Jökull - 01.12.1989, Page 122

Eru þá ekki taldir þeir sem voru í vorleiðöngrum
Jörfi.
Hér á eftir er yfirlit yfir þau rannsóknarstörf sem
unnin voru í vorferðinni:
1. Stafrænir skjálftamælar voru settir austast og
vestast á Eystri-Svíahnjúk, vestast á Saltara og á
Vestari-Svíahnjúk. Þar var einnig komið fyrir sól-
mæli. Skjálftamælingar gengu mjög vel. Nokkrir
lágtíðniskjálftar skráðust og fjöldi annarra hreyf-
inga, aðallega vegna ísskriðs og jökulbresta,
snjóflóða og umferðar farartækja. Þessar mæling-
ar önnuðust Bryndís Brandsdóttir og Bill Menke.
2. Boraðar voru tvær holur á miðri íshellunni og
reyndist vetrarafkoman (snjódýpt) vera 4,90 m í
annarri en 5,04 m í hinni. Ur annarri holunni voru
tekin sýni til efnagreininga. Til samanburðar voru
tekin sýni á 100 m hæðarlínum frá Eystri-Svía-
hnjúk og niður að jökulrönd. Ur hinni holunni
voru tekin sýni til samsætumælinga. Mælingar og
sýnatöku gerðu Helgi Bjömsson, Sigurður Gísla-
son og Svanbjörg Haraldsdóttir með aðstoð Ægis
Jónssonar og Mikaels Mikaelssonar.
3. Fyllt var upp í eyður í íssjármælingum. Mældar
vom þrjár línur upp úr Vötnunum að vestanverðu
og ein lína í suðurhlíðum Grímsfjalls. Þessar slóð-
ir hafa ekki verið mældar áður. Einnig var mæld
lína milli Naggs og Gríðarhoms og önnur lína
norður úr Vötnunum frá gosstöðvunum til saman-
burðar við mælingar fyrri ára. I þessum hópi voru
Helgi Bjömsson, Jón Sveinsson, Hannes Haralds-
son og Finnur Pálsson.
4. Vatnshæðin í gígnum sem myndaðist í Grímsvötn-
um 1983 var mæld og reyndist hún vera 1401,5 m
y.s. Hæð yfirborðs íshellunnar í Vötnunum var
einnig mæld og reyndist hún vera 1428,7 m y.s.
við borstaðinn á miðri íshellunni. Við þessar mæl-
ingar var gengið út frá fastmerki SALT, en hæðin
þar er 1712,8 m y.s. Að lokum var hæðarmælt
snið á 10 km langri línu í stefnu N20°A frá bor-
staðnum á miðri íshellunni. Ekkert vatnsborð
reyndist vera undir Vatnshamri. Landmælingar
voru í höndum Theódórs Theódórssonar og
Jónasar Elíassonar.
5. Segulmælingar voru gerðar víða í Grímsvatna-
öskjunni til þess að kanna gerð hennar. Einnig var
mælt 12 km langt bylgjubrotssnið norður úr Vötn-
unum. I því skyni voru sprengdar þrjár 25 kg
dýnamit sprengjur í vökinni undir Vestari-Svía-
hnjúk. Uppstreymi af gufu var í vökinni og vott-
aði fyrir brennisteinslykt.
6.1 lok vorferðar var ákveðið að reyna borun eftir
köldu vatni við Jökulheima og nýta sér þannig
þau tæki sem notuð höfðu verið við borunina eftir
jarðhita á Grímsfjalli. Eins og menn vita stendur
skálinn í Jökulheimum á hrauni og nærri jaðri
þess. Austan við hraunið, um 7 - 9 m neðar, stend-
ur oft vatn og var vonast til að þar væri grunnvatn
og að borun í hraunið við skálann mundi ná því á
7 - 10 m dýpi. Þann 11. júní var borað rétt við
nýja skálann. Eftir um þriggja stunda borun með
tilheyrandi viðgerðum náði holan 17,5 m dýpi.
Hraunið er þama um 15,5 m þykkt og festist bor-
inn í hrungjömum lögum undir hrauninu, en ekk-
ert vatn kom í holuna. Framtíðarlausn á neyslu-
vatnsmálum Jökulheima náðist því ekki, enda
mun endanlegt grunnvatnsborð trúlega vera ná-
lægt hið sama og í Hraunvötnum, en þau em í
tæplega 600 m hæð og Jökulheimar 674 m. Eg vil
ekki skilja við þessa vorferð án þess að þakka sér-
staklega borstjóranum Sigurði Guðmundssyni,
Braga Skúlasyni og Jóni Kjartanssyni, sem stóðu í
ströngu alla ferðina og létu hvorki veður, glussa,
svarfryk né gufu á sig fá. Öll þessi vinna var sjálf-
boðavinna. Þá er einnig skylt að þakka Jarðborun-
um hf. fyrir lán á bomum, Hagvirki hf. fyrir lán á
loftpressu, og Vegagerð ríkisins, Landsvirkjun og
Hjálparsveit skáta í Reykjavík fyrir aðstoð við
flutninga. An þessarar sjálfboðavinnu og aðstoðar
yrði lítið úr framkvæmdum og rannsóknum.
SEPTEMBERFERÐ
Ferðin sem kennd er við 13. september var að
þessu sinni farin að kvöldi föstudags 9.9.88 undir
stjóm Stefáns Bjamasonar og komið í Jökulheima
um kl. 02 eftir rólega ferð í þoku og rigningu. Fyrir
í skálanum voru jarðfræðingamir Snorri P. Snorra-
son og Elsa G. Vilmundardóttir, en þau höfðu verið
þama innfrá undanfarnar vikur við rannsóknarstörf.
120 JÖKULL, No. 39, 1989