Málfregnir - 01.12.1999, Blaðsíða 29

HILDUR HEIMISDÓTTIR
✓
Islenska í grunnskóla
Hefur ný námskrá áhrif á skólastarf?
Þetta er eldfim spuming þegar menntamála-
ráðuneytið er nýbúið að kosta útgáfu nám-
skrár í ekki minna en tólf bindum og þó
aðeins talin þau bindi sem heyra undir
grunnskólann. Líklega eins gott að nám-
skráin hafi áhrif á skólastarfið og þá er bara
eftir að velta fyrir sér hversu mikil áhrif hún
hefur og hvort hún er nýtileg í því formi sem
hún nú birtist.
Grunnskólinn er líklega eini vinnustaður-
inn á landinu þar sem meirihluti starfs-
manna er skikkaður í vinnu og kaupið er
ekki veraldlegt heldur andlegt. Þessi vinnu-
staður er dreifður um landið allt og starfs-
mönnum á að vera frjálst að fara milli deilda
á vinnustaðnum án þess að réttindi þeirra
skerðist. Þama er námskráin í lykilhlut-
verki, hennar starf er að samræma vinnu-
brögð í grunnskólum landsins þannig að
tryggt sé að böm alls staðar á landinu öðlist
sömu grunnþekkingu í skólanum. Það hefur
fleira áhrif á starf í grunnskólum en nám-
skráin, tíðarandinn hverju sinni og rödd
þjóðfélagsins skilar sér alltaf inn í skólana
og í alla þætti skólastarfsins, jafnt lífsleikni
sem móðurmál.
Námskráin er ætluð kennurum til stuðn-
ings en um leið er hún vissulega ætluð sem
stjómtæki á þennan hóp fólks sem er treyst
fyrir því að vera með bamahóp innan fjög-
urra veggja kennslustofunnar. Þetta sama
stjómtæki grípa svo kennarar oftar en ekki
á lofti og beita á nemendur eldri bekkjanna:
„Þú átt að læra þetta, það stendur í nám-
skránni.“ Æðstu yfirvöld menntamála hér á
Iandi hafa látið það skýrt í ljós að námskráin
sé trygging foreldra og mælitæki þeirra á
skólastarf. Námskránni er þar með ætlað allt
í senn að stýra, rökstyðja og hafa eftirlit
með skólastarfi. Við kennslu textagerðar lát-
um við þess ósjaldan getið að þegar texti er
skrifaður þá sé mikilvægt að velta fyrir sér
hver eigi að njóta textans. Hver er markhóp-
urinn fyrir textann. í ljósi þess hversu stór
og litskrúðugur neytendahópur námskrár-
innar á að vera má telja það kraftaverki næst
að hún hafi yfir höfuð náð því markmiði að
vera útgefin.
Uppbygging nýju námskrárinnar finnst
mér á margan hátt skemmtileg og aðgengi-
leg. Öll heftin tólf eru byggð upp á sama
hátt þannig að um leið og lesandi hefur
kynnt sér einn hluta námskrárinnar þá er
leiðin að hinum hlutunum 11 greið. Ef við
nú hugum að námskránni í íslensku sérstak-
lega þá er formálinn hreinlega heillandi.
Námskránni er skipt í fjögur svið og böm
sem eiga íslenskt táknmál að móðurmáli og
böm sem eiga önnur tungumál en íslensku
að móðurmáli fá markmið með íslensku-
kennslu löguð að sínum aðstæðum. Þetta
verð ég að telja framför og ákaflega jákvætt
að yfirvöld viðurkenni að böm með íslenskt
talmál sem annað mál koma ekki á sama
hátt að íslenskunámi og þau böm sem eru að
læra móðurmál sitt, hópurinn hefur mis-
munandi forsendur fyrir málanáminu og
stefnir því ekki alveg að sömu markmiðum.
I inngangi að námskrá í íslensku fyrir
grunnskóla segir (bls. 7):
„I aðalnámskrá grunnskóla er námsgrein-
in íslenska skipulögð sem heildstæð náms-
grein auk þess sem þjálfun í íslensku er felld
inn í allar námsgreinar grunnskóla. I nám-
skránni er einnig lögð mikil áhersla á öflugt
samstarf við heimilin um þjálfun í íslensku
á öllum stigum grunnskóla."
Sem kennari í skóla, sem leggur áherslu á
samþættingu greina og sveigjanlegt skóla-
starf, get ég ekki annað en fagnað viður-
kenningu á heildstæðu skólastarfí þar sem
námsgreinar eru ekki settar í kassa merkta
viðeigandi námsefni eða hlutaðar sundur
29