Skírnir - 01.01.1981, Side 144

HALLDÓR LAXNESS
r
Avarp yegna Máríusögu
á aðalfundi Hins islenska bókmentafélags
13da desember 1980
Þegar forseti okkar bauð mér að taka til máls á þessum aðal-
fundi Hins íslenska bókmentafélags 1980, tók ég boðinu fegins
hendi af þeirri ástæðu að ég hef leingi, vonandi þó ekki of leingi,
þóst eiga dálítið erindi við félagið sakir málefnis sem mér er
hugarhaldið. Reyndar hef ég aldrei vitað með vissu hvar skyldi
bera niður ef ég ætti að fá íslendínga til að taka við sér í því
máli. Nú hef ég komist að þeirri niðurstöðu að Bókmentafélagið
kynni að vera ólíklegt til að láta þetta erindi mitt með öllu sem
vind um eyrun þjóta. En orð eru til als fyrst.
Svo er mál með vexti, og stundum þarf að minna íslendínga
á það, að við liófumst til bókmenta á þjóðtúngu okkar um svip-
að leyti og sú þjóð frakkar, sem að sínu leyti hafa um aldir verið
rnest bókmentaþjóð álfunnar. Líklegt er að bækur liafi fyrst
borist híngað með norrænum mönnum, þeim sem við nefndum
vestmenn, og stofnað höfðu nýlendu á austurströnd Einglands
og tekið þar kristni skömmu fyrir landnám íslands. Einglend-
íngar nefndu þjóð þessa dani til forna, en kalla þá „víkínga“
núna, má vera af ástæðum sem meir heyra undir túristaprópa-
ganda en sagnfræði. Þegar þessir skandínavar voru gerðir út-
rækir úr nýlendu sinni í Austur-anglíu á frumtíð íslandsbyggðar
hafa margir þeirra fyrir víst leitað híngað til lands. Þessi norræna
þjóð af Einglandi var bóklesið fólk. Ekki er það útí bláinn þegar
Ari teingir tímatal á íslandi við hneisufult enskt ártal, 870, og
kynni að hafa markað upphaf á endi norrænna yfirráða á Eing-
landi. Norrænir menn drápu það ár Eadmund konúng hinn
helga og var síðan bolað úr Einglandi eftir að hafa haft þar ný-
lendu í nokkra mannsaldra.