Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1998, Blaðsíða 45

Vilhjálmur Hjálmarsson
Náttúruskoðari og
myndasmiður
Um Björn Bjömsson á Bakka
I
Oldum saman var fjaðrapenninn einn
tiltækur þegar skrásetja skyldi brot
úr lífssögu fólks í þessu landi til
varðveislu og gagnsemdar fyrir nýjar
kynslóðir Islendinga. Svo kom ljósmynda-
vélin og munaði um minna í höndum
hugkvæmra manna og dugandi.
Björn Björnsson hét maður og löngum
kenndur við Bakka í Norðfirði. Hann kunni
að fara með myndavél og skorti hvorki
áhuga né útsjónarsemi. Áhugasvið hans var
vítt og myndefnið í samræmi við það. Þar
til má nefna haf og land í ótölulegum
tilbrigðum landslags og veðurfars, dýralíf-
ið og ekki síst fuglana að ógleymdu gróður-
ríki landsins. Atvinnusaga nokkurra áratug-
a í umhverfi Björns er skráð skýru letri í
myndum hans. Skip og mannvirki á landi.
Og reynslusaga genginna kynslóða verður
sén í andlitsdráttum roskinna samferða-
manna sem hann festi á filmu.
Hver var Björn Björnsson á Bakka?
Hvar óx hann úr grasi og hvað hafði hann
einkum fyrir stafni á langri ævi? Við skul-
Björn Björnsson, Neskaupstað á Nípukolli.
um freista að rifja það upp í stórum dráttum.
Björn fæddist í Þverdal í Dölum vestur
8. maí 1889. Foreldrar hans voru Björn
Björnsson og Jóhanna Guðrún Stefáns-
dóttir. Þegar hann var skírður 8. júlí sama
ár voru þau í húsmennsku í Staðarhólsseli.
Árið eftir fluttu þau vestur í Miklaholts-
hrepp og bjuggu þar fram undir aldamót. Á
Lágafelli syðra fæddist þeim annar sonur,
Júlíus Breiðfjörð, sem um áratugaskeið rak
raftækjaverslun í höfuðstaðnum. Fjölskyld-
an flutti til Reykjavíkur um aldamótin
1900.
Björn Björnsson yngri var þannig að
hluta alinn upp í sveit og að hluta í
Reykjavík því þar átti hann nú heima næsta
áratuginn. Hefur eflaust búið að þessu
„tvíþætta“ uppeldi alla ævi. í Reykjavík
naut hann barnafræðslu að hætti þeirra tíma
og vann ýmis störf sem til féllu. Hann var
meðal annars innanbúðarmaður hjá
Brynjólfi H. Bjarnasyni kaupmanni í
Aðalstræti. Og sagði frá því þegar hann var
um tíma orgeltroðari við morgunmessur í
Landakotskirkju, vaknaði eldsnemma, tróð
hljóðfærið, fékk morgunkaffi í verklaun og
43