Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2001, Qupperneq 13

Arnfríður Guðmundsdóttir
„Kristur var minn eini vinur“
Þjáning og trú í lífi Guðríðar Símonardóttur
Guðríður Símonardóttir er ein þeirra fáu kvenna í sögu íslenskrar kristni sem
heimildir eru til um. Eins og svo oft er um konur hefur nafn hennar fyrst og
fremst varðveist sem hluti af sögu eiginmanns hennar, sálmaskáldsins Hall-
gríms Péturssonar. Nafn Guðríðar hefur þó oftar en ekki verið afbakað og af
henni dregin upp mjög neikvæð mynd í þjóðsagnastíl. Á 20. öldinni hefur
komið fram krafa um endurskoðun á sögu Guðríðar og tilraunir verið gerðar
til þess að breyta ímynd hennar og hrekja þær þjóðsögur sem um hana hafa
gengið. Dæmi um slíka tilraun er leikrit Steinunnar Jóhannesdóttur um Guð-
ríði, Heimur Guðríðar. Síðasta heimsókn Guðríðar Símonardóttur í kirkju
Hallgríms, sem sýnt hefur verið í kirkjum víða um land á síðustu árum.1
í leikriti Steinunnar er dregin upp trúverðug mynd af konu sem varð fyrir
miklum áföllum í lífinu og fann styrk í trúnni til þess að takast á við erfið-
leikana. Steinunn gengur út frá því, eins og reyndar fleiri hafa gert, að reynsla
Guðríðar af þjáningunni hafi haft mótandi áhrif á Hallgrím Pétursson og skáld-
skap hans.
í þessari grein verður fjallað um sögu Guðríðar, meðal annars með hlið-
sjón af túlkun Steinunnar Jóhannesdóttur á hlutverki þjáningar og trúar í lífi
hennar. Leikrit Steinunnar er mikilvægt framlag til endurskoðunar á stöðu
kvenna í sögu íslenskrar kristni. Líta má á leikritið sem tilraun til þess að
skoða hlutverk þjáningar og trúar í lífi íslenskrar konu, og sem slíkt hefur það
vissulega skírskotun út fyrir sögulegar aðstæður Guðríðar Símonardóttur.
Sjónarhorn Steinunnar á sér hliðstæður í hinu alþjóðlega samhengi, þar sem
lögð hefur verið vaxandi áhersla á að rannsaka hlutverk og túlkun trúarinnar
út frá gagnrýnu sjónarhorni kvenna.
1 Steinunn Jóhannesdóttir 1995.
11