Málfregnir - 01.12.1999, Blaðsíða 24

Málfregnir - 01.12.1999, Blaðsíða 24
staklega bent á leikinn í því sambandi en í kaflanum um markmið og leiðir segir að leikurinn sé náms- og þroskaleið bamsins. I leikskólanum gefast mörg tækifæri til að þroska og örva mál barna. Hið fjölbreytta starf sem þar fer fram, daglegar athafnir og ekki síst leikurinn skapar ákjósanleg skil- yrði til málörvunar. Starf leikskólakennar- ans felst í meira mæli en annarra kennara í umönnun barna. I umönnuninni felast möguleikar á nánari samskiptum sem koma málinu ti! góða. Það á sérstaklega við um yngstu börnin en þó ekki eingöngu. I þessu sambandi er mikilvægt að setja orð á athafn- ir og reynslu. Þá eru færri böm í umsjá hvers leikskólakennara en t.d. grunnskólakennara, sem einnig eykur möguleika á meiri málleg- um samskiptum. Samskipti við foreldra leikskólabarna em einnig að öllu jöfnu meiri en í grunnskólanum þar eð foreldrar koma með og sækja böm sín daglega í leikskól- ann. Það gefur leikskólakennurunum betri möguleika á að kynnast hverju bami betur, aðstæðum þess og þörfum og miða störf sín við þroska hvers og eins. Samtöl bama og fullorðinna skipta miklu máli fyrir málþroskann og er ein mikilvæg- asta aðferðin sem leikskólakennarar geta nýtt til málræktar. Samtöl geta verið um eitt- hvert tiltekið viðfangsefni sem verið er að fást við en þau geta líka sprottið upp við óformlegri aðstæður. Leikskólakennarar þurfa að nýta hvert tækifæri sem gefst og svara áhuga barna með því að gefa sér tíma til að tala við þau þegar þau vilja og eru til- búin til þess. Dagskipulagið má ekki vera of stíft því að samtöl þurfa tíma. I samtölum þjálfast líka hlustun. Leikskólakennarar þurfa líka að kunna að hlusta og sýna þolin- mæði og búa yfir aðferðum til að leiða sam- töl áfram þannig að bömin fái tækifæri til tjá sig í sem ítarlegustu máli. Orðaforðinn eykst í leik og starfi og gæta verður þess að bömin fái fjölbreytta reynslu á ýmsum sviðum. Þemastarf og vettvangs- ferðir auka orðaforða og leikskólakennarar verða að hafa skýra áætlun um til hvers þeir ætlast af því starfi, með tilliti til málræktar. Daglegar venjur, s.s. máltíðir og að klæða sig í og úr í fataklefanum, gefa mikla mögu- leika á að auka orðaforða. Síðast en ekki síst fá börn mikinn orðaforða úr bamabókum því að ritmálið er yfirleitt miklu ítarlegra en talmálið og orðaforðinn jafnframt fjöl- breyttari. Lestur fyrir böm er reyndar sá liður í starfsemi leikskólanna sem er einna mikil- vægastur með tilliti til málræktar í víðum skilningi. Lestur þjálfar líka hlustun og einbeitingu. I aðalnámskránni stendur m.a. um bamabækur (bls. 20): „Bamabækur eru ómissandi í leikskóla- starfi, bæði til málörvunar og til að miðla fróðleik og reynslu. Bækur þurfa að vera hluti af daglegu umhverfi bama til að þau læri að njóta þeirra." Barnabókmenntir hafa margþætta þýð- ingu í uppeldi og menntun bama. Líkt og sjálft móðurmálið snertir alla starfsemi leik- skólans, nýtast bamabækur á fjölbreyttan hátt í leikskólastarfinu. Þær hafa ríkulegt skemmtigildi, fræðslu- og uppeldisgildi, sögulegt gildi og ekki síst menningarlegt og listrænt gildi. Myndlist og bókmenntir tengjast sterkum böndum í barnabókum því að bækur við hæfi leikskólabama eru mjög gjarnan ríkulega myndskreyttar og samspil mynda og texta mikilvægt. Það er nánast sama hvar gripið er niður í starfið í leik- skólunum, alltaf er hægt að grípa til bama- bókarinnar. Gildir þá einu hvort um er að ræða hreina afþreyingu eða hin fjölbreyti- legu viðfangsefni sem til umfjöllunar eru hverju sinni. Sögur og vísur em til um hvað- eina til að auðga og skemmta, víkka sjón- deildarhring og læra. Og þá má heldur ekki gleyma þjóðsögum og ævintýrum. Bamabókmenntir eru því ríkur og fyrir- ferðarmikill þáttur í leikskólastarfinu sem hefur farið vaxandi á undanfömum árum. Það má e.t.v. að einhverju leyti þakka kennslunni í leikskólaskor, ásamt umræðu um læsi og bóklestur á opinbemm vettvangi og auknum metnaði í ritun og útgáfu barna- 24
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Málfregnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Málfregnir
https://timarit.is/publication/1146

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.