimpilgjöld af lánum þeirra s
em kaupa sér fyrstu íbúð hafa verið
afnumin. aðrir borga enn stimpilgjöld.
stefna: gagnsæi tryggt þegar kemur að st
jórnvaldsaðgerðum
staðreynd: Sjaldan ef nokkurn tíma minn
a gagnsæi.
stefna: afnám kynbundins launamunar
staðreynd: Kynbundinn launamunur enn
við lýði og mælist 19,5 prósent.
stefna: Jafn aðgangur að heilbrigðisþjónu
stu óháð efnahag
staðreynd: aukin einkavæðing og aukinn
einkarekstur í heilbrigðiskerfinu.
stefna: Hlé á stóriðjuframkvæmdum
staðreynd: Össur Skarphéðinsson, iðnaða
ráðherra Samfylkingarinnar, hefur
lýst yfir stuðningi við álver á Bakka á Húsav
ík. Björgvin g. Sigurðsson, viðskipta-
ráðherra Samfylkingarinnar, tók fyrstu skó
flustunguna að álveri í Helguvík.
Frekari virkjanir í Þjórsá á dagskránni.
stefna: Sækja um aðild að Evrópusamban
dinu og aðildarviðræður hafnar
staðreynd: Ekki hefur verið sótt um aðild
en þó þrýst á um aðildarumsókn.
stefna: Taka Ísland út af lista hinna vígfúsu
þjóða.
staðreynd: Ísland er enn á listanum, þó d
eilt sé um að listinn hafi nokkru sinni
verið til.
stefna: Jafnvægi í hagkerfinu tryggt enda
er það forsenda þess að vextir og
verðbólga lækki, og gengisstöðugleiki auk
ist.
staðreynd: Vextir og verðbólga í hámarki
og gengið í gríðarlegu ójafnvægi.
stefna: afnám sérréttinda þingmanna og
ráðherra þegar kemur að eftirlaunum
staðreynd: Enn munar áratugum á því hv
ersu lengi almennir ríkisstarfsmenn
og ráðherrar eru að vinna sér inn full lífeyr
isréttindi.
Utan sáttmála Ágúst Ólafur Ágústsson bend
ir
á að fjöldi kosningaloforða Samfylkingarin
nar
hafi ekki ratað inn í stjórnarsáttmálann. Þó
heldur
flokkurinn fast í stefnumál sitt um Evrópus
am-
bandsaðild sem þar er hvergi að finna.
Undrandi Ögmundur Jónasson undrast að
Samfylkingin skuli taka þátt í því að afteng
ja
neysluvísitöluna við uppfærslu bóta.
Mynd GUðMUndUr ViGFúSSon
2
Framkvæmdir hafa stöðv-
ast við byggingu glæsi-
legs sumarhúss Sigurðar
Einarssonar, fyrrverandi
stjórnarformanns Kaup-
þings. Verktakar hafa ekki
fengið greitt en óljóst er hvort
það sé vegna þess að Sigurð-
ur hafi ekki greitt eða hvort féð
hafi stöðvast á leið sinni í gegn-
um milliliði sem halda utan um
verkið. Sigurður kemur því ekki
til með að flytja í lúxushúsið sitt
í Norðurárdalnum á næstu mán-
uðum. DV birti teikningar af ís-
lensku sveitasetri Sigurðar í október en það ku vera eitt það glæsileg-
asta sem byggt hefur verið á Íslandi fyrir fjögurra manna fjölskyldu.
Þótt það sé hálfgert draugahús í dag lítur það vel út á pappírum.
Sigurður sparar hvergi þegar það kemur að lúxusnum en samkvæmt
teikningum, sem lagðar voru fyrir byggingarfulltrúa, gerir hann
meðal annars ráð fyrir fimmtíu fermetra vínkjallara. Vínkjallarinn er
undir eldhúsi sveitasetursins og því þarf Sigurður ekki að ganga langt
þegar hann ákveður hvaða vín hann vill með matnum.
verktakar fá ekki borgað
xxxxxxxxxxxxx
dv.isbesta rannsóknarblaðamennska ársins
þriðjudagur 16. desember 2008 dagblaðið vísir 235. tbl. – 98. árg. – verð kr. 347
F r j á l s t , ó h á ð d a g b l a ð
Besti hamBorgar-hryggurinn
Einn sigur
á sEx vikum
City Eyðir stórfé
En uppskEr lítið
páfinn sEm
sEgir nEi
auÐJÖFur seLur
ísLensKa JÖKLa!
íþróttir
nEytEndur
ErlEnt
fréttir
BEnEdikt xvi
Er á móti mörgu
vEldu vEl í jólamatinn
grEindist mEð
kraBBamEin
og varð
íslandsmEistari
„nei, ég
vann!“
kanadamaður hækkaði
hlutaBréf um þúsund prósEnt
fréttir
900 fermetra villa Sigurðar einarSSonar Sett á íS:
fólk
vErðlaunaðir
En vissu
Ekki af því
Eitt BEsta lag ársins á mtv
ALLT STOPP
HJÁ SIGURÐI
kostnaður við sumaraðsEtur hundruð milljóna króna
mEð milljarða EinBýlishús í london fimmtíu fErmEtra vínkjallaritvö gufuBöð mEð hvíldarstofu
m
yn
d
sig
tryg
g
u
r a
ri
3
Landsbankinn lét flytja
hundrað kílóa ísklump
úr jökli til Hong Kong
þegar útibú bankans þar
var opnað í fyrra. Að auki
flugu þangað margir æðstu
stjórnendur bankans. Þar voru
mættir frá Íslandi Kjartan Gunn-
arsson, bankaráðsmaður Lands-
bankans, og Sigurjón Árnason,
aðalbankastjóri og hans hægri
hönd, og Elín Sigfúsdóttir, núver-
andi bankastjóri Nýja Lands-
bankans. Ekkert var til sparað og
samkvæmt kínverskum hefð-
um var kviðrist heilsteikt svín,
starfseminni til heilla. Eftir að útibúinu í Hong Kong var lokað voru
gerðir starfslokasamningar við starfsmenn útibúsins um að þeir
fengju eingreiðslu sem yrði hluti af þeim uppsagnarfresti sem þeir
áttu. Eftir því sem næst verður komist jafngilti eingreiðslan á bilinu
20 til 65 prósentum af launum þeirra í þrjá mánuði af reikningi Tric-
or. Undanskilinn var forstöðumaðurinn með tæplega milljón Hong
Kong-dollara þar sem til grundvallar var lagt að hann hefði sex mán-
aða uppsagnarfrest. Hann segir aðra starfsmenn þó hafa fengið hærri
hluta þess sem þeir áttu inni greiddan en hann.
flogið ís til hong kong
dv.is
besta rannsóknarblaðamennska ár
sinsmiðvikuda
gur 17. desember 2008 dagblaðið vísi
r 236. tbl. – 98. árg. – verð kr. 347
F r j á l s t , ó h á ð d a g b
l a ð
Mikill kostnaður við starfseMi landsbankans í asíu:
AuðmAður
með ÓlAf til
ÞýskAlAnds
nýi Glitnir
vill Glæsihús
landsbanki
flutti ís til
hong kong
sport
ekkert
húsbrot
hjá Grund
íslendinGur
í dönskum
Þætti
fuGlAkjöt á
jÓlAborðið
hollur oG Óhollur
mAtur um jÓlin
stjArnA
vArð
skúrkur
fréttir
fÓlk
neytendur
erlent
sérfræðinGi
í mAnnránum
rænt
erlent
krúnu-
kúGArinn
frjáls
fréttir
fréttir
máli GrundAr GeGn blAðAkonu vísAð
frá
„AlltAf drAumurinn
Að verA leikkonA“
ÓlAfur stefánsson til liðs við GuðjÓ
n
vAl siGurðsson oG félAGA í rhein-ne
ckAr
kjArtAn GunnArsson, siGurjÓn
árnAson oG elín siGfúsdÓttir í Glæs
iveislu
sérsniðinn ísklumpur úr vAtnAjökli

fluttur með fluGi yfir hálfAn hnött
inn
forstöðumAður fær milljÓn hk dol
lArA
4
hitt málið
Boði LogASon
blaðamaður skrifar bodi@dv.is
AðstoðArmAðurinn
í fullu stArfi hjá bAnkA
„Ég leigi hérna í bænum
og fer oft í kjördæmið.“
Jón Bjarnason
segir að vissulega eigi
aðstoðarmenn að búa
í kjördæminu.
Aðalútibú telma
magnúsdóttir,
aðstoðarmaður
þingmanns, er í
fullu starfi hjá
Landsbankanum.