Jökull - 01.12.1990, Blaðsíða 200

Vorferð JORFI 1988
Vorferðin á Vatnajökul var að þessu sinni 4. - 12.
júní. Auk hefðbundinna vorverka á Grímsfjalli og
í Vötnunum voru framkvæmdar ýmsar mælingar og
borað eftir gufu á Eystri-Svíahnúk til reksturs mæli-
tækja og til upphitunar á skálum. Til borunarinnar
lánuðu Jarðboranir h. f. Sullivan bor. Flutningar voru
því miklir í þessari ferð og gekk á ýmsu. Með góðri að-
stoð Landsvirkjunar og Hjálparsveitar skáta í Reykja-
vík komst þó allur farangur á Grímsfjall. Fyrirhugað
var að bora fjórar, allt að 100 m djúparholur, en vegna
hruns og ýmissa erfiðleika urðu holumar ekki nema
30 - 40 m djúpar. Allar gáfu þær þó um 90 0 C heita
gufu og virðist gufumagnið nægjafélaginu næstu árin.
Hitaveita var tengd í nýja skálann og lofar hún góðu.
Gissur Símonarson hafði með sér tjalddúk og plaströr
og setti upp mikið og gott gufubað á Saltaranum, sem
óspart var notað.
Veður var fremur leiðinlegt framan af, dumbungur
í lofti, þoka og úrkoma. Rannsóknir í Vötnunum hóf-
ust því ekki fyrr en á þriðjudegi þegar þokan minnkaði.
A miðvikudeginum sást til sólar. A fimmtudeginum
var hið fegursta veður í Grímsvötnum og allt í kringum
Grímsfjall, en á fjallinu sátu þeir sem þar unnu í þoku
og strekkings vindi. A föstudeginum var síðan hið feg-
ursta veður, glampandi sól og léttskýjað. Aðfaranótt
laugardagsins var lagt af stað niður og komu flestir til
byggða á sunnudagskvöldi. Þátttakendur voru 33.
I gestabók nýja skálans á Grímsfjall sést að þang-
að hafa komið 124 manns í 18 leiðöngrum á þessu
fyrsta ári skálans á fjallinu. Eru þá ekki meðtaldir
vorleiðangrar JÖRFI.
Hér á eftir er yfirlit yfir þau rannsóknarstörf sem
unnin voru:
1) Tveir stafrænir jarðskjálftamælar voru reknir
austast og vestast á Eystri-Svíahnúk. Þriðji mælir-
inn var vestast á Saltaranum og sá fjórði á Vestari-
Svíahnúk. Skjálftamælingamar gengu vel. Nokkr-
ir lágtíðniskjálftar komu fram á mælunum, en einnig
fjöldi annarra hreyfinga, aðallega ýmiss konar íshreyf-
ingar, svo sem ísbrestir og snjóflóð. Einnig skráðu
mælarnir samviskusamlega alla umferð snjóbfla og
jeppa á svæðinu.
2) Boraðar voru tvær holur á miðri íshellunni og
reyndist vetrarafkoman snjódýpt) vera 4.90 m í ann-
arri en 5.04 m í hinni. Ur annarri holunni voru tekin
sýni til efnagreininga. Til samanburðar voru tekin
sýni á 100 m hæðarlínum frá Eystri-Svíahnúk og nið-
ur á jökulrönd. Ur hinni holunni voru tekin sýni til
samsætumælinga.
3) Fyllt var upp í eyður í íssjármælingum. Mældar
voru þrjár línur upp úr Vötnunum að vestanverðu og
ein lína í suðurhlíðum Grímsfjalls. Þessar lóðir hafa
ekki verið mældar áður. Einnig var mæld lína milli
Naggs og Gríðarhorns og önnur lína norður úr Vötn-
unum frá gosstöðvunum til samanburðar við mælingar
fyrri ára.
4) Vatnshæðin í Grímsvötnum var mæld og reynd-
ist hún vera 1428.7 m y. s. við borstaðinn á miðri
íshellunni. Vatnshæðin í gígnum sem myndaðist 1983
var einnig mæld og reyndist hún vera 1401.5 m y. s.
Við þessar mælingar var gengið út frá fastmerki S ALT,
en hæðin þar er 1712.8 m y. s. Að lokum var hæð-
armælt snið á 10 km langri línu í stefnu 20 0 austan
við norður frá borstaðnum á miðri íshellunni. Ekkert
vatnsborð reyndist vera undir Vatnshamri.
5) Segulmælingar voru gerðar víða í Grímsvatna-
öskjunni til þess að kanna gerð hennar. Einnig var
mælt 12 km langt bylgjubrotssnið norður úr Vötnun-
um. í því skyni voru sprengdar þrjár 25 kg dína-
mít sprengjur í vökinni undir Vestari-Svíahnúk. Upp-
streymi af gufu var í vökinni og vottaði fyrir brenni-
steinslykt.
Margrét Isdal
196 JÖKULL, No. 40, 1990