Þjóðmál - 01.12.2005, Side 28

26 Þjóðmál Vetur 2005
góða. einkunn. í.mælingum.á. stöðugleika. í.
peningamálastefnu.en.þar.hefur.Ísland.farið.
úr.einkunninni.2,4.árið.1980.upp.í.9,3.árið.
2003 .
Þrátt.fyrir.hin.jákvæðu.merki.sem.Ísland.
hefur.sýnt.í.mælingum.undanfarinna.ára.tel-
ur.Fraser-stofnunin.að.halda.verði.áfram.á.
þeirri.braut.sem.mörkuð.hefur.verið ..Enn.er.
langt.í.land.í.ákveðnum.undirflokkum.vísi-
tölunnar,.svo.sem.að.auka.enn.frekar.frelsi.
í.fjármagnsflutningum,.draga.úr.vexti.hins.
opinbera,.lækka.skatta.á.einstaklinga.og.það.
sem.mikilvægast.er.–.en.þar.fær.Ísland.sína.
lægstu.einkunn.–.að.auka.hlutdeild.einka-
aðila.á.markaði.og.minnka.markaðsumsvif.
ríkisins ..Íslenska.ríkisvaldið.er.ennþá.alltof.
stór.þátttakandi.á.frjálsum.markaði.og.dreg-
ur.þar.til.framleiðsluþætti.og.hlutast.til.um.
mál. sem. samkvæmt. frelsisvísitölunni. eiga.
réttilega.best.heima.hjá.einstaklingunum .
Það. er. vinsælt. áhugamál. stjórnmála-manna.að.bera.Ísland.saman.við.okkar.
næstu.nágranna.í.Evrópu ..Ef.skoðuð.er.eink-
unn.Danmerkur,.Noregs.og.Svíþjóðar.kem-
ur.í.ljós.að.mikill.munur.er.á.efnahagslegu.
frelsi.milli.þessara. landa .. Ísland.er. eins.og.
áður.sagði.í.13 ..sæti.en.Noregur.og.Svíþjóð.
deila.saman.24 ..sæti.listans ..Danmörk.situr.
hins. vegar. við. hlið. Íslands. í. mælingunni ..
Ef.kafað.er.dýpra. í. gögn.vísitölunnar. sem.
grundvalla. áðurnefnda. einkunn. kemur. í.
ljós. að. samt. sem. áður. er. mikill. munur. á.
Danmörku.og.Íslandi ..
Danmörk.fær.verstu.einkunn.fyrir.skatt-
heimtu.sem.talin.er.vera.í.ofurhæðum.sam-
kvæmt. vísitölunni .. Einnig. fær. Danmörk.
mjög.slæma.einkunn.fyrir.hindranir.í.vegi.
fyrirtækjareksturs. og. umfang. ríkisins .. Það.
sem.Danmörk.hefur.hins.vegar.umfram.Ís-
land.og.ætti.að.verða.okkur.til.eftirbreytni.
er.sú.staðreynd.að.þátttaka.ríkisins.í.almenn-
um.atvinnurekstri.er.minni.og.fjárfestingar.
á.vegum.hins.opinbera.að.sama.skapi.minni ..
Danmörk.stendur.einnig.mun.betur.þegar.
kemur. að. því. að. auðvelda. viðskipti. með.
vörur.og.þjónustu.við.erlend.ríki ..Hlutdeild.
einkageirans.í.veltu.á.markaði.er.mun.meiri.
í.Danmörku.en.hér.á.landi .
Ísland. tók. djúpa. dýfu. á. árunum. 1975–
1985.en.hefur.bætt.stöðu.sína.mjög.frá.þeim.
tíma ..Orsakir.þessara.breytinga.og.sveiflna.
er.að.finna.í.ríkisstjórnarstefnu.og.stjórnar-
fari ..Ríkisstjórnir.þær.sem.Davíð.Oddsson.
hefur.leitt.frá.árinu.1991.hafa.skapað.mestu.
umbreytingatíma. hérlendis. í. seinni. tíð. og.
ber. vísitalan.þess. glöggt.merki ..Einkunnir.
landsins.fyrir.þau.atriði.er.snúa.að.viðskipt-
um,.öruggum.eignarrétti,.stöðugleika.gjald-
miðils. og. regluverks. á.markaði. hafa. batn-
að. verulega. á. þeim. tíma. sem. ríkisstjórnir.
Davíðs.hafa.verið.við.völd.og.vonandi.að.sú.
ríkisstjórn.sem.situr.þegar.þessi.grein.er.fest.
á.prent.haldi. áfram.á. sömu.braut.–.braut.
frelsis.og.stöðugleika .
Nokkuð. svipuð.þróun.hefur. átt. sér. stað.
meðal. Danmerkur,. Noregs. og. Svíþjóðar.
sem.rólega.hafa.fetað.inn.á.stíg.frelsis.og.vik-
ið.frá.sósíalískum.stjórnarháttum.að.miklu.
leyti .. Svíar. hafa. fært. ýmis. verkefni. hins.
opinbera. í. heilbrigðismálum. til. einkaaðila.
og. Noregur. hefur. t .d .. gert. slíkt. hið. sama.
í. vegamálum .. Hins. vegar. er. hið. norræna.
velferðarmódel.enn.ríkjandi.í.þessum.lönd-
um.þrátt.fyrir.góða.útkomu.margra.þeirra.
í.vísitölunni ..Athygli.vekur.að.Noregur.og.
Svíþjóð.hafa.hlotið. lægri.einkunnir. í.und-
anförnum.mælingum.en.áður ..Er.þar.helst.
um.að.kenna.breytingum.á.lögum.sem.talið.
er.að.ógni.eignarréttinum.ásamt.því.að.talið.
er.að.dregið.hafi.úr.sjálfstæði.dómstóla.í.þess-
um.löndum ..Einnig.er.lítilsháttar.lækkun.í.
flestum.öðrum.undirliðum.vísitölunnar.hjá.
Noregi. sem. í.heildina.kemur. til. lækkunar.
á.aðaleinkunn.landsins ..Svíþjóð.tekur.hins.
vegar. lítilsháttar.dýfu. í. síðustu.mælingum.
sem.aðallega.má.rekja. til.nýrra. íþyngjandi.
laga.og.reglugerða.sem.torvelda.rekstur.og.