Þjóðmál - 01.12.2006, Qupperneq 37

Þjóðmál VETUR 2006 35
þeirra er þá áttu sér stað um framtíð Hafskips.
Bað hann þingmanninn vinsamlegast að bíða
í viku eða svo þar til hann hæfi umræður en
ekki taldi hann sig geta orðið við því. Þá
voru í gangi viðræður bankastjórnarinnar við
Eimskipsmenn sem voru, að því best verður
séð, „hreint viðskiptalegs eðlis“.6
Upplýsingarnar sem Alþýðuflokkurinn
hafði aflað sér, líklega með ólögmætum hætti,
voru síðan birtar í Helgarpóstinum og upp úr
skýrslunni var lesið í fréttum Ríkisútvarpsins.
Valdimar Indriðason, alþingismaður og
formaður bankaráðs Útvegsbankans, mat
það síðar svo að munað hefði 150 milljónum
á söluandvirði eigna Hafskips, hefði neikvæð
umfjöllun um málið ekki spillt fyrir því.7
Slíkt verður ekki fullyrt en ljóst er að neikvæð
umræða um framtíð Hafskips hafði einkar
slæm áhrif á gang viðræðna þeirra er áttu sér
stað um framtíð skipafélagsins.
Stjórnmálamenn ræða Hafskipsmál
Um þetta leyti sat hér að völdum ríkis-stjórn Sjálfstæðisflokks og Framsókn-
arflokks. Forystumenn vinstriflokkanna litu
á málið sem áfall fyrir Sjálfstæðisflokkinn
og þingmenn þeirra létu mjög til sín taka í
umræðum um málið á Alþingi. Að mati Svav-
ars Gestssonar, þingmanns Alþýðubandalags-
ins, fólust í gjaldþroti Hafskips fjörbrot hins
frjálsa markaðar — draumur sjálfstæðis-
manna um styrk frjálshyggjunnar hefði breyst
í martröð.8 Þjóðviljinn ræddi málefni Haf-
skips hinn 6. nóvember 1985 undir fyrirsögn-
inni „Óskafyrirtæki í andaslitrum“: „Í áranna
rás hefur Morgunblaðið og Sjálfstæðisflokk-
urinn mjög hampað nokkrum fyrirtækjum
sem flaggskipum einkaframtaksins. Þau hafa
verið kölluð tákn einstaklingshyggjunnar og
6 Lárus Jónsson: „Útvegsbankaþáttur Hafskipsmálsins“
(Rvík 00), bls. 9.
7 Sama heimild, bls. 50.
8 Alþingistíðindi 1986-1987. B, bls. 8 átt að sýna yfirburði hennar yfir félagshyggju
og félagsleg rekstrarform.“ Engu er líkara
en það hlakkaði í Þjóðviljamönnum yfir
ófarnaði Hafskips, því að hann styrkti trú
þeirra á nauðsyn þjóðnýtingar atvinnu-
tækjanna: „Hafskip, þetta göfuga sam-
keppnisfyrirtæki og tákn hins nýja þróttar
nýríku aflanna í Sjálfstæðisflokknum er
einnig að rúlla og í rauninni ekki annað eftir
en að skipta reytunum og ákveða með hvaða
hætti hundruð milljóna skuldum verður
velt yfir á almenning.“ Í sömu grein var því
haldið fram að banamein Hafskips væri sjálf
sjálfstæðisstefnan.9
Í Þjóðviljanum var ennfremur nefnt að
„uppstokkunar“ væri að vænta í „íslenska
auðvaldsheiminum“. Frjáls samkeppni væri
ekki til hagsbóta fyrir neytendur, þar eð
hún leiddi meðal annars til offjárfestingar
sem neytendur þyrftu síðar að súpa af
seyðið.10 Þessi viðhorf, sem áttu sér djúp-
ar rætur í sósíalískri hugmyndafræði
Alþýðubandalagsins, verður að hafa í huga
þegar litið er á harðskeyttan málflutning
ýmissa vinstri manna í umræðum um gjald-
þrot Hafskips hf.
Ritstjóra Þjóðviljans, Össuri Skarphéðins-
syni, var til dæmis mikið niðri fyrir í forystu-
grein 10. desember 1985 en hann var þess
fullviss að stjórnendur Hafskips myndu sjálfir
ekki bera neinn skaða af stærsta gjaldþroti
Íslandssögunnar heldur ganga
heilir hildi frá og brosa í auraðan kamp-
inn sem eiga í rauninni sökina. Pólaris-
pallarnir og herðirnir og sveinarnir sem
stjórna Hafskip og sáu ósköpin koma
án þess að bregðast við, þeir sleppa
jafnríkir og áður. Þeir aka áfram um á
Range Roverunum sínum, halda áfram
að fara í skíðaferðir til Austurríkis með
9 „Óskafyrirtæki í andaslitrum“. Þjóðviljinn, 6. nóvember
1985.
10 „Klippt og skorið“. Þjóðviljinn, 1. nóvember 1985.
4-rett-2006.indd 35 12/10/06 10:09:00 PM