Jökull


Jökull - 01.12.1991, Síða 46

Jökull - 01.12.1991, Síða 46
frá 1942 [An expedition to Grímsvötn in 1942]. Jökull, 34, 180-185. Steinþórsson, S. 1977. Tephra layers in a drill core from the Vatnajökull ice cap. Jökull, 27, 1-27. Steinþórsson, S., and N. Óskarsson. 1986. Energetics of hydrothermal systems. Proc. 5th Int. Symp. on Water-Rock Interaction. 535-539. Sæmundsson, K., 1982. Öskjur á virkum eld- fjallasvæðum á Islandi [Calderas within the active volcanic zones in Iceland] In Þórarinsdóttir, H., Ó.H. Óskarsson, S. Steinþórsson and Þ. Einarsson eds.: Eldur er í Norðri. Sögufélag, Reykjavík, 221-239. Tómasson, H. 1974. Grímsvatnahlaup 1972, mecha- nism and sediment discharge. Jökull, 24, 27-39. Tryggvason, E. 1960. Earthquakes, jökulhlaups and subglacial eruptions. Jökull, 10, 18-22. Wadell, H. 1920. Vatnajökull. Some studies and observations from the greatest glacial area in Iceland. Geogr. Annaler, 4, 300-323. Williams, H., and A.R. McBirney. 1979. Volcanology. Freeman, Cooper Co., San Francisco. 397 pp. Þórarinsson, S. 1953a. Some new aspects of the Grímsvötn problem. J. Glaciology, 4, 267-274. Þórarinsson, S. 1953b. The Grímsvötn expedition June-July 1953. Jökull, 3, 6-22. Þórarinsson, S. 1955. Mælingaleiðangurinn á Vatnajökli vorið 1955 [The 1955 Grímsvötn expedition]. Jökull, 5, 27-29. Þórarinsson, S. 1967. Hekla and Katla. The share of acid and intermediate lava and tephra in the vol- canic products through the geological history of Iceland. In: Björnsson, S. ed.: Iceland and mid- ocean ridges. Soc. Sci. Isl., 38, 190-197. Þórarinsson, S. 1974. Vötnin Stríð. Saga Skeiðarárhlaupa og Grímsvatnagosa [The swift flowing rivers. The history of Grímsvötn jökul- hlaups and eruptions]. Menningarsjóður, Reykja- vík. 254 pp. Þórarinsson, S., and S. Sigurðsson. 1947. Volcano- glaciological investigations in Iceland during the last decade. The Polar Record, 33, 50-64. Ágrip GOS í GRÍMSVÖTNUM 1934-1991 Gossaga Grímsvatna hefur verið nokkuð til umræðu hin síðustu ár, einkum í kjölfar gossins 1983 sem var mun minna en önnur þekkt gos í Grímsvötnum. Hefur m.a. verið spurt hvort smá gos kunni að hafa orðið án þess að þeirra yrði vart. Til þess að varpa frekara ljósi á gossögu Grímsvatna hafa höfundar kannað loftmyndir, flugljósmyndir, ljósmyndir teknar á jörðu niðri, frásagnir af leiðöngrum til Grímsvatna auk nýlegra jarðeðlisfræðilegra gagna. Engar heimildir eru um ferðir til Grímsvatna þar til tveir sænskir jarðfræðingar komu þangað síðsumars árið 1919. Næstu ferðir til Grímsvatna voru í gosinu 1934 en eftir það hefur verið fylgst nokkuð reglulega með Grímsvötnum bæði í leiðöngmm og flugferðum. Frá og með gosinu 1934 er því hægt að ráða í atburði og nú má styðjast við nýleg kort af yfirborði og botni jökulsins á svæðinu við túlkun gagnanna (1. og 2. mynd). I Grímsvatnagosinu 1934 vom þrír gígar virkir innan Grímsvatnaöskjunnar. Tveir litlir gígar vom í suðvesturhomi Vatnanna en aðalgígurinn var norðan- undir Svíahnúk Vestri. Þar opnaðist vök, 500-600 m í þvermál með lóðréttum ísveggjum (3. mynd). I vök- inni miðri myndaðist sporöskjulaga eyja og var hún að öllum líkindum gígbarmur (5. og 6. mynd). Gosið virðist hafa staðið í a.m.k. tvær vikur. Gosið 1983 varð á svipuðum stað og megingosið 1934 (2. og 6. mynd) og þá myndaðist einnig vök (4. mynd), mjög áþekk þeirri sem fyrr varð til. Eyja reis upp í vökinni eins og 1934 en gosið 1983 var þó talsvert minna og stóð í aðeins 5-6 daga. Rúmtak gosefna 1934 var 30- 40 milljón m3 en um 10 milljón m3 1983. Talsverður hiti var merkjanlegur á gosstöðvunum eftir bæði gosin og hélst hann í nokkur ár. I maí 1938 kom óvænt stórhlaup í Skeiðará, aðeins fjórum árum frá hlaupinu 1934. Mikil sigdæld hafði myndast norðan Grímsvatna (7. mynd) og vatn runnið þaðan niður í Grímsvötn og komið af stað 44 JÖKULL, No.41, 1991
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.