Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.2014, Blaðsíða 14

Helgarblað 24.–27. október 201414 Fréttir
raun þokast í baráttu síðustu þrjátíu
ára, þrátt fyrir sterkt aðhald kven­
réttindafélaga.
Yfirskrift afmælisfundarins var
Konur höfum hátt og það gerðu þær,
sannarlega. Margar tóku með sér
eld húsáhöld, svo sem potta og járn­
sleif ar til að fram kalla sem mest­
an hávaða. Ótrúleg mannþröngin á
fundinum varð svo til þess að brjót­
ast þurfti leið frá Skólavörðuholtinu
allt niður á útifundinn á Ingólfstorgi.
Aftur vöktu aðgerðir íslenskra
kvenna mikla athygli fjölmiðla um
allan heim. Þá var Ríkissjónvarp­
ið einnig með beina útseningu frá
fundinum.
Kvennafrí, hvað svo?
Að kvöldi fyrsta kvennafrídagsins
1975 tók við stór útvarpsútsending
þar sem konur úr öllum áttum höfðu
samtal um daginn og kröfurnar. Út­
sendingin var sett upp líkt og þekk­
ist í kosningaumfjöllun, aðilar stóðu
í pallborði og svöruðu spurningum
forvitinna spyrla.
Dagskráin stóð langt fram eft­
ir kvöldi en þess má geta að frétta­
mennirnir, þeir Friðrik Páll Jóns­
son og Ólafur Sigurðsson, enduðu
útsendinguna með spurningunni:
„Kvennafrí, hvað svo?“ þeirri spurn­
ingu hefur ekki ennþá verið fullsvar­
að að mati margra.
Óútskýrður launamunur er
rúm átta prósent og þá eru konur í
stjórnum fyrirtækja rétt um þriðj­
ungur. Samkvæmt úttekt Kjarnans
fyrr á þessu ári eru aðeins um 6,8
prósent stjórnenda í fjármálakerf­
inu konur. n
Baráttan við
launamuninn
Hallar á konur
fram á efri ár
Nýleg rannsókn á stöðu kynjanna
varðandi þjónustu á efri árum og innan
hjúkrunarheimila staðfestir mismunun
sem almennt þekkist á vinnumarkaði.
Í skýrslunni kemur fram að það
hallar talsvert á konur þegar kemur að
fjármagni og umönnun aldraðra en þar
kemur einnig fram að konur, bæði íbúar
og starfsfólk á hjúkrunarheimilum, eru
fjárhagslega lakar settar en karlar.
Þá þurfa hlutfallslega fleiri konur en
karlar að fá samþykkta framlengingu
lífeyrisgreiðslna vegna félagslegra og/
eða fjárhagslegra aðstæðna við komu á
hjúkrunarheimili.
Kynbundinn
launamunur
minni en áður
Hjá VR telst kynbundinn launamunur nú
um 8,5% og er það í fyrsta skipti sem
hann mælist undir níu prósentum.
Sambærilegar tölur má sjá frá
Bandalagi háskólamanna á leiðréttum
launamun eða 8,9 prósent.
m
eð jafnlaunastaðli verður
stigið skref í að útrýma
kynbundnum launamun.
Eygló Harðardóttir jafn­
réttisráðherra hefur sagst munu
beita sér fyrir því að uppræta
launamun kynja. Slíkt verði ekki
liðið lengur.
Samkvæmt upplýsingum úr
ráðuneytinu er unnið að um­
fangsmikilli launarannsókn
ásamt því að búa til samræmdan
launastaðal í samvinnu við aðila
vinnumarkaðarins.
Velferðarráðuneytið er leið­
andi í þessari vinnu innan ríkis­
stjórnarinnar og mun koma til
með að verða fyrsta ráðuneytið
sem setur upp slíkan staðal.
Eygló hefur sagt það vera sér
mikið kappsmál að ganga á und­
an með góðu fordæmi í þessum
málum.
Í
dag, föstudag á alþjóðlegum
degi Sameinuðu þjóðanna, eru
39 ár frá fyrsta kvennafrídeg­
inum. Dagurinn, sem kom til
vegna ákvörðunar Sameinuðu
þjóðanna um að tileinka skyldi árið
málefnum kvenna, var hugmynd
Rauðsokkahreyfingarinnar og vakti
alheimsathygli.
Íslensk kvennasamtök komu
saman á fjölsóttri ráðstefnu í júní
1975 þar sem staða og kjör kvenna
voru rædd, lagðar voru fram kröfur
– og mikilvægar tillögur samþykktar.
Stærsti útifundur sögunnar
Ein þeirra var frá Rauðsokkahreyf­
ingunni en hún var þess efnis að
konur tækju sér frí frá störfum á
degi Sameinuðu þjóðanna, þann 24.
október. Með þessu vildu þær vekja
athygli á þeirri staðreynd að störf
kvenna væru ekki metin til jafns við
karla í samfélaginu. Í kjölfarið var
nefnd falið að sjá um undirbúning
að kvennafríinu. Framtakið vakti
mikla athygli út fyrir landsteinana
og undirbúningur annarra landa
við sambærilega aðgerð hófst sam­
hliða því.
Á göngudaginn sjálfan stóð
nefndin svo fyrir útifundi en talið
er að um 25.000 konur hafi safnast
þar saman. Þetta er því enn þann
dag í dag einn stærsti útifundur Ís­
landssögunnar. Langflestar konur á
landinu lögðu niður störf þennan
dag og atvinnulífið lamaðist. Fund­
urinn stóð í tvo klukkutíma og end­
aði með leik Lúðrasveitar stúlkna
sem spilaði Saman við stöndum
– þekktan mars úr kvikmynd um
breskar kvenréttindakonur.
Konur höfum hátt
Árið 2005 var haldið upp á þrjátíu
ára afmæli kvennafrídagsins með
sambærilegum fundi. Þegar 24.
október rann upp það árið söfnuð­
ust tæplega fimmtíu þúsund konur
saman í miðbæ Reykjavíkur. Kröf­
urnar voru ennþá þær sömu; að
störf kvenna yrðu metin til jafns á
við karlastörf.
Ákveðið var að konur leggðu nið­
ur vinnu klukkan 14.08 en á þeim
tíma höfðu konur unnið fyr ir laun­
um sín um, ef litið er til mun ar á at­
vinnu tekj um karla og kvenna sem
þá voru hluttfallslega um 64,15 pró­
sent af laun um karla. Lítið hafði í
n Kvennafrídagurinn er 39 ára í dag, föstudag n „Og hvað svo?“
G
unnar Bragi Sveinsson utan­
ríkisráðherra tilkynnti á
allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna í New York í
síðasta mánuði að Ísland
hefði forgöngu, ásamt
Súrinam, í að efna til
svonefndrar „rak­
arastofu“ ráðstefnu í
New York í byrjun næsta
árs þar sem karlar munu
koma saman til að ræða
kynjajafnrétti og framlag
karla til að bæta stöðu
kvenna í heiminum.
Komandi ráð­
stefnu ber því upp
á fertugasta afmælisár kvennafrí­
dagsins og á hundrað ára kosn­
ingarafmælisár íslenskra kvenna.
Tilkynning ráðherra kom flatt
upp á marga konuna og full­
trúar kvenfélaga stigu fram
og bentu á að útilokun
kvenna væri ekki rétta
leiðin til þess að útrýma
misrétti gegn þeim. Karlar
hefðu setið einir að
borðinu
allt of
lengi.
Starfsfólk utanríkisráðuneytis­
ins annast undirbúning fyrir ráð­
stefnuna. Það hefur nú brugðist
við gagnrýninni með því að boða á
sinn fund fulltrúa frá Femínistafé­
lagi Íslands, Jafnréttisstofu og jafn­
réttisnefndum háskólanna.
Engar upplýsingar fengust úr
ráðuneytinu um fyrirhugaðan fund
aðrar en hann væri aðeins óform­
legt spjall og því ekki opinber fund­
ur, sem slíkur.
Þess ber að geta að óvíst er
hvort Gunnar Bragi sjálfur muni
sitja fundinn, þar sem hann er
sagður upptekinn í öðru.
Utanríkisráðherra mætir
ekki á eigin jafnréttisfund?
María Lilja Þrastardóttir
maria@dv.is
Eygló líður
ekki launamun
Jafnlaunastaðall verður fljótlega innleiddur í velferðarráðuneytinu
Hvers vegna kvennafrí?
Framkvæmdanefnd um kvennafrí dreifði neðangreindum texta
n Vegna þess að vanti starfsmann til illa
launaðra og lítils metinna starfa, er auglýst
eftir konu.
n Vegna þess að meðallaun kvenna við versl-
unar- og skrifstofustörf eru aðeins 73% af
meðallaunum karla við sömu störf.
n Vegna þess að engin kona á sæti í aðal-
samninganefnd Alþýðusambands Íslands.
n Vegna þess að mismunur á meðaltekjum verkakvenna og verkakarla er kr. 30.000
á mánuði.
n Vegna þess að bændakonur eru ekki fullgildir aðilar að samtökum stéttar sinnar.
n Vegna þess að algengt svar er, þegar spurt er um starf konu, sem gegnir húsmóður-
starfi „hún gerir ekki neitt - hún er bara heima.“
n Vegna þess að til eru menn með ákvörðunarvald um stofnun dagvistarheimila fyrir
börn, sem telja þau aðeins til að auka á leti kvenna.
n Vegna þess að vinnuframlag kvenna í búrekstri er metið til kr. 175.000 á ári.
n Vegna þess að kynferði umsækjenda ræður oft meiru um stöðuveitingu en menntun
og hæfni.
n Vegna þess að starfsreynsla húsmóður er einskis metin á vinnumarkaðinum.