Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2001, Blaðsíða 126

Kristján Búason
bein svör, nema í lokin. Orðaskiptin eru ekki samtal í eiginlegri merkingu,
heldur felast orð Jesú og síðustu orð konunnar í framsetningu sjálfstæðra
myndorða eða orðatiltækja, sem notuð eru allegórískt og eru tengd sendingu
Jesú og hlutdeild heiðingkristinna í hjálpræði Guðs. Vegna greinilegrar krist-
innar afstöðu konunnar til Jesú og bænarorða hennar, þá verka endurtekin nei-
kvæð viðbrögð Jesú og andsnúin viðbrögð lærisveinanna óraunveruleg.130
Þetta bendir til þess, að frásagan eigi við aðrar aðstæður, en á jarðvistar-
dögum Jesú.131 Frásagan ber vitni um, að menn af heiðnum uppruna eiga þeg-
ar hlutdeild í hjálpræði ísraels.132 Greiningin hér að framan sýnir, að í frá-
sögunni er fjallað um bæn og bænheyrslu á forsendu hlutdeildar heiðingkrist-
innar konu í hjálpræði Guðs, sem drottinn Jesús Kristur er sendur með. Með
öðrum orðum sagt, þá er frásagan í Mt. framsett sem allegóría eða launsögn,
sem skýrir stöðu kristinnar konu sem fulltrúa kristinna kvenna, en einnig karla
af heiðnum uppruna133 í trú þeirra og trúarskilningi, er þau biðja um hjálp
drottins Jesú Krists vegna heiðinna ættmenna sinna.134
Nú er það, sem kallað er allegóría margþætt og flókið fyrirbæri. Hér er
130 Svo einnig Loisy 973 telur hinn jarðneska Jesúm ekki hafa haft svo neikvæða afstöðu.
131 Russell 267 vísar til þeirrar athyglisverðu skoðunar Frankemölle 114, að frásagan hafi
verið „dehistorized." Sjá einnig athugasemd 133 hér á eftir, sem tilfærir nánar skoðun
Dermience 47 n.
132 Loisy 973 álítur almennar hugmyndir kristninnar framsettar hér og skipun hins upprisna
ríkjandi í frásögn Mt., miðað við Mk. færist athugasemdir hans við Mk. yfir á svið guð-
fræðilegra hugleiðinga og trúvarnar.
133 Til umræðu í frásögunni er ekki kyn konunnar, heldur bæn og bænheyrsla konu, sem er
af heiðnum uppruna.
134 Það er ófullnægjandi að skýra þessa frásögu hjá Mt. úr sjónarhorni heimildargagnrýninn-
ar sem frekari allegóriseringu eldri frásögu. Klauck 356 skilgreinir allegóríseringu
þannig, að hún feli í sér endurvinnslu textan út frá allegórískri merkingu hans, „Allegorisi-
erung meint die nachtragliche Úberarbeitung eines Textes im Sinne seines allegorischen
Verstándnisses.“ Hann segir hana koma fram, einkum ef textinn, sem notaður er, inni-
haldi allegóríska þætti, sér í lagi metafórur, þá örvi áframhaldandi flutningur í munnlegri
hefð allegóríseringuna. Klauck 286 undirstrikar út frá heimildasögulegri og útgáfusögu-
legri aðkomu, að hliðstæðan í Mk. 7.27 sýni byrjun á allegóríseringu frumsafnaðarins,
sem vinni með föstum metafórum, en setji með sögulegri framsetningu sinni tákrænni
túlkun mörk. Sjá ennfremur Klauck 353 n., þar sem hann bendir á, að binding við sög-
una hindri afturhvarf til hins goðsögulega, jafnframt segir hann, að allegóríseringin skapi
möguleika til kristsfræðilegrar dýpkunar og notkunar textans sem hvatningu. í ljósi þess-
ara hugmynda Klauck vaknar spuningin um aðgreiningu allegóríseringar og allegóríu, sem
hlýtur að verða óljós, t. d. þar sem eldri stig hefðarinnar eru ekki þekkt.
í þessu sambandi er ástæða til að vekja athygli á niðurstöðu Dermience 47 n., sem
telur út frá heimildasögulegri aðkomu og eftir samanburð sinn við hliðstæðuna hjá Mk.,
að útgefandi Mt. hafi tilhneigingu til þess, sem hann kallar að losa hana úr tengslum við
tiltekinn tíma („...’déhistoricier’ l’épisode, á le détacher d’une époque précise:.Mt.
endurskapi samtalið með kristsfræðilegum þemum, hann framsetji ekki tíma Jesú sem af-
124