Skírnir - 01.09.1991, Blaðsíða 59

SKÍRNIR
TIL VARNAR LÝÐRÆÐINU
321
hvaða valkostir gætu komið í stað ríkjandi fulltrúalýðræðis. Á
þessu eru þó undantekningar og er bandaríski stjórnmálafræðing-
urinn Benjamin R. Barber ein slík.
Benjamin R. Barber (f 1939)
Merkasta framlag Barbers til þessarar umræðu er að finna í bók-
inni Öflugt lýðrœði: Þátttökustjórnmál nýrra tíma sem út kom
árið 19 84.26 Meginhugmynd hans er sú að það þurfi að endur-
vekja og efla þær frelsishugsjónir sem voru kveikjan að banda-
rísku stjórnskipulagi á sautjándu og átjándu öld. Til að eiginlegt
frelsi manna verði eflt þurfi þeir að eiga þess kost að taka mun
meiri þátt í ákvörðunum er varða þá sjálfa og samfélag þeirra.
Þetta nýja og öfluga lýðræði skilgreinir Barber þannig: Oflugt
lýðræði snýst um stjórnmál þar sem ágreiningur er leystur án
sjálfstæðra viðmiða sem eru óháð þeim sem að samfélaginu standa;
öflugt lýðræði einkennist af stöðugu sjálfræði þegnanna vegna
þess að þeir taka ávallt þátt í sameiginlegum ákvörðunum; þannig
skapast forsendur til að umbreyta ósjálfstæðum og einangruðum
einstaklingum í frjálsa þegna og hlutdrægum einkahagsmunum í
sameiginleg gæði.27
26 Strong Democracy. Participatory Politics for a New Age. (University of
California Press, Berkely 1984.) Eyjólfur Kjalar Emilsson stakk uppá þessari
þýðingu á bók Barbers, og lýsir nafnið kjarnanum í kenningu Barbers mjög vel.
Til frekari fróðleiks um Barber þennan má nefna að hann var ráðgjafi Patrick
Watsons við gerð þáttaraðarinnnar „Baráttan fyrir lýðræði“ sem sýnd var í
íslenska ríkissjónvarpinu veturinn 1989-’90. Þeir gáfu út bók samhliða
þáttaröðinni sem nefnist The Struggle for Democracy (CBC Enterprises og
Lester & Orpen Dennys publishers, Toronto 1988). Þá sendi Barber frá sér
bókina The Conquest of Politics. Liberal Philosophy in Democratic Times
(Princeton University Press) árið 1988. Hefur sú bók að geyma óvægna gagnrýni
á ýmsa af fylgismönnum frjálshyggjunnar á þessari öld.
27 Þar sem hér er um túlkun og endursögn að ræða, fremur en beina þýðingu, er
rétt að láta frumtextann fylgja: Oflugt lýðræði má skilgreina sem „politics in the
participatory mode where conflict is resolved in the absence of an independent
ground through a participatory process of ongoing, proximate self-legislation
and the creation of a political community capable of transforming dependent,
private individuals into free citizens and partial and private interest into public
goods.“ Öflugt lýdrædi. s. 132.