Jökull - 01.12.1975, Blaðsíða 64

Dalaskriður: Ekki sést greinilega af sjó hvar
hlaupið hefur í skriðunum, en vafalídð hafa
flest gilin þar hlaupið nú í vetur, enda gera
þau það raunar, þegar öðru vísi árar.
Flatafjall: Þar hljóp æðispýja niður á Nafra
á milli Borgar og Stórudala.
Hér hafa verið talin þau snjóflóð, sem vitað
er um með vissu að fallið hafa í vetur. Eins
og fyrr segir, geta þau verið fleiri, en það kem-
ur ekki í ljós fyrr en umferð hefst að nýju um
eyðisvæðin.
Oll framanrituð frásögn er fremur ónákvæm.
Hér kemur það í ljós, sem víða annars staðar,
að maður hefur trassað að afla fyllstu vitneskju
um þessa hluti frá þeim mönnum, sem bjuggu
á hættusvæðunum og gjörþekktu allar aðstæð-
ur. Einn slíkur en enn á lífi, Sigurjón Sigur-
jónsson fyrrum bóndi á Eldleysu. Hann og
systkini hans bjuggu þar mörg ár, og Sigur-
jón var þaulkunnugur snjóflóðasvæðinu, eink-
um beggja megin við Eldleysu, en ég ætla einnig
hið ytra í Dalaskriðunum. Sigurjón á heima í
Holti í Norðfirði, og hugsanlegt væri það, að
hann myndi stinga niður penna, ef til hans
væri leitað.
Lýkur hér bréfi Vilhjálms Hjálmarssonar,
menntamálaráðherra, um snióflóð við Mjóa-
fjörð.
Snjóflóðin í Neskaupstað 20. desember 1974
Afdrifaríkustu snjóflóðin i desembersnjóflóða-
hrinunni voru snjóflóðin x Neskaupstað, sem
féllu á 3. degi hrinunnar, þ. e. a. s. 20. desemb-
er og urðu 12 manns að bana, 6 var bjargað úr
flóðunum og 8 sluppu af eigin rammleik. Snjó-
flóðin, sem ollu manntjóni, voru tvö og féllu
með 10—15 mínútna millibili. Ég styðst hér á
eftir í aðalatriðum við heimildasöfnun og mæl-
ingar Hjörleifs Guttormssonar, líffræðings í Nes-
kaupstað, en hann vinnur nú að ítarlegri grein
um snjóflóðin. (Mynd 5).
Fyrra snjóflóðið féll úr Brceðslugjánum (gil-
skorurnar eru þrjár), kl. 13.47. Að því er næst
verður komist voru upptökin í 800 m hæð y. s.,
og er aðsópssvæðið þar um 450 m breitt. Hlaup-
rásin mælist 2 km, mesta breidd 400 m. Meðal-
hallinn er 24°, mestur efst eða yfir 30°, en neðst
um 11°. Snjóflóðið lenti á athafnasvæði Síldar-
vinnslunnar hf. og gjöreyðilagði byggingar fiski-
mjölsverksmiðjunnar. Þá þreif hlaupið með sér
svartolíugeymi með 900 tonnum af svartolíu
auk tómra lýsisgeyma. Þar að auki skemmdi
hlaupið frystihús og niðursuðuverksmiðju stað-
arins, sópaði burt lagerhúsi og 2 smáhýsum og
braut 9 staura í orkulínunni, sem tengir Nes-
kaupstað við rafkerfi Austurlands. Snjóhrönn-
in lokaði aðalvegi kaupstaðarins í tvo sólar-
hringa, snjódýpi þar var um 1,5 m. í neðstu
500 metrum hlauprásarinnar var snjódýptin víð-
ast hvar röskir 2 m. Magn snjódyngjunnar neðan
hamra var áætluð 600 þús. m3. í snjóflóðinu
62 JÖKULL 25. ÁR
fórust 5, allt karlmenn. Mikið magn af snjó og
braki barst niður í flæðarmál.
Síðara hlaupið féll örlítið utar, eða úr Mið-
strandarskarði, þar sem fjallið er nokkm lægra.
Upptök í nál. 700 m hæð y. s. á 350 m breiðu
svæði. Lengd hlauprásarinnar var 1,7 km og er
meðalhallinn þarna um 24°, en svo skutlaðist
flóðið nálægt 400 m út á sjó. Snjóflóðið varð 7
manns að bana. Það eyðilagði steypustöð
(Steypusalan hf.) og vélalager, bifreiðastöð (Bif-
reiðaþjónustan) og eitt íveruhús (Urðarteigur
52). Þá laskaði hlaupið nokkuð vélaverkstæði,
sem var í bráðabirgðahúsnæði. Snjóflóðið þreif
með sér 19 fólksbíla, 5 vörubíla, lítinn lang-
ferðabíl með 2 mönnum og jarðýtu og mikið
rnagn áf véla- og bifreiðavarahlutum. Magn
hlaupsins neðan liamrabelta var um 200 þús. m3.
Snjódyngja lokaði veginum í 2 sólarhringa.
Hrönnin var mest 2 til 3 m djúp, meðalsnjó-
dýpt við aðalgötu urn 125 cm. Fjöldi sjálfboða-
liða vann að björgun og lagði hart að sér. Eng-
in tök eru á að gera þeim þætti skil hér, en í
þessu sambandi skal bent á, að Hjörleifur Gutt-
ormsson mun skrifa grein um björgunarstarf-
ið í Árbók Slysavarnafélags íslands 1975.
Þeir sem fórust í snjóflóðunum voru:
Aðalsteinn Jónsson, vélstjóri, Ásgarði 12, 60 ára
Elsa Gísladóttir, htxsmóðir, Strandgötu 58, 32 ára
Guðmundur Helgason, vélstjóri, Miðstræti 23,
61 árs
Högni Jónasson, sjómaður, Víðimýri 5, 41 árs