Málfregnir - 01.12.1999, Blaðsíða 21

umræðum um margvísleg málefni í stórum
og litlum hópum.
Nemendur eiga að þjálfast í stafsetningu,
ritun fjölbreytilegra verkefna og frágangi
þeirra, bæði með persónulegri rithönd og með
aðstoð tölvu- og upplýsingatækni. Leggja skal
áherslu á að nemendur vinni verkefni í anda
ferliritunar, þ.e. skrifi í skrefunt, og fái þjálfun
í að umrita texta og bregðast við athuga-
semdunt annarra. Einnig eiga þeir að fá tilsögn
og þjálfun í notkun heimilda. Nemendur eiga
að fá ríkuleg tækifæri til að nýta tölvutæknina
til upplýsingaöflunar og -miðlunar og þjálfast
í gagnaleit á skólasafni og víðar.
Námskrárhöfundar lögðu ekki mikla
áherslu á beina málfræðikennslu í fyrsta
áfanga í íslensku í framhaldsskóla. Rökin
eru einkum þau að málfræðikennslan hafi
verið það mikil í efstu bekkjunt grunnskóla
að æskilegt sé að hefja framhaldsnám í ís-
lensku á öðrum nótum, þ.e. leggja aukna
áherslu á almenna málnotkun, almennt læsi
í víðum skilningi og ritun hvers konar. Það
er einnig gert til að áfanginn geti nýst á
hagnýtan hátt í öllu verk- og starfsnámi.
Dæmi um framsetningu
þrepamarkmiða í grunnskóla
Aðalnámskráin skilgreinir skýrar kröfur og
nákvæm markmið í skólastarfi. Hún á að
auðvelda kennurum og nemendum að ná
árangri og jafnframt eiga stjómendur skóla
og foreldrar að geta betur fylgst með því
hvort þeim árangri sé náð. I aðalnámskrá
grunnskóla í íslensku birtast að stofni til
sömu þrepamarkmiðin frá 8. bekk til 10.
bekkjar þótt vissulega sé gert ráð fyrir eðli-
legri stígandi í náminu. Oraunsætt er að nem-
endur nái öllum þrepamarkmiðum í 10. bekk
á einum vetri. Það er á valdi hvers skóla að
raða þessum markmiðum innan áfangans í
8.-10. bekk. Á þessum þriggja ára tíma þurfa
kennarar að vega og meta stöðuna gagnvart
markmiðum hvers árgangs þangað til sam-
fellan myndast. Hér verða birt nokkur dæmi
til fróðleiks um þrepamarkmið í 10. bekk
grunnskóla úr öllum þáttum íslensku. Þess
má geta að þrepamarkmiðin í 10. bekk í ís-
lensku eru rúmlega eitt hundrað talsins.
Nokkur þrepamarkmið
fyrir 10. bekk grunnskóla
Nemandi
• afli sér heimilda á bókasafni og á tölvu-
tæku formi til frekari úrvinnslu
• geti beitt mismunandi lestri; leitarlestri,
skimlestri, yfirlitslestri, nákvæmnislestri,
hraðlestri og lestri stiklutexta á Netinu
• geri sér grein fyrir mikilvægi radd-
verndar, slökunar, réttrar öndunar og
líkamsbeitingar við framsögn
• öðlist sjálfsöryggi í framsögn og fram-
komu með viðeigandi verkefnum
• þjálfist í að segja skopsögur, bæði eigin
og annarra, í stærri hópum og greina frá
spaugilegum atvikum
• geti horft og hlustað á gagnrýninn hátt
á fréttir, umræðuþætti og auglýsingar í
útvarpi og sjónvarpi
• kannist við allar stafsetningarreglur og
reglur um greinarmerkjasetningu og geti
stafsett rétt almennan texta
• geti skrifað skilmerkilega um eigin
reynslu, hugsanir, skoðanir og tilfinn-
ingar
• geti skrifað formlegt bréf og atvinnu-
umsókn með viðeigandi æviágripi
• kynnist heimi íslendingasagna með því
að lesa og ræða um eina Islendingasögu
í fullri lengd
• lesi ítarlega og ræði um eina nútíma-
skáldsögu
• hraðlesi tvær skáldsögur, þýddar eða
frumsamdar, og geri grein fyrir þeim
skriflega eða munnlega
• lesi og fjalli um fjölbreytt úrval ljóða
eftir samtímahöfunda
• þekki og geti útskýrt mun á mismun-
andi bókmenntaformi; smásögu, skáld-
sögu, leikriti, heimildasögu, þjóðsögu,
ævintýri, þulu, bréfi, dagbók, ljóði,
prósaljóði og stöku
• geti fjallað um þjóðfélagsleg einkenni
sem endurspeglast í bókmenntum
21