Dagblaðið Vísir - DV - 23.11.2012, Blaðsíða 38

38 Viðtal 23.–25. nóvember 2012 Helgarblað
ekki sálufélaga í þessum efnum væri
sambandið dálítið dauðadæmt.“
Óvænt þunguð
Þórdís og Víðir eiga einn son saman,
Hafliða Frey, sem varð þriggja ára í
september. Hún segist ekki hafa verið
búin að gera upp við sig hvort móður­
hlutverkið væri fyrir hana þegar hún
varð óvænt þunguð. „Að verða for­
eldri var aðlaðandi tilhugsun í fjar­
lægri framtíð. En svo varð ég ófrísk al­
gjörlega óundirbúið. Þetta kom okkur
í opna skjöldu og ég viðurkenni að ég
varð pínu óttaslegin. Það er yfirþyrm­
andi að fá svona stórt verkefni óvænt í
hendurnar. En, eins og flestir sem hafa
eignast barn geta borið vitni um, þá er
maður ofsalega þakklátur í dag fyrir
að fá að taka þátt í að móta líf annars
einstaklings frá grunni.
Sonur minn er að kenna mér
margt um lífið. Hann til að mynda
kveður allt, kveður skóna sína, kveður
bílinn þegar við erum búin að leggja.
Mér finnst þetta svolítið fallegt, hann
verður svo vel tengdur umhverfinu og
lítur á það sem ákveðna framlengingu
af sjálfum sér. Margir eyða allri æv­
inni til að upplifa þessa tengingu við
umheiminn. Hann er bara þriggja ára
og er með þetta. Ég hef reynt að apa
þetta upp eftir honum; að taka að­
stæðum heilshugar þegar ég kem inn
í þær og kveðja þær þegar ég fer úr
þeim. Þannig er maður meira í núinu.
Þetta er ofboðslega dýrmætt og ég
held að lífshamingjuna sé að finna
í þessu augnabliki sem er núna. Ég
er þakklát syni mínum fyrir allt sem
hann hefur kennt mér og stjúpbörn­
unum líka.“
Hún viðurkennir að það hafi ver­
ið ákveðin áskorun að eignast stjúp­
börn. „Slíkt er bæði áskorun fyrir
stjúpforeldri og stjúpbarn. Það er
flókið að mynda náin tengsl strax eins
og krafan vill oft verða en ég held að
okkur hafi tekist þetta nokkuð vel. Við
fórum með raunsæjar hugmyndir inn
í þetta samband.
Ég held að það sé mikilvægt að
stjúpforeldrar gefi sjálfum sér ákveðið
svigrúm og setji ekki miklar kröfur á
eigin herðar um að það eigi að vera
foreldri númer tvö. Í flestum tilfellum
á barnið móður eða föður og í raun á
stjúpforeldri ekki að fara í samkeppni.
Mín leið er að umgangast mín
stjúpbörn af virðingu og kærleik, öðl­
ast traust og gera mitt besta. Þær eiga
mömmu sem elskar þær út af lífinu
og ég er ágætis viðbót. Ég held að það
sé besta leiðin til að horfa á svona að­
stæður.“
Með alvarlegan sjúkdóm
Hluti af því af hverju þungunin kom
Þórdísi svo á óvart var sú staðreynd
að hún efaðist um eigin frjósemi eft­
ir áralanga baráttu við sjúkdóminn
endómetríósu eða endó eins og hann
er kallaður í daglegu máli í dag. „Ég
varð því mjög hissa og gaf þungun­
inni enn meira vægi, hugsaði sem svo
að þetta væri kannski mitt tækifæri.
Ég get vel hugsað mér að eignast
annað barn og í þetta sinn með ein­
beittan brotavilja. Það væri gaman
að fara í þetta á eigin forsendum,“
segir hún en bætir við að þótt sjúk­
dómurinn hafi ekki verið slæmur
síðan Hafliði kom í heiminn sé engin
lækning við honum. Hún viti því ekki
hvort koma hans í heiminn hafi ver­
ið kraftaverk. „Auðvitað eru öll börn
kraftaverk en oft er það þannig að
konum virðist batna af endó þegar
þær eignast börn. Sjúkdómurinn
hefur allavega ekki rænt mig lífsgæð­
unum á sama hátt og áður en ég býst
við að þurfa að glíma við afleiðingar
hans um ókomna tíð. Ég er glöð á
meðan ég er hraust.“
Endómetrósía, eða legslímuflakk
eins og hann kallaðist áður, er
krónískur sjúkdómur sem veldur
miklum sársauka við blæðingar. Þór­
dís segir að þótt hún hafi ekki mætt
beinum fordómum hafi umræða
um sjúkdóminn verið lítil í gegnum
tíðina þótt ákveðin vakning hafi nú
orðið. „Það er ekki mikill skilning­
ur gagnvart móðurlífsverkjum. Kon­
ur eiga bara að sætta sig við að þetta
sé hluti af tíðahringnum. Hins vegar
er þessi tegund verkja sem konur
með endó þjást af það svakaleg að
það á ekkert skylt við túrverki auk
þess sem sjúkdómurinn getur þróast
út í krabbamein og ófrjósemi. Þess
vegna er þetta háalvarlegt mál.
Konur sem fá mjög sterka túrverki
sem hreinlega bera þær ofurliði eiga
ekki að hunsa þau einkenni heldur
leita til læknis til að vita hvort um
sjúkdóminn sé að ræða og þá fá við­
eigandi meðferð.“
Pönkast í kerfinu
Þórdís Elva starfaði sem fréttamaður
á RÚV í eitt ár og líkaði vel. „Verk­
efnastaða mín er ansi fljótandi. Ég
elti það sem mér finnst áhugavert
og það sem mér býðst því stundum
þarf einfaldlega að borga reikninga.
Reynslan á RÚV var ómetanleg og ég
gæti vel hugsað mér að vinna meira
innan fjölmiðla.
Stærsti fórnarkostnaðurinn við
fréttamannsstarfið er að þurfa að
halda eigin skoðunum til hliðar.
Slíkt er mikil áskorun fyrir mann­
eskju eins og mig. Mig langar alltaf
að pönkast í kerfinu og rífa kjaft ef ég
upplifi misrétti. Það var það erfiðasta
við fréttamennskuna; að setja sjálfið
og mínar skoðanir til hliðar og vera
hlutlaus. Þótt það sé auðvitað ekk­
ert í heiminum sem heitir fullkomið
hlutleysi. Við erum alltaf að taka af­
stöðu, oft ómeðvitað.“
Hún segir skort á starfsöryggi geta
verið snúið, sérstaklega eftir að barn
kom inn í jöfnuna. „Það getur verið
flókið að vita ekki hvað maður er
með í tekjur, stundum eru þær háar
og svo engar. Þá þarf að skammta sér
og drýgja peningana og hugsa þegar
maður velur sér verkefni.
Ég er mikil hugsjónamanneskja
og það kemur oft fyrir að fólk vilji að
ég vinni frítt. Það þykir sjálfsagt að
biðja þá sem berjast gegn kynferðis­
legu ofbeldi og misrétti að halda
ræðu, smiðjur og námskeið ókeypis
því allt er þetta í nafni hugsjónarinn­
ar. En þegar öllu er á botninn hvolft
þarf þetta fólk líka að borga reikn­
inga. Það er því ekkert sjálfsagt að
þetta sé allt unnið í sjálfboðavinnu.
Ég hef þurft að smíða regluverk í
kringum sjálfa mig og segja stundum
nei því ég þarf líka að brauðfæða mig
og mína. Ég þori að veðja að þetta er
algengara þegar viðfangsefnið er jafn­
rétti kynjanna og málefni kvenna og
barna heldur en í karllægari málum.
Ætli þeir sem starfa við sjávarútveg
og verkfræði séu beðnir um að halda
ókeypis fyrirlestra? Ekki eru sjávar­
útvegur og verkfræði eitthvað merki­
legra en jafnrétti. Þetta misrétti stafar
af því að málefni sem tengjast kon­
um og börnum eru oft lægra skrifuð.
Það ber að hafa í huga og vekja á því
athygli.“
Þrátt fyrir að vera menntuð leik­
kona hefur leikferillinn setið á hak­
anum á meðan hún hefur getið sér
gott orð sem leikskáld. Verkin henn­
ar hafa verið sýnd á sviði og fengið
góða dóma. „Ég skrifa um það sem
mér finnst mikilvægt að benda á, það
sem við getum bætt í samfélaginu. Á
ensku heitir þetta „theater for social
change“. Mín leikverk eru öll brennd
því marki að vekja athygli á jaðar­
málefnum. Ég hef skrifað um geð­
sjúkdóma, útlitsdýrkun, átraskanir,
barna níð og barnahneigð og skoðað
hvaða áhrif slíkt hefur á fjölskyldulíf.
Þetta eru allt málefni sem annaðhvort
er of lítið fjallað um í samfélaginu eða
gerð röng skil.“
Allir geta breytt heiminum
Aðspurð segist hún ekki vita hvaðan
þessi baráttuandi komi. „Ætli þetta
sé ekki bara sérviska í mér? Auðvit­
að er ég alin upp við það að ég geti
haft áhrif á heiminn og fyrir það er ég
þakklát foreldrum mínum. Okkur var
kennt að við hefðum rödd og að við
gætum beitt henni þótt ég sé sú mín­
um systkinahópi sem er með hvað
mestu skoðanir á hlutunum,“ segir
hún brosandi en bætir svo alvarleg
við: „Mér finnst fólk engan veginn
gera sér grein fyrir hversu mikils það
er megnugt og held að það sé eitt af
vandamálum heimsins; fólk fattar
ekki hvað það býr yfir miklu valdi til
að breyta hlutunum.
Við höfum séð það að stundum
þarf ekki nema einn einstakling til
að breyta heilu samfélagi. Eins og
blökkukonuna Rosu Parks sem neit­
aði að standa upp í strætó á sjötta
áratugnum í Bandaríkjunum og
olli því að það fór af stað hugarfars­
breyting sem varð til þess að aðskiln­
aðarstefnan var afnumin.
Stundum þarf bara eina hug­
sjónamanneskju til að standa upp og
mótmæla; eða neita að standa upp
eins og Rosa Parks gerði. Við verð­
um að vera meira meðvituð um vægi
hvers og eins. Við erum ekki van­
máttug. Það geta allir breytt heimin­
um.“ n
Ég var alltaf
dúx, eða á meðal
þeirra allra hæstu.
Sálufélagar Þórdís Elva og Víðir sambýlismaður hennar, en að sögn Þórdísar væri sam-
bandið dauðadæmt ef þau deildu ekki svipuðum skoðunum.