Málfregnir - 01.12.1999, Blaðsíða 23

ANNA ÞORBJÖRG INGÓLFSDÓTTIR
S
Islenska í leikskóla
í tilefni af degi íslenskrar tungu árið 1996
gaf Félag íslenskra leikskólakennara, með
tilstyrk menntamálaráðuneytisins, út litla
ljóðabók sem nefnist Ljóð eftir leikskóla-
börn. Þar eru ljóð eftir 3-5 ára börn í leik-
skólum víðs vegar um land. Ég ætla að hefja
mál mitt á því að lesa eitt Ijóð eftir 5 ára
dreng sem heitir Jóhann og var í leikskól-
anum Stekk á Akureyri. Það heitir Hestur og
hljóðar svo (bls. 11):
Þegar ég var í þykjustunni
hestur
þá borðaði ég gras í
alvörunni.
Leikskólastigið er fyrsta skólastig barna
þótt ekki séu börn skólaskyld. A þessu ári
(1999) kom út í fyrsta sinn Aðalnámskrá
leikskóla sem leysti af hólmi Uppeldis-
áœtlun fyrir leikskóla (1993). Þessi nýja
aðalnámskrá kom út á sama tíma og aðal-
námskrár fyrir grunnskóla og framhalds-
skóla og er það í fyrsta sinn sem slíkt gerist.
Það vekur vonir um meira samstarf og sam-
fellu í skólastarfi og ekki síst í menntun
kennara. Nú er öll kennaramenntun komin á
háskólastig og leikskólakennarar og grunn-
skólakennarar menntast hlið við hlið í
Kennaraháskóla íslands. Það gefur aukna
möguleika á samþættingu og samstarfi á
mótum þessara tveggja skólastiga enda er
mælst til slíks í aðalnámskrám þeirra
beggja. Þá má einnig binda nokkrar vonir
við inngöngu leikskólakennara í hið ný-
stofnaða kennarafélag.
í Aðalnámskrá leikskóla segir (bls. 8):
„Aðalnámskrá leikskóla er sett af mennta-
málaráðherra með sama hætti og reglugerðir
og skulu leikskólakennarar og rekstraraðilar
taka mið af henni. Hún lýsir sameiginlegum
markmiðum og kröfum sem eiga við um allt
leikskólastarf.
Aðalnámskrá leikskóla er stefnumótandi
leiðarvísir um uppeldisstörf í leikskólum og
á að mynda sveigjanlegan starfsramma. A
grundvelli þessa leiðarvísis á sérhver leik-
skóli að gera eigin skólanámskrá."
Þannig fær hver leikskóli nokkurt sjálf-
ræði og er það vel. En öllum leikskólum er
gert skylt að sinna alhliða þroska bama,
hlúa að öllum þroskaþáttum, efla þá og örva
samspil þeirra.
Ekki eru miklar breytingar á móðurmáls-
þættinum í Aðalnámskrá leikskóla frá Upp-
eldisáœtluninni sem hún leysti af hólmi.
Reyndar er aðalnámskráin ekki mikil að
vöxtum miðað við aðalnámskrár grunnskóla
og framhaldsskóla. Kann það að skýrast að
einhverju leyti af því að leikskólaböm eru
ekki skólaskyld og því að leikskólafræði eru
fremur þroskamiðuð en fagmiðuð eins og
segir í kaflanum um leiðir að markmiðum.
Engu að síður má lesa út úr þessari nýju
aðalnámskrá að miklar kröfur eru gerðar til
leikskólakennara um mállega fæmi og mál-
leg samskipti þótt ekki séu þær kröfur orð-
aðar beint alls staðar þar sem þær gætu átt
við.
Málþroskinn er einn af þroskaþáttunum
sem leikskólakennarar eiga að sinna. Hann
er samofinn öðrum þroskaþáttum og örvast
helst í miklum mállegum samskiptum og
fjölbreyttu starfi og leik. Ekki er skilgreint í
aðalnámskránni hvað felst í málþroska eða
hvaða fæmi á að þjálfa en talað er um að
auka orðaforða, ræða við bam í leik og
starfi, hvetja barn til að tjá sig, segja frá og
ræða við aðra, að lesa fyrir bam, segja því
sögur og ævintýri og fara með þulur og
kvæði. Þetta eru þau atriði sem eru endur-
tekin og nánar útfærð undir liðnum málrœkt
sem er eitt af námssviðum leikskólans. Þar
er lögð áhersla á að flétta málörvun inn í
sem flesta þætti leikskólastarfsins og sér-
23