Skírnir - 01.01.1981, Qupperneq 181

SKÍRNIR ÍSLAND OG AÐDRAGANDI STYRJALDAR
179
yrði lát á. Þjóðverjar höfðu sitt fram að lokum. Höfundur sýn-
ir fram á að kvartanir og hótanir Þjóðverja hafi leitt til þess að
lielztu stjórnmálaflokkar landsins hafi sameinazt um að koma
á vægri ritskoðun.
Þá juku Þjóðverjar umsvif sín á íslandi, m.a. gerðust þýzkir
þjóðernisjafnaðarmenn búsettir hér á landi og skipulagðir í sér-
staka flokksdeild athafnasamari en áður. Og von Ribbentrop
hafði skamma stund verið utanríkisráðherra þegar hann tók að
gefa Islandi gaum meðal annars með því að senda liingað sendi-
herra sinn í Kaupmannahöfn til að fá hjá honum skýrslu um
land og þjóð. Hafði þýzkur sendiherra þá ekki komið til Islands
í 11 ár. Mjög einkenndust öll viðbrögð Þjóðverja af ótta við að
íslendingar yrðu of liáðir Bretum, jafnvel gengju þeim á hönd.
Meðal annars töldu þeir nauðsynlegt að vinna að því að íslend-
ingar slitu ekki sambandinu við Dani, en Þjóðverjar álitu sig
hafa öll ráð þeirra í hendi sér og þannig geta seilzt til áhrifa á
íslandi. Heldur liöfundur því fram að Danir hafi vonað að kon-
ungssamband héldist þótt íslendingar tækju að öðru leyti málin
í sínar hendur. Ennfremur segir hann að Sveinn Björnsson hafi
verið sama sinnis (bls. 107). Hann tilgreinir enga heimild fyrir
þessari fullyrðingu sem hefði þó verið nauðsynlegt því að ósenni-
legt er, svo að ekki sé meira sagt, að sendiherra íslendinga í
Danmörku — og þá ekki hvað sízt jafnvarkár maður og Sveinn
Björnsson — hefði látið í ljós vonir sem hann hlaut að vita að
voru ekki í samræmi við þjóðarviljann.
6.
Og Þjóðverjar fylgdu íhlutunarsemi sinni eftir með beiðni
um flugaðstöðu 1939, herskipa- og kafbátaheimsóknum. Rekur
höfundur þann þátt sögunnar ýtarlega í fjórða kafla ritsins,
ísland í hœttu. — Beiðninni um flugaðstöðu var einhuga neitað
og Þjóðverjar brugðust ókvæða við. Höfundur skýrir ofurkapp
Þjóðverja með því, að beztukjararéttindi Lufthansa lrafi átt að
renna út 1940 og Þjóðverjar haft veður af viðleitni íslendinga
til að efna til samvinnu við Bandaríkjamenn um flug á norður-
leiðinni — þeir hafi verið í kapphlaupi við tímann.4