Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1998, Qupperneq 99

Steinunn Kristjánsdóttir
Stafkirkjan á Þórarins-
stöðum í Seyðisfirði
/
haustrigningunum á Þórarinsstöðum
árið 1938: „...gröf þessi var harla
einkennilegskrifaði Sigurður vinnu-
maður Magnússon íhugull í dagbók sína.
Honum þótti það einkennilegt að maður
væri grafinn í hlaðinni steinkistu. Hitt kom
honum ekki síður á óvart að hann hafði
komið niður á gamlan og löngu gleymdan
kirkjugarð. Það hafði hann samt óttast og
mundi það enn 60 árum síðar hvað honum
var illa við að vinna þetta verk.
Grafið fyrir sætheysgryfju
Það var í októbermánuði árið 1938 sem
grafið var fyrir sætheysgryfju1 skammt
austan við íbúðarhúsið á Þórarinsstöðum í
Seyðisfirði. Sumarið hafði verið votviðra-
samt og þess vegna ákveðið að ráðast í gerð
gryfjunnar til að bjarga heyi frá skemmd-
»Steinkrossinn semfannst við uppgröftinn er einn-
l8 mjög merkilegur. Trúlega er hann einn elsti
tilhöggni kross sem fundist hefur hingað til hér á
landi. Hann er höggvinn í móberg og er um 45 cm
hár. “
um. Sigurður Magnússon, vinnumaður og
fóstursonur Sigurðar Jónssonar hreppstjóra
og bónda á bænum, var fenginn til verksins
ásamt kaupamanninum Birni Björnssyni frá
Sjávarborg í Seyðisfirði.
Ákveðið var að grafa gryfjuna á því
svæði túnsins sem í daglegu tali var kallað
Hólatún2. Þarna var hóll, nokkuð flatur að
ofan, og undan honum lá brött brekka þar
sem frárennsli sætheysgryfjunnar átti að
liggja. Sigurði var óljúft að vinna verkið
vegna munnmælasögu um bænhús eða
kirkju sem eitt sinn átti að hafa staðið á
Hólatúninu. Sigurður reyndi að fá fóstra
sinn til að breyta staðarvalinu en án árang-
urs.
Sigurður ákvað að grafa umrædda
gryfju eins mælt var fyrir um en haga greftri
þannig að sem minnst rask yrði á mann-
virkjum ef þau kynnu að vera þama undir.
Gryfjuna áttu þeir Sigurður og Björn að
grafa niður á fast. Ummál hennar átti að
verða tæpir 3,5 metrar. Fljótlega eftir að
þeir hófu gröftinn kom í ljós veggjahleðsla.
Sigurður greinir frá atburðinum á eftirfar-
andi hátt:
1 Súrheysgryfjur af þessari gerð, þ.e. með frárennsli í botni, heyrði Sigurður Magnússon nefndar „sætheysgryfjur“ (1992:34).
2Sigurður Magnússon 1992:34.
97