Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1998, Side 105

Stafkirkjan á Þórarinsstöðum
fjórða stoðarholan.
Aurstokkurinn og stoðarholumar þrjár
vitna óyggjandi um að kirkjan á Þórarins-
stöðum hafi verið byggð í hinum norræna
stafkirkjustíl. Hornstoðir kirkjunnar voru
niðurgrafnar sem bendir til að kirkjan heyri
til elstu gerð stafkirkna á Norðurlöndum.
Hornstoðir stafkirkna voru ýmist grafnar í
jörðu eða látnar standa á flötum stoðar-
steinum í gólfi en talið er að stoðarsteinar
hafi leyst niðurgrafnar stoðarholur af hólmi
er leið á 11. öld. Homstoðir kirkjunnar á
Þórarinsstöðum voru grafnar niður í djúpar
stoðarholur eins og gert var á 10. öld við
byggingu elstu stafkirkna á Norður-
löndum.12
Stoðarholur stafkirkjunnar á Þórarins-
stöðum voru djúpar, allt að 70 cm á dýpt,
með steinhellum í botni. Þvermál þeirrar
stærstu var 70 cm. Sú minnsta mældist 60
cm í þvermál. Með stoðunum hefur svo
verið troðið grjóti og því engu líkara en þær
væru klæddar að innan með steinum
Greinilega var reynt að koma í veg fyrir að
stoðirnar fúnuðu með því að svíða þann
enda þeirra er stóð ofan í jörðinni. I
tveimur stoðarholunum fundust leifar af
brenndum veiðarleifum en í einni stoðar-
holunni hafði óbrenndur viður horn-
stoðarinnar varðveist.
Við inngang kirkjunnar fannst stór dyra-
hella og tveir stoðarsteinar beggja vegna
hennar. A stoðarsteinunum hafa dyra-
stafimir væntanlega staðið. Miðskip kirkj-
unnar hefur líklega verið a.m.k. 5 metra
langt og 4 metra breitt að innanmáli en eins
og áður hefur komið fram er rannsókn á
kirkjunni ekki lokið svo nákvæm stærð
hennar er enn óljós. Til dæmis er enn eftir
að grafa upp hluta kórsins.
Ein af stoðarholum stafkirkjunnar á Þórarins-
stöðum. Til hliðar á myndinni má sjá leifar horn-
stoðar semfannst í holunni. Þórunn Hrund Oladótt-
ir, þjóðfrœðingur, og Tryggvi Már Ingvarsson, sagn-
og landafrœðinemi, kanna fundinn sem segja má að
hafi markað tímamót í hyggingarsögu íslenskra
miðaldakirkna.
Ljósm: Sófus Jóhannsson. © Minjasafn Austurlands.
Grafír
Fjórtán grafir voru rannsakaðar við upp-
gröftinn á Þórarinsstöðum sumarið 1998.
Nú er vitað um fjórar grafir til viðbótar
þessum fjórtán sem ekki er búið að grafa
upp. Ein þeirra liggur í gólfi kirkjunnar.
Grafimar verða líklega kannaðar sumarið
1999 um leið og klárað verður að grafa
kirkjuna upp auk afmarkaðs svæðis austan
12 Hákon Christie 1970:12.
103