Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2013, Qupperneq 119

ii7
Hvert stefnir í íslenskri setningagerð?
c. Eignarfall fornafns i. og 2. persónu í tengdum liðum. Ókannað
mál til þessa.
d. Kjarnafærsla í aukasetningum. Rímar allvel við niðurstöður úr
öðrum rannsóknum (sjá t.d. Asgrím Angantýsson 2011).
e. Stílfiersla. E.t.v. er hér um of formlegt málsnið að ræða til þess að
unglingum þyki það almennt eðlilegt mál, sérstaklega ef þeir eru
beðnir að miða dóma sína einkum við talmálslegt málsnið.
Þessi munur á mati afbrigðanna sýnir að þær breytingar sem um er að
ræða (tilbrigði af þessu tagi eiga yfirleitt rót sína að rekja til breytinga eins
og áður var nefnt) eru bæði mislangt á veg komnar í málsamfélaginu og
breiðast líka út á mismunandi hátt. Það er áhugavert fyrir þá sem vilja
skilja eðli málbreytinga, eins og nánar er rætt í lokaorðum.
Loks er vert að ítreka að þótt mat ólíkra kynslóða á þeim afbrigðum sem
hér hafa verið til umræðu geti oft gefið vísbendingar um aldur þeirra og eðli
útbreiðslunnar er mikilvægt að leita einnig eftir vitnisburði um slíkt úr öðrum
áttum. Þann vitnisburð má oft fá með því að nýta sér gagnasöfn af ýmsu tagi,
svo sem málheildir og trjábanka (sjá t.d. Sigrúnu Helgadóttur o.fl. 2012, Eirík
Rögnvaldsson o.fl. 2012). í öðrum tilvikum væri gott að fá samanburðarat-
huganir af öðru tagi til að skera úr um aldur. Það er ekki bara fróðlegt í sjálfú
sér heldur getur það hjálpað okkur að túlka þau gögn sem hér er sagt frá, t.d.
sýnt hvort aldursbinding er á ferðinni, hvort tiltekin nýjung hefur breiðst
(hratt) út þvert á kynslóðaskil o.s.frv. Slíkt getur varpað ljósi á eðli nýjung-
anna og útbreiðslunnar. Hins vegar er líka þörf á því að skoða einstök tilbrigði
mun nánar en hér hefur verið gert og á „setningafræðilegri“ hátt. Dæmi um
slíkar athuganir má finna í bókinni Tilbrigði III, en það er líka von okkar að
þessi grein og hinar tilbrigðabækurnar geti nýst sem undirstaða undir frekari
rannsóknir af því tagi og vakið áhuga málfræðinga til að sinna þeim.
5 Lokaorð
I upphafi var markmiði þessarar greinar lýst svo:
(39) a. Að gefa yfirlit yfir nokkur tilbrigði í íslenskri setningagerð og
skoða hvort dreifing afbrigðanna getur gefið okkur vísbendingar
um það hvert þróunin stefnir.
b. Að nota þann efnivið sem safnað hefur verið um þessi atriði í
nýlegu rannsóknarverkefni til þess að fjalla á almennan hátt um
það að hvaða marki er hægt að nota gögn úr samtímalegum könn-
unum til þess að átta sig á málbreytingum og eðli þeirra.