Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2013, Síða 71

Hvert stefnir í íslenskri setningagerð? 69
ing). í því felst þá að atriðið sé einkennandi fyrir tiltekinn aldurshóp
á hvaða tíma sem er. Sú væri t.d. raunin ef ungt fólk á öllum tímum
væri óskýrmæltara en fullorðið fólk en það framburðareinkenni elt-
ist síðan af því.
c. málbreyting í rauntíma
Með því að skoða mál sömu einstaklinga eða sams konar hópa á
ólíkum tímum má sjá hvort breyting verður frá einum tíma til ann-
ars. Þá er stundum sagt að verið sé að skoða málbreytingar í raun-
tíma (e. linguistic change in real time), til aðgreiningar frá þeim
„sýndartíma“ sem lýst er í a-lið.
d. hóprannsókn og stefnurannsókn
Hægt er að skoða „málbreytingar í rauntíma“ með tvennu móti. Ef
mál nákvæmlega sömu einstaklinga er skoðað á ólíkum tímum er
talað um hóprannsókn (e. panel studý). Svipuðum árangri má oft ná
með því að skoða hliðstæða hópa, t.d. sömu kynslóð við sömu
aðstæður þótt ekki sé um sömu einstaklinga að ræða. Af slíkri rann-
sókn má líka sjá í hvaða átt breytingar stefna og þess vegna er talað
um stefnurannsókn (e. trend study).
Eftir þennan inngang um málbreytingar og túlkun samtímalegra gagna
(sjá nánari umræðu hjá Sankoff og Blondeau 2007 og í ritum sem þar er
vísað til) getum við nú snúið okkur að því að lýsa þeirri rannsókn sem hér
er einkum byggt á.
3' Aðferðir og efniviður í Tilbrigðaverkefninu
I fyrsta bindi yfirlitsritsins um verkefnið Tilbrigði í íslenskri setningagerð
(hér yfirleitt kallað Tilbrigðaverkefnið) má finna nákvæma lýsingu á þeim
aðferðum sem voru notaðar í verkefninu og þeim efnivið sem stuðst er við
hér (sjá Höskuld Þráinsson, Astu Svavarsdóttur o.fl. 2013, Höskuld Þráins-
son, Asgrím Angantýsson og Einar Frey Sigurðsson 2013). Hér verður
því farið fljótt yfir sögu um það efni og vísað til þeirra skrifa um frekari
greinargerð.
Sú aðferð sem mest var notuð í Tilbrigðaverkefninu fólst í því að láta
þátttakendur meta setningar í skriflegri könnun. Aður en þátttakendur
fengu setningarnar var þeim gerð grein fyrir markmiði verkefnisins í texta
sem var skráður á eyðublaðið en einnig lesinn upphátt fyrir þátttakendur
(sjá viðauka I). I framhaldi af þessum inngangi var síðan útskýrt fyrir þátt-
takendum hvernig þeir ættu að meta setningarnar (sjá nánar um lýsingu á