Morgunblaðið - 02.07.2015, Síða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. JÚLÍ 2015
Teg. Mary 3 – 1 – 1 Teg. Giulia 3 – 1 – 1
Opið virka daga 10 - 18
Lokað á laugardögum
í júlí
Strandgötu 24 – 220 Hafnarfjörður
Sími 565 4100 - www.nyform.is
Svefnsófi, teg. Plútó Komnir aftur, nokkrar gerðir Hornsófi teg. Indy.
Erum flutt á Strandgötu 24 Hafnarfirði
Ísak Rúnarsson
isak@mbl.is
Sala orkufyrirtækja, s.s. Landsvirkj-
unar og Orku náttúrunnar, á svoköll-
uðum upprunavottorðum á orku
verður til þess að kjarnorka læðist
inn í orkubókhald Íslendinga. Leyfi
til slíkrar sölu má rekja til laga sem
sett voru hér á landi árið 2008 en þau
grundvallast á tilskipun Evrópusam-
bandsins.
Um er að ræða samevrópskt kerfi
en þar er ætlunin að styrkja rekstr-
argrundvöll framleiðenda hennar.
Þannig er ætlunin að gera mark-
aðinn með endurnýjanlega orku
óstaðbundinn og gera framleið-
endum kleift að selja uppruna og
eiginleika orku. Víðast hvar í Evrópu
er ómögulegt fyrir neytendur að átta
sig á hvort verið er að notast við end-
urnýjanlega orku eður ei vegna þess
að orku af ólíkum uppruna er oftar
en ekki veitt inn á sama dreifikerfið.
Í grunninn gengur kerfið þannig
fyrir sig að fyrir hvert megavatt af
endurnýjanlegri orku sem er fram-
leitt er gefin út vottun um að hún sé
sannanlega framleidd með endur-
nýjanlegum hætti. Framleiðend-
unum er svo gert kleift að selja vott-
anirnar og um leið réttinn til þess að
kalla hana endurnýjanlega hvar sem
er í aðildarlöndum kerfisins en þau
eru tuttugu talsins. Með tilkomu
kerfisins er í raun búið að skapa
eignarréttindi yfir uppruna orkunn-
ar í Evrópu, sem voru ekki til staðar
áður.
Hérlendis hafa eignarréttindi á
uppruna orkunnar hinsvegar alltaf
verið til staðar þó þau hafi ekki verið
framseljanleg, þar eð 99,9% orku-
framleiðslu á Íslandi eru með end-
urnýjanlegum hætti, geta allir geng-
ið út frá að nær öll orka sem
streymir til þeirra sé endurnýjanleg.
Þegar Ísland gekk inn í orkuvott-
unarkerfið bauðst okkur þar með í
fyrsta skipti að framselja endurnýj-
anleika orkunnar aðeins að nafninu
til.
Þegar erlendir aðilar kaupa slík
vottorð kaupa þeir um leið réttinn til
þess að kalla þá orku sem þeir nota
endurnýjanlega. Á sama tíma tekur
söluaðili vottorðsins, t.d. Lands-
virkjun, við orku sem samanstendur
af meðaltali Evrópuríkja. Orkan
sem Landsvirkjun selur til inn-
lendra aðila verður því óendurnýj-
anleg að nafninu til nánast í réttu
hlutfalli við fjölda vottorða sem seld
eru út.
Alcoa Fjarðaál hefur réttilega
bent á að orkukerfið sé lokað og því
ómögulegt í raunveruleikanum að
orkan sem streymi til fyrirtækisins
sé óendurnýjanleg eins og kemur
fram á sölureikningnum. Í því ljósi
hefur verið velt upp hvort Evrópu-
tilskipun um upprunavottorðin eigi
heima á Íslandi og hvort það sé í
raun eftirsóknarvert að framselja
réttinn til þess að kalla orkuna, sem
seld er hérlendis, endurnýjanlega.
Ragnheiður Elín Árnadóttir, iðn-
aðar- og viðskiptaráðherra, segist
skilja gagnrýni þeirra sem á þetta
hafa bent og hefur óskað eftir því að
ráðuneytið skoði möguleikann á því
að íslenskir orkuframleiðendur segi
skilið við kerfið.
Evrópsk orka ólík
hinni íslensku
 Upprunavottanir breyta því ekki
hvaðan íslenska orkan kemur
Orka Dótturfyrirtæki OR, Orka
náttúrunnar, selur upprunaleyfi.
Morgunblaðið/ÞÖK
Hiti í júnímánuði var undir meðallagi
síðustu tíu ára um land allt. Minnst
var vikið í Skaftafelli, þar sem
meðalhiti mánaðarins var 0,8 stigum
undir meðalhita síðustu tíu ára, en
það mesta á Laufbala, þar sem hiti
var fjórum stigum undir meðaltali
síðastliðins áratugar.
Hæsti hiti í mánuðinum á mann-
aðri stöð mældist 21,8 stig í Staf-
holtsey hinn 28. júní.
Meðalhitinn 9,1 stig í Reykjavík
Mánaðarmeðalhiti í Reykjavík
mældist 9,1 stig í júnímánuði, 0,1
stigi yfir meðallagi áranna 1961 til
1990 en 1,3 stigum undir meðallagi
síðustu tíu ára. Sólskinsstundir
mældust 193,1 sem er sjö stundum
undir meðallagi sl. áratugs. Á Akur-
eyri var mánaðarmeðalhitinn 8,8
stig, 0,4 stigum undir meðallagi 1961
til 1990 en 1,3 undir meðallagi síð-
ustu tíu ára. Þar mældust sólskins-
stundir 161,1 sem er 44 stundum
undir meðallagi sl. áratugs.
Þetta kemur fram á vef Veður-
stofu Íslands í stuttu yfirliti yfir veð-
urfar í júní.
Þar kemur fram að júnímánuður í
Reykjavík var sá kaldasti síðan 2001
en á Stórhöfða í Vestmannaeyjum
hefur júnímánuður ekki mælst eins
kaldur síðan árið 1993.
Júní 2011 kaldari víðast hvar
Þar segir enn fremur að tiltölu-
lega hlýjast hafi verið á Austfjörð-
um, mjög kalt hafi verið suðvestan-
lands og sérstaklega kalt á
hálendinu, þar sem snjóa hafi leyst
lítt eða lítið. Þó hafi júnímánuður ár-
ið 2011 verið kaldari víðast hvar á
landinu en í júní sem leið. Lítið var
um illviðri í mánuðinum en tíðarfar
þó óhagstætt lengst af og gróður tók
seint við sér.
Meðalhiti í júní var hæstur á Þing-
völlum og Korpu, þar sem hann
mældist 9,3 stig, en lægstur á Gagn-
heiði, með meðalhitann 0,5 stig.
Morgunblaðið/Kristinn
Júní Hiti í júní var undir meðaltali síðustu tíu ára um allt land. Hæstur var meðalhiti 9,3 stig á Þingvöllum og Korpu.
Færri sólskinsstundir
og hitastig lágt í júní
 Sólarstundir á Akureyri vel undir meðaltali síðustu 10 ára
Fyrstu sex mánuðir ársins 2015
hafa verið venju fremur kaldir
um landið suðvestanvert en á
vef Veðurstofu Íslands segir að
meðalhiti í Reykjavík og á Stór-
höfða í Vestmannaeyjum hafi
verið undir meðalhita áranna
1961 til 1990.
Hiti í Reykjavík er 0,3 stigum
undir meðaltali og í Vestmanna-
eyjum hefur hiti á fyrstu sex
mánuðum ársins mælst 0,6
stigum undir meðaltali.
Þá hefur úrkoma mælst 10
prósent umfram meðallag ár-
anna í Reykjavík.
Kaldari fyrri
hluti ársins
MEÐALHITI LÆGRI Í ÁR
Ólafur Hannibalsson
blaðamaður andaðist
á heimili sínu þriðju-
daginn 30. júní sl., 79
ára að aldri.
Ólafur fæddist á
Ísafirði 6. nóvember
1935, sonur Sólveigar
Ólafsdóttur og
Hannibals Valdimars-
sonar.
Ólafur lauk stúd-
entsprófi frá Mennta-
skólanum að Laugar-
vatni árið 1956 og
stundaði nám við há-
skólann í Delaware í
Bandaríkjunum og við hagfræði-
háskólann í Prag í Tékklandi á ár-
unum 1957 til 1962. Hann starfaði
hjá Loftleiðum í New York, var
ritstjóri Frjálsrar þjóðar 1964-
1970, með árshléi 1968 þegar
hann vann að hafrannsóknum.
Hann var skrifstofustjóri ASÍ
1971-1977. Ólafur var varaþing-
maður Sjálfstæðisflokksins í Vest-
fjarðakjördæmi 1995-1999.
Um tíu ára skeið til ársins 1987
var Ólafur bóndi í Selárdal og síð-
an blaðamaður, rithöfundur og
ritstjóri. Ásamt Jóni Hjaltasyni
og Hjalta Einarssyni skrifaði
hann 50 ára sögu Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna,
sem út kom 1997.
Hann þýddi Sögu
þorsksins eftir Mark
Kurlansky og skráði
ásamt konu sinni Sól-
armegin, endurminn-
ingar Herdísar Egils-
dóttur kennara.
Síðustu árin vann
Ólafur að Djúp-
mannatali, skrá ábú-
enda við Ísafjarð-
ardjúp frá 1801 og
niðja þeirra, sem nú
er búið til prentunar.
Ólafur lét sig þjóð-
mál miklu varða. Hann var ann-
álaður penni, ritaði ótal greinar
og hélt útvarpserindi um innlend
og erlend málefni. Hann tók virk-
an þátt í aðgerðum, svo sem mót-
mælum Þjóðarhreyfingarinnar
gegn fjölmiðlalögunum 2004, og
gegn stuðningi Íslands við innrás
Bandaríkjahers í Írak, m.a. með
birtingu heilsíðuauglýsingar í
New York Times í ársbyrjun
2005.
Eftirlifandi kona Ólafs er Guð-
rún Pétursdóttir lífeðlisfræðingur.
Dætur þeirra eru Ásdís og Marta.
Börn Ólafs af fyrra hjónabandi
eru Hugi, Sólveig og Kristín.
Andlát
Ólafur Hannibalsson
blaðamaður