Málfregnir - 01.12.1999, Blaðsíða 4

fjárveitingu úr ríkissjóði, ætti enn að verða
ýtt undir gerð vandaðra fræðirita á íslensku.
Þótt margt sýni sterka stöðu íslenskrar
tungu er þó víða pottur brotinn. Skortur á
hugmyndaflugi við að velja verslunum og
veitingastöðum íslensk nöfn er sorglega
mikill, svo að dæmi sé tekið. Leti við að
íslenska heiti á kvikmyndum sýnist færast í
vöxt. Agaleysi í notkun tungunnar er einnig
áberandi og svo virðist sem orðaforði
minnki og skilningur á inntaki orðtaka. Efla
þarf virðingu margra fyrir móðurmálinu í
daglegri notkun þess.
Mikilvægt er að lögð sé áhersla á íslensku
í kennaranámi fyrir öll skólastig, leikskóla,
grunnskóla og framhaldsskóla. Þeir sem
hyggjast gera kennslu hér á landi að ævi-
starfi þurfa að hafa góð tök á íslensku máli,
bæði töluðu og rituðu, og einnig verða þeir
að geta nýtt sér hvers konar gögn til að bæta
og auðga málfar og almenna málnotkun.
Þess vegna þarf að leggja áherslu á meðferð
íslensku í öllu kennaranámi og eðlilegt er að
ákveðin grunnatriði séu tekin fyrir í öllum
greinum.
I nýjum aðalnámskrám grunn- og fram-
haldsskóla er lögð áhersla á að allir kennarar
séu í raun íslenskukennarar, þeir þjálfi nem-
endur í íslensku og tjáningu hver á sínu
sviði. Kennaranám þarf að búa væntanlega
kennara undir slíkt. Þeir sem sérstaklega
hyggjast leggja stund á íslenskukennslu í
skólum þurfa staðgóða menntun á því sviði
bæði í grunnmenntun og auk þess að eiga
kost á endurmenntun samhliða starfi. Hér
má einnig benda á að vaxandi þörf er á
kennurum til að kenna íslensku sem annað
tungumál vegna fjölgunar nýbúa í skólum,
og við því þarf kennaramenntun að bregðast
með beinum hætti.
Snemma árs 1998 lagði menntamálaráðu-
neytið fram nýja skólastefnu undir kjörorð-
inu Enn betri skóli. Aldrei fyrr í sögu okkar
hafa stjómvöld mótað stefnu með þessum
hætti og ekki hefur heldur fyrr tekist að ná
svo víðtækri sátt um slíka stefnu. Markmið
stefnunnar er að tryggja íslenskum nemend-
um nám sem er sambærilegt því sem best
gerist annars staðar. I heild hefur framtakið
fallið í góðan jarðveg og nýjar aðalnámskrár
grunn- og framhaldsskóla tóku gildi 1. júní
síðastliðinn og koma til framkvæmda á
næstu árum.
Grundvöllur þeirrar sáttar, sem náðist um
verkið, er einmitt vilji fólks, kennara og
annarra, til að hnika því áfram. Þegar um
margbrotnar áherslur og ólíka hagsmuni er
að tefla þarf að slá af ítrustu kröfum til að
komast á leiðarenda. Hér er þó vert að taka
fram að útgáfa nýrra námskráa merkir ekki
að endurskoðun þeirra sé lokið, á það vil ég
leggja áherslu. Námskrár eiga að vera í
stöðugri endurskoðun og aðlögun að kröf-
um kennara, nemenda og samfélagsins.
Með nýjum námskrám höfum við náð vissu
þrepi en ekki má hætta að klífa stigann.
Taka þarf mið af reynslunni af námskránum,
sníða af þeim agnúa eða breyta eftir því sem
þörf krefur.
Ætlunin með nýjum aðalnámskrám er að
styrkja og móta heilsteypt skólastarf, bæði
innan hvers skóla fyrir sig og á landsvísu,
herða námskröfur og gera þær skiljanlegar
öllum sem að skólastarfi koma, nýta kennslu-
tíma til hins ítrasta, auka sveigjanleika í
námi og bæta árangur nemenda, bæði í ein-
stökum greinum og í náminu í heild. Að
mínu viti liggur gildi framtaksins einmitt í
því að með nýrri skólastefnu hefur loks tek-
ist að móta inntak skólastarfs með markviss-
um og heilsteyptum hætti, þann þátt starfs-
ins í skólum sem snýr að nemendum, kenn-
urum og foreldrum en ekki einvörðungu að
ytri skilyrðum skóla. Fyrstu fræðslulög á
Islandi voru sett árið 1908. Þó hefur aldrei
fyrr verið unnið að því með jafn-markviss-
um hætti að skapa eðlilegt samhengi milli
leik-, grunn- og framhaldsskóla í því skyni
að tryggja eðlilega stígandi í námi.
Ohætt er að segja að með nýrri skóla-
stefnu og nýjum námskrám sé íslensku máli
og íslenskukennslu skipað í öndvegi. Allt
frá upphafi endurskoðunar aðalnámskráa
var lögð sérstök áhersla á íslensku, sögu og
4