Málfregnir - 01.12.1999, Blaðsíða 22

• geti gert grein fyrir þeim áhrifum sem
tiltekið bókmenntaverk hefur á hann
• fái ríkuleg tækifæri til að leika sér með
tungumálið á fjölbreyttan hátt, t.d. með
myndagátum, krossgátum, þrautum,
ýmiss konar orða- og málleikjum, ný-
yrðasmíð og máli unglinga
• skilji hvernig orðum er skipt eftir merk-
ingarlegum og formlegum einkennum í
fallorð, sagnorð og óbeygjanleg orð
• skilji útskýringar á ýmsum málfræði-
hugtökum sem notuð eru í orðabókum
og átti sig á hvaða orðmynd er upp-
ilettimynd orðs
• þekki hugtökin aðal- og aukasetning,
málsgrein og efnisgrein og geti nýtt sér
þau í leiðbeiningum um frágang texta,
við greinarmerkjasetningu og í umræðu
um texta
• geti notfært sér þekkingu sína og skiln-
ing á orðflokkum og setningafræði til
að breyta orðaröð og stíl eða við stíllýs-
ingar, t.d. frumlag, andlag og umsögn
• kannist við skiptingu orðaforðans í
erfðarorð, nýyrði, tökuorð, slettur og
slangur í þeim tilgangi að glæða máltil-
finningu og auka orðaforða
• þekki hugtök á borð við hlutstæður og
óhlutstæður, gildishlaðinn og hlutlaus,
sértækur og víðtækur og geti beitt þeim
við lýsingu á texta eða í umræðu um texta
• þekki og geti útskýrt mun orðtaka og
málshátta, geti útskýrt frummerkingu
og afleidda merkingu þeirra og tengsl
við ólfka þjóðfélags- og atvinnuhætti
• geti útskýrt hugtökin gott mál og vont,
viðeigandi og óviðeigandi, formlegt og
óformlegt
• öðlist trú á eigin málkunnáttu og mál-
hæfni
Lokaorð
I þessu erindi hef ég einungis stiklað á stóru
í nýrri aðalnámskrá fyrir grunn- og fram-
haldsskóla í íslensku. Aðalnámskráin tók
gildi 1. júní 1999 með þriggja ára aðlögun-
artíma. Að undanförnu hefur farið fram víð-
tækt kynningarstarf á almennum ákvæðum
námskrár meðal kennara, skólastjómenda,
skólanefnda og foreldra. Ný aðalnámskrá
verður aldrei að vetuleika, hversu vel sem
henni er fylgt eftir með kynningum, náms-
gagnaútgáfu, endurmenntun kennara, þró-
unarverkefnum og öðrum stuðningsaðgerð-
um, nema kennarar í skólunt almennt kynni
sér námskrána rækilega og útfæri markmið
hennar í skólanámskrá, kennsluáætlunum
og kennslu. Um leið þurfa kennarar að vekja
og viðhalda áhuga nemenda með fjölbreytt-
um kennsluaðferðum og verkefnum við
hæfi, í nánu samstarfi við foreldra, einkum
í grunnskóla. Ég hef trú á að á næstu árum
eigum við eftir að sjá mikla grósku í skóla-
málum sem vonandi stuðlar að enn betri
skóla og enn betri málnotendum.
Stuðningsrit
Aðalnámskrá framhaldsskóla. Almennur liluti.
Menntamálaráðuneytið, 1999.
Aðalnámskrá framhaldsskóla. Islenska.
Menntamálaráðuneytið, 1999.
Aðalnámskrá grunnskóla. Menntamálaráðu-
neytið, 1989.
Aðalnámskrá grunnskóla. Almennur hluti.
Menntamálaráðuneytið, 1999.
Aðalnámskrá grunnskóla. Islenska. Mennta-
málaráðuneytið, 1999.
Aðalnámskrá leikskóla. Menntamálaráðu-
neytið, 1999.
Enn hetri skóli. Þeirra réttur, okkar skylda.
Menntamálaráðuneytið, 1998.
Markmið móðurmálskennslu í grunnskólum
og framhaldsskólum. Skýrsla foiyinnuhóps
á námssviði móðurmáls. Menntamála-
ráðuneytið, júní 1997.
Starf vinnuhópa. Leiðbeiningar verkefnis-
stjórnar endurskoðunar aðalnámskráa til
vinnuhópa. Menntamálaráðuneytið, júlí
1998.
Uppeldisáœtlun fyrir leikskóla. Menntamála-
ráðuneytið, 1993.
22