Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1913, Side 110

194
má selja hefur valdið því að líkindum. Flokkurinn milli 50—99 kr. verður alt af
fámennari frá 1886—1901 svo fjölgar aftur lílið eilt 1910, orsökin til þess mun vera
veðsetningar á jarðeignum sem hafa selt lireinar tekjur manna í þessum flokki nið-
ur fyrir 50 kr., en að mönnunum fjölgar aftur 1910 bendir til að þessi lán fáist sjaldn-
ar nú en áður. Að öðru lej'ti sýnist þetta haldast í sama liorfinu, sem áður var.
Fasleignir einstakra manna hafa aukist töluvert eftir 1886 við sölu þjóðjarða og
kirkjujarða, sem gengur með hröðum fetum, að þess sjást ekki þau merki í skýrsl-
um þessum, sem vænta inætti, kemur af því, að flestar jarðirnar eru lánaðar kaup-
endunum að nokkru leyti.
Tekjuskattur af eign sem ekki er annað en útkoman, af eignartekjum þegar
þinglýstar veðskuldir ern dregnar frá hefur verið hin áðurnefndu ár:
1881 ... 8,551 kr. 1905 ... 7,426 —
1886 ... 8,971 — 1906 ... 7,365 —
1890 ... 7,412 - 1907 ... 7,440 —
1895 ... 7,038 — 1908 ... 7,675 —
1900 ... 6,798 — 1909 ... 8,019 —
1903 ... 6,963 — 1910 ... 7,730 —
1904 ... 7.220 —
Til þess að finna út hina skattskyldu upphæð þarf ekki annað, en marg-
falda skattinn með 25.
II. Tekjur af atvinnu.
Revenus de travail or de professions.
Tekjuskaltur var lagðar á atvinnu með liinum sömu lögurn, sem lögðu skalt
á eign, 14. desbr. 1877. 5. gr. laganna telur þær lekjur af atvinnu, er skatt skal
greiða af þessar: verslun, sjóferðir, iðnað, veitingasölu, liandiðn og hvern annan
bjargræðisveg, ennfremur embæltistekjur, biðlaun og eftirlaun, svo og tekjur af alls
konar vinnu andlegri og líkamlegri. Lögin undanþyggja þó alvinnuskatti lwern
þann sem fœst við landbúnað eða sjávarúlveg, og tekjur þœr sem hann fœr beinlínis
af bjargrwðisvegnm þessum. í öðru lagi eru allir þeir undanþegnir atvinnuskatti,
sein ekki liafa fullar 1000 kr. tekjur og fyrstu 1000 krónur af atvinnutekjum hvers
manns eru ávalt skattfrjálsar. Skatturinn er alt af talinn af því sem fram yfir cr.
Þessuni lögnm er þó breylt með lögum 8. október 1903, sem ákveða, að
þeir sem reka hvalveiðar skuli greiða tekjuskatt af atvinnu, áður voru hvalveiðar
skoðaðar sem hver annar sjávarútvegur, og voru undanþegnir atvinnuskatti.
Tekjuskattur af atvinnu snerlir eingöngu embættismenn með ákveðnum laun-
um, kaupmenn, iðnaðarmenn og bæjarfólk, sem ekki hefur sjávarútveg. Kaupstaðar-
fólk liefur lieldur ekki jarðir undir búskap. Kaupslaðarbúar voru 1880:
í Reylcjavík...................... 2567 m.
á Isafirði......................... 518 —
á Akureyri......................... 545 —
Samtals 3630 m.
Kaupstaðarfólk all var þá 5% af landsmönnum.
Á þessa menn og nokkra embættismenn og kaupmenn til sveila var at-
vinnuskatturinn lagður í upphafi. En 3600 manns var svo margt fólk, og svo mikill
hluli af landsmönnum, að taka varð vara fyrir því að þeir slyppu skattfrjálsir. En