Jökull - 01.12.1989, Blaðsíða 105

inn niður í 100 m hæð, þar sem hann endar. En
lengra í burtu sést, hvar randfjöll Vatnajökuls ganga
fram á láglendið sem geysimiklir höfðar og núpar,
og sést öll hálendisröndin vestur á bóginn, svo langt
sem augað eygir, núpur fram af núp. Og í huganum
ser maður landið, eins og það var fyrir þúsundum
nra, þegar sjórinn gekk lengra upp í hinar vogskomu
strendur þess, en skriðjöklamir teygðu arma sína út í
hafið og brotnuðu þar. En síðan fóru jöklamir
minnkandi, og landið hækkaði smám saman, jafn-
framt því sem jökulfarginu létti af, en jökulhlaupin
og jökulámar hafa síðan á óra löngum tíma skapað
hina núverandi strönd landsins, en jafnframt því
hafa hraunflóð runnið yfir landið og gefið því þann
svip, sem það ber í dag.
Er útsýnið af Hvannadalshnúk stórkostlegra en
orð fá lýst, og mun það vera eitt hið glæsilegasta og
tílkomumesta, sem hægt er að hafa af nokkru fjalli
hér á landi og þó að víðar væri leitað.
Ferðin frá Sandfelli og upp á Öræfajökul tekur
venjulega sex stundir. Það er að segja: frá Sandfelli
°g UPP á Sandfellsheiði uppi við jökul, er tveggja
stunda gangur, frá Sandfellsheiði og upp á jökulbrún
tvær stundir, og frá jökulbrún og upp á Hvannadals-
hnúk tvær stundir. En ef jökullinn er mjög gljúpur
°g mikil sólbráð, er maður lengur á leiðinni, því þá
veður maður hjamsnjó upp á miðjan legg og er það
erfið ganga og þreytandi.
Þeir, sem ætla að ganga á jökulinn, ættu að nota
nóttina, því að jökullin er oftast bjartur og skýlaus
að morgninum, en þegar líður á daginn fara að koma
ský á jökulinn, og útsýni verður ekki eins gott.
Stundum er skýhjúpur á jöklinum svo dögum skiptir,
svo að ekki er hægt að ganga á hann. Þannig var
það eitt sumarið, að við biðum fjóra daga í Skapta-
felli; var alltaf þoka og súld á jöklinum. Við vorum
i sumarleyfi og gátum ekki beðið lengur, og fórum
siðan vestur yfir Skeiðarársand og heimleiðis um
Fjallbaksveg nyrðri, en í bréfi, sem eg fékk frá Oddi
bónda í Skaptafelli, segir hann, að ekki hafi verið
hægt að ganga á jökulinn í næstu þrjár vikur eftir að
við fórum frá Skaptafelli; alltaf var sama veðrátta:
þoka og sunnanbræla. En sumarið eftir vorum við
heppnari; þá fórum við frá Reykjavík einn júlímorg-
Uu og komum að Kirkjubæjarklaustri um kvöldið.
Daginn eftir fórum við ríðandi frá Klaustri og austur
yfir Skeiðarársand og komum að Skaptfelli seint um
kvöldið, eftir 15 stunda reið. Næsta dag skoðuðum
við Svartafoss, Bæjargilið og Bæjarstaðaskóg, en
um kvöldið var komið bezta verður og Öræfajökull
blasti við okkur alveg skýlaus og var heillandi í
kvöldkyrrðinni. Um nóttina fórum við frá Skapta-
felli og að Sandfelli (2'A stundar reið) og þaðan
gengum við alla leið upp á Hvannadalshnúk, og vor-
um komnir upp snemma morguns, eða á fjórða degi
frá því, er við fórum frá Reykjavík; var þá logn og
bjartviðri og útsýni eins gott og hugsast getur. Við
vorum uppi til hádegis, en þá fórum við niður aftur,
og þegar við vorum komnir niður að Sandfellsheiði,
fengum við þoku, og gengum við í þokunni, þar til
er henni létti af fjallsbrúninni fyrir ofan Sandfell, og
höfðum þá verið fjórar stundir niður jökulinn ofan
frá Hvannadalshnúk.
I Öræfum er hinn rétti leikvangur íslenzkra fjall-
göngumanna. Þar er — eins og áður segir — hæsti
jökull landsins, og þó að ekki sé hægt að ganga á
jökulinn vegna þoku, þá eru undirfjöll Öræfajökuls
há og víðáttumikil og mikið útsýni af þeim, bæði til
vesturs og austurs og á haf út, en miklir skriðjöklar
ganga niður í hvem dal og alveg fram á láglendið og
er auðvelt að komast að þeim og ganga á þá. Undir-
fjöll Vatnajökuls, bæði vestur og austur af Ör-
æfajökli, eru há og brött, og svo eru líka fjöll, sem
fáir hafa gengið á og eru að mestu ókönnuð, svo sem
Mávabyggðir og Esjufjöll, en frá Kvískerjum er
bezt að fara fyrir þá, sem hafa í hyggju að ganga á
þessi fjöll og er þá yfir mikla skriðjökla að fara. En
að ganga á Öræfajökul, og njóta hins ógleymanlega
útsýnis þaðan, á að vera markmið hvers einasta Is-
lendings, sem hefur yndi af fjallgöngum.
1. Hnappar—1851 m og 1758 m y.s. 4. Heitir nú Tindaborg.
2. Nú talið 1833 m. 5. Heitir nú Dyrhamar.
3. Þar heitir nú Jökulbak.
Greinin Utsýni af Örœfajökli birtist í tímaritinu Jörð í júní
1942 og er endurprentuð hér með góðfúslegu leyfi ættingja höf-
undarins, Ingólfs ísólfssonar. Ingólfur var mikill áhugamaður um
ferðalög og fjallgöngur. Grein hans ber það með sér að hann hef-
ur verið gagnkunnugur víða um land jafnt í byggð sem óbyggð.
Pétur Þorleifsson.
JÖKULL, No. 39, 1989 103