Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2001, Blaðsíða 20

Arnfríður Guðmundsdóttir
En þrátt fyrir blendna trú og jafnvel ákall til Allah,30 gengur sr. Jakob ekki
svo langt að láta Guðríði skipta um trú. Hann gerir skýran greinarmun á trú-
leysi og trúskiptum og lætur Guðríði hafna því að trúleysið geri sér auðvelt
að turna.
Guðríður: Nei, - þvert á móti. Það, sem jeg finn ekki í krossinum, finn jeg ekki
heldur í hálf-mánanum.31
Ólíkt því sem á sér stað í leikriti sr. Jakobs tapar Guðríður aldrei trúnni í túlk-
un Steinunnar.32 Þvert á móti er það trúin sem hjálpar Guðríði að komast af.
í fyrirlestri hefur Steinunn kallað leikrit sitt „óð til úthaldsins.“33 Ljóst er að
trúin og traustið á miskunnsemi Guðs gera Guðríði mögulegt að halda út, þrátt
fyrir ítrekuð áföll. „Drottinn gefur og drottinn tekur“ er leiðarminni í leikriti
Steinunnar. En átökin við þennan sama Guð eru vissulega til staðar. „Hjálp-
ræði Guðs“ tekur á sig margar myndir. Þegar samlandi Guðríðar sviptir sig
lífi í útlegðinni spyr hún: „Hvert er hjálpræði þitt drottinn? Er það sóttin? Eða
svipan og sverð óvinanna? Hví þá ekki snaran?“34 Og þegar bæn hennar um
að fá að halda syni sínurn hjá sér í útlegðinni er heyrð, segir Guðríður:
Drottinn bænheyrði mig, Hallgrímur. Af náð sinni leyfði hann mér að beygja mig
undir svipuhöggin. Bak ambáttarinnar er örum sett til merkis um bænheyrslu
drottins.35
Hjálpræðið kemur um síðir til Guðríðar með Hallgrími, eins og kemur fram
í orðum hennar í lok leikritsins:
Nei, Hallgrímur, þitt ríki er ekki af þessum heimi. Auður þinn ekki silfur, né gull.
Þó er þessi ambátt sem hér situr, auðugust kvenna. Eg eignaðist það sem mölur
og ryð fá ekki grandað. Ég eignaðist hlut í þinni sál, þínu lífi, þínum dauða. Sá
auður fylgir mér þótt þú sért horfinn sjónum mínum. Hann er það hjálpræði sem
drottinn sendi mér.36
30 Jakob Jónsson 1983, s. 15.
31 Jakob Jónsson 1983, s. 25.
32 Sigurbjörn Einarsson tekur afgerandi afstöðu gegn öllum hugmyndum um trúleysi Guð-
ríðar með þessum orðum: „Um Guðríði er það víst, að hún bilaði ekki, hún hafði þrek
og manndóm til að halda reisn sinni, lét ekki áþjánina buga sig, lét ekki lokkast til að
falla frá sinni kristnu trú. Getsakir um það, að hún hafi orðið blendin í trúnni eða frá-
hverf henni. eru gersamlega rakalausar, styðjast ekki við nokkurn finnanlegan flugufót
og ganga í berhögg við óyggjandi staðreyndir. Sú staðreynd nægir ein til þess að skera
úr þessu, að hún leggur allt kapp á að komast aftur heim. Enginn, sem varð afhuga
kristindómi sínum eða kastaði honum, hugsaði framar til heimferðar" (Sigurbjörn Ein-
arsson 1989, s. XXX).
33 Steinunn Jóhannesdóttir 2000.
34 Steinunn Jóhannesdóttir 1995, s. 10.
35 Steinunn Jóhannesdóttir 1995, s. 12.
36 Steinunn Jóhannesdóttir 1995, s. 62.
18