Skírnir - 01.01.1981, Page 201

SKÍRNIR ÍSLAND OG AÐDRAGANDI STYRJALDAR
199
en nauðsyn ber til.12 Þar með er ekki sagt að ummæli höfund-
ar séu ekki studd nægilegum rökum, heldur hitt að þau virðast
sum hver óþörf í því samhengi sem þau eru viðhöfð. Betur færi
hins vegar á að rita utanríkismálasögu Kommúnistaflokks, Sós-
íalistaflokks og Alþýðubandalags sérstaklega og láta staðreynd-
irnar sem mest tala sjálfar. — Andúðin á nazistum brýzt hins
vegar út í ádeilu á dóm Hæstaréttar 31. október 1934 sem þó
er ekki studd nægum rökum eins og rakið er í 4. kafla hér að
framan.
Þá get ég ekki varizt þeirri hugsun að höfundur hafi látið
skoðanir og viðhorf framsóknarmanna um of hafa áhrif á dóma
sína um menn og málefni. Þessu marki tel ég brennda umfjöllun
hans um „friðkaupastefnu“ íslenzkra stjórnmálamanna og þá sér-
staklega þátt Gunnars Thoroddsen sbr. 7. kafla hér að framan.
Hann bendlar Gunnar við málstað þýzku nazistastjórnarinnar
(þótt hann hafi hafnað nazismanum), og sækir ófullnægjandi
rök fyrir því til framsóknarmanna (Þórarins Þórarinssonar) og í
útlendar njósnaskýrslur (sbr. bls. 154—55). Á hinn bóginn legg-
ur hann kapp á að hrekja það orðspor að Hermann Jónasson
hafi verið hliðhollur þeirri stjórn og ber fram góð og gild
rök. Torskilið er hvers vegna ekki er grafizt betur fyrir um af-
stöðu Gunnars úr því að ástæða þótti til að gera sérstaklega
grein fyrir henni. — Því má raunar bæta hér við að á bls. 80
nefnir höfundur ýmsa menn sem hann telur að hafi tekið mál-
stað Þriðja ríkisins á einhverju skeiði. Þetta má vel vera, en við-
kunnanlegra hefði verið að heimildir hefðu verið greindar fyrir
fullyrðingu þessari.13 — Enn fremur fæ ég ekki betur séð en höf-
undur hafi látið afstöðu Framsóknarflokksins hafa allt of mikil
áhrif á skrif sín um málmvinnslufyrirætlanirnar í Eyrarfjalli,
sbr. 11. kafla hér að framan, en lítinn gaum gefið viðhorfum
þeirra sem að framkvæmdum stóðu.
Viðleitni höfundar til að skapa spennu í frásögninni verður
nokkuð á kostnað sannfræðinnar í því sem greinir frá Werner
Gerlach, sbr. 8. kafla hér að framan, auk þess sem lýsingin á
atburðum tengdum flugstöðvabeiðni Þjóðverja 1939 er of æsi-
leg, sbr. 4. kafla.