Fréttablaðið - 03.03.2016, Blaðsíða 26

Fréttablaðið - 03.03.2016, Blaðsíða 26
Bréf Árna Páls til Samfylkingar-fólks hefur vakið miklar vanga-veltur. Ekki aðeins um stöðu flokksins og formannsins, heldur einnig um ástæður fyrir vaxandi hrak- förum krataflokka víða um Evrópu. Bréfið ber þess merki að for- manni Samfylkingarinnar finnst að sér þjarmað og svarar með því að vísa ábyrgðinni á gengi flokksins frá sjálfum sér og til flokksins í heild. Þó að skýringar Árna Páls á málinu séu yfirborðslegar þá kemst hann ekki hjá því að gagnrýna stefnu síðustu ríkisstjórnar. Sú gagnrýni rímar að nokkru leyti við sjónarmið sem komu fram innan stjórnarflokka þess tíma og því ekki hægt að segja að þau hafi ekki komið fram tíman- lega til að verða að gagni. Hvað er vinstristefna? Ef Árni Páll ætlar að vera marktækur í sínu uppgjöri verður hann að útskýra hvers vegna ekki var hlust- að á gagnrýni af þessum sama toga þegar ríkisstjórnin var að störfum og ákvarðanir voru teknar. Hann verður líka að fara dýpra og segja t.d. hvernig hefði átt að taka sér stöðu með fólki gegn fjármálakerfi. Hefði það t.d. falið í sér að reka bankana á félagslegum forsendum og taka á rót skuldavandans með því að lækka vexti húsnæðislánanna niður í næst- um ekkert, í stað þess að afhenda bankana svokölluðum kröfuhöfum til að blóðmjólka fólkið og reka þúsundir þeirra fátækustu út á götu? Vinstristefna snýst nefnilega ekki um það hve mikið betlifé má klípa út úr auðvaldinu á hverjum tíma heldur að breyta aðferðunum við að skipta gæðum samfélagsins. Það hafa aftur á móti flokkar sem kenna sig við sósíaldemókratí víðast hvar ekki þorað eða viljað. Þess í stað hafa þeir tekið að sér að velta afleiðingum kreppunnar yfir á fátæka alþýðu og tryggja að auðstéttin haldi fengnum hlut. Það er í stuttu máli innihaldið í stefnu ríkisstjórnar Samfylkingar og VG fyrir fáum árum og það sama er upp á teningnum í mörgum löndum. Víðast hafa þessir flokkar goldið fyrir með miklu fylgistapi en þar með er ekki öll sagan sögð. Þetta kemur líka niður á heiðarlegum vinstriflokkum, sem af fullri alvöru berjast gegn alræði auðstéttarinnar og fyrir breyttu samfélagi. Vonbrigði með meinta vinstriflokka geta líka ýtt undir hvers konar fasistaflokka og aðra lýðskrumsflokka sem þrífast á glundroða, óvissu og upplausn. Ekki einkamál Samfylkingarinnar Sjálfsgagnrýni Árna Páls er því ekki einkamál Samfylkingarinnar heldur snertir hún alla samfélagsgagn- rýni frá vinstri. Auk þess beinist gagnrýnin ekki síður að samstarfs- flokknum, VG. Ef einhver er heima á þeim bæ væri auðvitað sérstök ástæða til að heyra viðbrögð þeirra við þessari gagnrýni. En athygli vekur að títtnefnt bréf hefur ekki fengið mikil viðbrögð hjá forystumönnum annarra flokka þó að boðskapur þess þyki tíðindum sæta fyrir áræði. Það á eftir að koma í ljós hvort það var skrifað af hugrekki eða í nauðvörn til að bjarga eigin skinni. Einnig á eftir að koma í ljós hvort umræðan verður málefnaleg eða snýst eingöngu um hugsanlegan eftirmann. Þegar allt um þrýtur má vísa til ummæla Ótt- ars Proppé um áhuga fyrir R-lista ævintýri. Kannski verður R-listinn eina svarið. Það er ánægjulegt að verða vitni að vitundarvakningu um áhrif hljóðs og hávaða á lífsgæði hér á landi. Við getum gert betur. Enn þann dag í dag er verið að gera mistök sem vönduð ráðgjöf gæti komið í veg fyrir með tiltölulega litlum tilkostnaði. Hljóðfræði (e. acoustics) er því miður ekki kennd svo nokkru nemi við háskóla landsins. Því verður að breyta. Það eru veru- legir hagsmunir í húfi fyrir íslenskt samfélag að tryggja lágmarksþekk- ingu á þessu fræðasviði eins og öðrum. Alþjóða heilbrigðisstofn- unin (WHO) hefur með sívaxandi þunga allar götur frá árinu 1980 verið að benda á mikilvægi góðrar hljóðvistar fyrir heilsu okkar og líðan. Á Norðurlöndum hafa menn af því áhyggjur að skortur verði á fagfólki með hljóðmenntun á komandi árum. Þar gera háskól- arnir þó talsvert betur en hér á landi. Átak sveitarfélaga til að bæta hljóðvist í leik- og grunnskólum og allt of hljómmiklum íþrótta- sölum er mjög ánægjulegt. Heyrnarskerðing er útbreiddur atvinnusjúkdómur meðal kenn- ara. Nokkuð hefur verið rætt um raddheilsu þeirra upp á síðkastið. Af þeim sökum vill bera við að gerðar séu óraunhæfar kröfur til hljóðhönnunar skólahúsnæðis. Umræðan vekur spurningar um hvort verðandi kennarar fái næga raddþjálfun í náminu. Stór opin kennslurými sem nú tíðkast, þar sem börnin eru í sjálf- stæðri vinnu á sinni vinnustöð eins og í atvinnulífinu, kalla á nýja kennsluhætti. Í þannig rýmum, sem verða að vera mjög hljóðdeyfð til þess að halda hljóðstigi frá starfi barnanna í skefjum, er óskyn- samlegt að reyna að ná til allra barnanna í einu á sinni vinnustöð. Skynsamlegra er að kennari kalli börnin til sín og hafi þau sem næst sér við fyrirlestra. Það léttir veru- lega álagi á röddina. Sama á við um íþróttakennara. Það er ekkert vit í því að reyna með órafmagnaðri röddu að reyna að ná enda á milli í íþróttasölum. Með flautu geta íþróttakennarar kallað börnin til sín, til þess að gefa þeim fyrirmæli; ef tala á við öll börnin í einu. Bandarísku hljóðfræðisamtökin (Acoustical Society of America) hafa fremur mælt gegn notkun hljóðkerfa í kennslu nema þá fyrir heyrnarskert börn. Þá er samskiptaleiðin frá kennara til nemenda rafmögnuð á meðan tjá- skiptin frá nemanda til kennara og á milli nemenda eru það ekki og því hætta á að þau séu bæld niður. Það getur vart talist gott kennslu- umhverfi. Varanlegt heilsutjón Háværu tónleikarnir, skemmti- staðirnir og veitingastaðirnir eru nokkurt áhyggjuefni. Þar þarf að bæta mæliaðferðir eftirlitsaðila og herða reglur. Heyrnin er í húfi. Heyrnarfrumur sem deyja vegna of mikils álags endurnýja sig ekki. Varanlegt heilsutjón verður sem erfitt getur reynst að átta sig á fyrr en skaðinn er skeður. Skert heyrn er veruleg fötlun eins og þeir vita sem reynt hafa. Hlutfall heyrnar- skertra fer stöðugt vaxandi hér á landi. Við skotveiðar ættu menn ætíð af hafa fullnægjandi heyrnar- vörn. Mikil framför hefur orðið í reglugerðum og hljóðstöðlum á nýliðnum árum. Því ber að fagna. Fyrir nýbyggingar eru skilgreindar lágmarkskröfur (flokkur C) og gæðaflokkar (flokkar A og B) vilji menn gera betur en skyldan býður. Í nokkrum verkum í Noregi en ein- ungis í einu verki hér á landi hefur greinarhöfundur verið beðinn að uppfylla flokk B í hljóðhönnun. Það var eigandi Sigló hótels á Siglufirði sem hugsaði svo stórt. Vonandi fylgja fleiri í kjölfarið. Reynslan sýnir að góð hljóðvist og þær aðgerðir sem grípa þarf til þurfa ekki að kosta nema örfá prósent af byggingarkostnaði sé hugað að þeim strax í upphafi. Sem dæmi má nefna að í höfuð- stöðvum Íslenskrar erfðagrein- ingar sem kostuðu uppkomnar um 3 milljarða króna á sínum tíma var kostnaður við hljóðaðgerðir ein- ungis um 30 milljónir króna eða um 1% af stofnkostnaði. Þessu fé er vel varið og það skilar sér marg- falt í bættu vinnuumhverfi, betri líðan og afköstum nemenda og starfsfólks. Í nýútkominni bók Ragnhildar Thorlacius um Brynhildi Georgíu Björnsson er áhugaverð umfjöllun um stöðu þýskra flótta- manna í Danmörku. Brynhildur lendir í því að þýskt barn deyr í höndum hennar þegar það fær ekki læknisaðstoð og markar það mjög afstöðu hennar gegn Dönum. Á síðustu mánuðum seinni heimsstyrjaldarinnar  flúðu mjög margir Þjóðverjar undan sókn Rauða hersins. Um 250.000 flótta- menn fóru til Danmerkur sem var þá enn hernumin af Þjóðverjum. Þýsk yfirvöld gáfu þessum flótta- mönnum forréttindastöðu í Dan- mörku sem skapaði andúð í þeirra garð hjá Dönum. Þeim var komið fyrir í skólum, samkomuhúsum og fyrirtækjum þar sem var pláss. Ólíkt því sem er í dag þá voru þetta mest- megnis ungmenni, gamalmenni og konur. Mjög margir voru aðfram- komnir enda mikill skortur á nauð- synjum í lok stríðsins. Þetta gerðist á sama tíma og þús- undir Dana voru sendar í fanga- og útrýmingarbúðir í Þýskalandi og það litaði enn frekar afstöðu Dana til þessara flóttamanna. Skorti flestar lífsnauðsynjar Í lok apríl höfðu þýsk yfirvöld ekki lengur stjórn á stöðunni og flótta- mennina skorti flestar lífsnauðsynj- ar eins og mat og læknisþjónustu. Lík voru ekki grafin en söfnuðust upp í kjöllurum og vöruhúsum. Við uppgjöf Þjóðverja tóku dönsk yfirvöld við umsjá flóttamannanna og dreifðu þeim í minni hópa og notuðu meðal annars herbúðir sem Þjóðverjar höfðu byggt. Oft voru settar girðingar til að halda flóttamönnunum inni til að koma í veg fyrir að þeir hefðu samneyti við Dani. Í flestum búðanna var hvorki til nægur matur né læknisaðstoð. Sérstaklega til að byrja með. Ástandið var verst rétt fyrir og eftir uppgjöf Þjóðverja. Danski læknirinn og sagnfræðingurinn Kirsten Lylloff hefur sýnt fram á að bæði danskir læknar og danski Rauði krossinn synjuðu þýsku flóttamönnunum um aðstoð. Þar réð miklu afstaða Dana til Þjóð- verja en það var líka vegna skorts á sjúkragögnum og þess að meðal flóttamannanna brutust út far- sóttir sem verið var að sporna við að næðu meiri dreifingu í Danmörku. Árið 1945 er talið að um 13.000 þýskir flóttamenn hafi dáið, þar af 7.000 börn yngri en 5 ára. Breska hernámsliðið sem kom til Danmerkur tók síðan þá ákvörðun að þýsku flóttamennirnir þyrftu að vera áfram í Danmörku um skeið þar til að ástandið í Þýskalandi yrði stöðugra. Flóttamennirnir voru sendir heim til Þýskalands frá nóvember 1946 til febrúar 1949. Þýsk yfirvöld greiddu Dönum að lokum 160 milljónir danskra króna fyrir aðstoð við flóttamennina á árunum 1953 til 1958. Hafa verður í huga við þessa lesningu að þegar þetta gerist þá er Danmörk búin að vera hernumin af Þjóðverjum í fimm ár og litaði það mjög afstöðu Dana. En það er líka áhugavert að skoða í samhengi við þá flóttamenn sem í dag koma til Evrópu frá fjarlægari löndum. Þýskir flóttamenn í Danmörku í lok seinna stríðs G. Jökull Gíslason stundakennari við Endur- menntun Háskóla Íslands Orkumálastjóri segir í grein í Fréttablaðinu 27. febrúar 2016, að í rammaáætlun þurfi í mörgum tilfellum að endur- vinna fyrra mat á virkjunarkostum í verndarflokki út frá nákvæmari skilgreiningu á svæðismörkum. Þessi fullyrðing hans stenst ekki því í skýringum við lög um rammaáætl- un er tekið fram að virkjunarsvæði í vatnsafli miðist við allt vatnasvið fallvatns ofan þeirrar virkjunar sem nýtir fallið og farveg fallvatns- ins neðan virkjunar. Hugmyndir um að það dugi að breyta útlínum virkjunarhugmynda í verndarflokki lítillega, eins og t.d. Norðlingaöldu- veitu, og kalla þær nýju nafni eru því ekki gjaldgengar. Rammaáætlun byggir á því að skoða margar tillögur um virkjanir samtímis og draga í þrjá dilka; land- svæði sem vænlegt væri að virkja (nýtingarflokk), svæði sem skoða þyrfti betur (biðflokk) og svæði sem heilladrýgst er að hlífa við virkjunarframkvæmdum (verndar- flokk). Þær leikreglur sem Alþingi setti um rammaáætlun með lögum kveða skýrt á um að hefja skuli undirbúning að friðlýsingu land- svæða sem ástæða þykir til að frið- lýsa gagnvart orkuvinnslu. Þessu ákvæði laganna hefur umhverfis- ráðherra ekki sinnt sem skyldi. Markmið rammaáætlunar er að ná sem víðtækastri sátt um land- nýtingu með víðtæku samráði, opnu matsferli og greiningu hæf- ustu sérfræðinga. Það var grund- vallaratriði að svæði sem færu í verndarflokk yrðu ekki tilefni til frekari átaka gagnvart virkjunará- formum; og að næsta stig í umfjöll- un um þessi svæði yrði tillaga að verndun þeirra. Þessu vill orkumálastjóri nú breyta orkugeiranum í hag. Gangi áform hans og Landsvirkjunar eftir yrði grundvelli rammaáætlunar raskað til ónýtis! Löggjafinn vitandi vits vildi ekki hleypa Orkustofnun að svæðum sem hann jafnframt hafði falið umhverfis- og auðlinda- ráðherra að undirbúa fyrir frið- lýsingu. Hefði Alþingi valið þá leið sem orkumálastjóri lýsir eftir, hefði löggjafinn skapað mikla óvissu um friðlýsingarferlið og um leið stofn- að til meiri vanda en hann var að reyna að leysa. Að heimila, Orkustofnun, opin- berri stjórnsýslustofnun, að eftir hentugleika leggja fram tillögur að virkjunum á svæðum sem lög- gjafarvaldið hefur áður ákveðið að beri friðlýsa, stenst hvorki lög né góða stjórnsýsluhætti. Að lokum, mikla furðu vekur að orkumálastjóri skuli leyfa sér að ráðast á verkefnisstjórn ramma- áætlunar með órökstuddum ásök- unum um að þar fari fámenn klíka sem framið hafi valdarán. Slíkur málflutningur skaðar trúverðug- leika þeirrar mikilvægu stofnunar sem hann fer fyrir. Stöndum vörð um grundvöll rammaáætlunar Tryggvi Felixson Starfaði við gerð 1. áfanga rammaáætlunar Danski læknirinn og sagn- fræðingurinn Kirsten Lylloff hefur sýnt fram á að bæði danskir læknar og danski Rauði krossinn synjuðu þýsku flóttamönnunum um aðstoð. Þar réð miklu afstaða Dana til Þjóðverja en það var líka vegna skorts á sjúkra- gögnum. Reynslan sýnir að góð hljóð- vist og þær aðgerðir sem grípa þarf til þurfa ekki að kosta nema örfá prósent af byggingarkostnaði sé hugað að þeim strax i upphafi. Sjálfsgagnrýni Árna Páls er því ekki einkamál Sam- fylkingarinnar heldur snertir hún alla samfélagsgagnrýni frá vinstri. Af hljóði Ólafur Hjálmarsson verkfræðingur Kreppa og kratafár Þorvaldur Þorvaldsson trésmiður og formaður Alþýðu- fylkingarinnar 3 . m a r s 2 0 1 6 F I m m T U D a G U r26 s k o ð U n ∙ F r É T T a B L a ð I ð 0 3 -0 3 -2 0 1 6 0 4 :2 4 F B 0 8 0 s _ P 0 5 5 K .p 1 .p d f F B 0 8 0 s _ P 0 4 6 K .p 1 .p d f F B 0 8 0 s _ P 0 2 6 K .p 1 .p d f F B 0 8 0 s _ P 0 3 5 K .p 1 .p d f A u to m a ti o n P la te r e m a k e : 1 8 A 7 -3 4 8 0 1 8 A 7 -3 3 4 4 1 8 A 7 -3 2 0 8 1 8 A 7 -3 0 C C 2 7 5 X 4 0 0 .0 0 1 6 B F B 0 8 0 s _ 2 _ 3 _ 2 0 1 6 C M Y K
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.