Jökull


Jökull - 01.12.1991, Side 46

Jökull - 01.12.1991, Side 46
frá 1942 [An expedition to Grímsvötn in 1942]. Jökull, 34, 180-185. Steinþórsson, S. 1977. Tephra layers in a drill core from the Vatnajökull ice cap. Jökull, 27, 1-27. Steinþórsson, S., and N. Óskarsson. 1986. Energetics of hydrothermal systems. Proc. 5th Int. Symp. on Water-Rock Interaction. 535-539. Sæmundsson, K., 1982. Öskjur á virkum eld- fjallasvæðum á Islandi [Calderas within the active volcanic zones in Iceland] In Þórarinsdóttir, H., Ó.H. Óskarsson, S. Steinþórsson and Þ. Einarsson eds.: Eldur er í Norðri. Sögufélag, Reykjavík, 221-239. Tómasson, H. 1974. Grímsvatnahlaup 1972, mecha- nism and sediment discharge. Jökull, 24, 27-39. Tryggvason, E. 1960. Earthquakes, jökulhlaups and subglacial eruptions. Jökull, 10, 18-22. Wadell, H. 1920. Vatnajökull. Some studies and observations from the greatest glacial area in Iceland. Geogr. Annaler, 4, 300-323. Williams, H., and A.R. McBirney. 1979. Volcanology. Freeman, Cooper Co., San Francisco. 397 pp. Þórarinsson, S. 1953a. Some new aspects of the Grímsvötn problem. J. Glaciology, 4, 267-274. Þórarinsson, S. 1953b. The Grímsvötn expedition June-July 1953. Jökull, 3, 6-22. Þórarinsson, S. 1955. Mælingaleiðangurinn á Vatnajökli vorið 1955 [The 1955 Grímsvötn expedition]. Jökull, 5, 27-29. Þórarinsson, S. 1967. Hekla and Katla. The share of acid and intermediate lava and tephra in the vol- canic products through the geological history of Iceland. In: Björnsson, S. ed.: Iceland and mid- ocean ridges. Soc. Sci. Isl., 38, 190-197. Þórarinsson, S. 1974. Vötnin Stríð. Saga Skeiðarárhlaupa og Grímsvatnagosa [The swift flowing rivers. The history of Grímsvötn jökul- hlaups and eruptions]. Menningarsjóður, Reykja- vík. 254 pp. Þórarinsson, S., and S. Sigurðsson. 1947. Volcano- glaciological investigations in Iceland during the last decade. The Polar Record, 33, 50-64. Ágrip GOS í GRÍMSVÖTNUM 1934-1991 Gossaga Grímsvatna hefur verið nokkuð til umræðu hin síðustu ár, einkum í kjölfar gossins 1983 sem var mun minna en önnur þekkt gos í Grímsvötnum. Hefur m.a. verið spurt hvort smá gos kunni að hafa orðið án þess að þeirra yrði vart. Til þess að varpa frekara ljósi á gossögu Grímsvatna hafa höfundar kannað loftmyndir, flugljósmyndir, ljósmyndir teknar á jörðu niðri, frásagnir af leiðöngrum til Grímsvatna auk nýlegra jarðeðlisfræðilegra gagna. Engar heimildir eru um ferðir til Grímsvatna þar til tveir sænskir jarðfræðingar komu þangað síðsumars árið 1919. Næstu ferðir til Grímsvatna voru í gosinu 1934 en eftir það hefur verið fylgst nokkuð reglulega með Grímsvötnum bæði í leiðöngmm og flugferðum. Frá og með gosinu 1934 er því hægt að ráða í atburði og nú má styðjast við nýleg kort af yfirborði og botni jökulsins á svæðinu við túlkun gagnanna (1. og 2. mynd). I Grímsvatnagosinu 1934 vom þrír gígar virkir innan Grímsvatnaöskjunnar. Tveir litlir gígar vom í suðvesturhomi Vatnanna en aðalgígurinn var norðan- undir Svíahnúk Vestri. Þar opnaðist vök, 500-600 m í þvermál með lóðréttum ísveggjum (3. mynd). I vök- inni miðri myndaðist sporöskjulaga eyja og var hún að öllum líkindum gígbarmur (5. og 6. mynd). Gosið virðist hafa staðið í a.m.k. tvær vikur. Gosið 1983 varð á svipuðum stað og megingosið 1934 (2. og 6. mynd) og þá myndaðist einnig vök (4. mynd), mjög áþekk þeirri sem fyrr varð til. Eyja reis upp í vökinni eins og 1934 en gosið 1983 var þó talsvert minna og stóð í aðeins 5-6 daga. Rúmtak gosefna 1934 var 30- 40 milljón m3 en um 10 milljón m3 1983. Talsverður hiti var merkjanlegur á gosstöðvunum eftir bæði gosin og hélst hann í nokkur ár. I maí 1938 kom óvænt stórhlaup í Skeiðará, aðeins fjórum árum frá hlaupinu 1934. Mikil sigdæld hafði myndast norðan Grímsvatna (7. mynd) og vatn runnið þaðan niður í Grímsvötn og komið af stað 44 JÖKULL, No.41, 1991
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Jökull

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.