Málfregnir - 01.04.1991, Blaðsíða 13

En að sjálfsögðu hafa mörg nýyrði Svein-
bjarnar orðið alþjóðareign, svo tungutöm, að
fæsta grunar, hve ung þau eru. Ég nefni t.d.
orðið brosmildur, þýðingu Sveinbjarnar á
gríska orðinu filommeides, filommeides Afro-
díte (Od. VII 362): hin brosmilda Afrodíta.
Hefur þetta orð ekki fundizt í eldri heimild-
um, og má því ætla, að Sveinbjörn hafi samið
það.
Annað dæmi um nýyrði, er allir nota án
þess að þeim detti Sveinbjörn eða þýðingar
hans í hug, er orðið þjóðnýtur (detnioergos).
Kemur það fyrir í hinu merkilcga svari Evme-
usar svínahirðis (Od. XVII 381 o. áfr.), er
Antínóus deildi á hann fyrir að fylgja Odys-
seifi (dulbúnum) til íþökuborgar: „Ekki er
þetta fallega talað af þér, Antínóus, svo
göfugum manni. Hvör ætli geri sér ferð til
þess að bjóða til sín ókunnum manni úr öðru
landi, nema sá hinn sami sé að einhvörju
þjóðnýtur, annaðhvört spámaður eða læknir
eða smiður eður og andríkur söngmaður, er
kveðið geti mönnum til skemmtunar? Því
slíkir menn eru öllum velkomnir um víða
veröld."
Sveinbjörn Egilsson vann þjóð sinni, var
demioergos, á margan hátt og fyrst og fremst
með þrotlausu starfi sínu í þágu íslenzkrar
tungu. Hann var í senn læknir hennar. smiður
og andríkur söngmaður, sannur spámaður
betra máls og betri tíðar.
1 Sbr. Steingr. J. Þorsteinsson: Jón Thoroddsen og
skáldsögur hans, Reykjavík 1943. II. bindi. 636.-
37. bls."
13