Þjóðmál - 01.12.2006, Qupperneq 74
72 Þjóðmál VETUR 2006
Verkin. skiptu. öllu. máli. —. en. ekki. hitt.
hverjir. að. þeim. stóðu .. Hér. eru. einmitt.
athyglisverð. ummæli. Ásgeirs. Ásgeirssonar,.
síðar. forseta. Íslands,. sem. ekki. var. í. flokki.
með.Pétri:
„Hann. var. sjálfum. sér. líkur. alla. ævi,.
engir.sveipir.né.hávaðar,.eins.og.vatnsmikið.
fljót,. sem. fellur. með. þungum. niði. til.
sjávar. …. Pétri. var. margt. gefið,. sem. best.
er. í. arfleifð. Íslendinga,. festa. bóndans,.
réttsýni. lögmannsins. og. góðvild. og. hjálp-
fýsi.kristinnar.trúar.….Það.leyndi.sér.ekki.
að.honum.var.ekki.annar.áróður.gefinn.en.
fortölur. …. fortölur. eru. fjöregg. lýðræðis-
skipulagsins. …. Pétur. átti. mikið. og. gott.
samstarf.við.forustumenn.af.öllum.stéttum.
og. naut. sömu. virðingar. og. vinsælda. á.
Alþingi.og.annars.staðar .“
Ásgeir.lýkur.umsögn.sinni.um.Pétur.með.
því.að.segja.að.hann.hafi.ekki.hrósað.sigri,.
—.ekki.svo.að.skilja.að.hann.hafi.ekki.oft.
sigrað,.—.hann.ofmetnaðist.bara.aldrei. af.
úrslitunum .
Líkar. skoðanir. koma. fram. hjá. Bjarna.
Benediktssyni:.„Í.hógværum.rökræðum.bar.
Pétur.Magnússon.af.öðrum ..Á.hinn.bóginn.
var. hann. frábitinn. öllum. áróðri .. Honum.
var. nóg. að. gera. rétt. og. færa. rétt. rök. fyrir.
gerðum.sínum .“
Ég. sagði.hér. að. framan.að. áhugaverðast.
væri.að.reyna.að.láta.föður.minn,.persónu.
hans. koma. fram. í. þessum. hugleiðingum ..
Hver. var. þessi. maður?. Enginn. samferða-
manna. hans. þekkti. hann. betur. en. Ólafur.
Thors,. æskuvinur. og. fóstbróðir. hans. allt.
lífið ..Ég.vík.hér.að.ummælum.Ólafs,. sem.
tengjast.því,.sem.um.var.rætt.hér.að.ofan:
„Áður.en.Pétur.Magnússon.náði.fertugs-
aldri.var.hann.orðinn. landskunnur.maður.
og.naut.þá.þegar.mikils.og.vaxandi.trausts.
og. álits .. Í. Hæstarétti. hafði. hann. getið. sér.
einstakan. orðstír. fyrir. skarpan. lögfræði-
legan. skilning .. Komu. þar. fljótt. í. ljós.
öll. helstu. einkenni. þessa. ágæta. manns,.
sanngirni,. réttsýni. og. góðvild .. Glöggur.
skilningur. á. menn. og. málefni,. óvenjuleg.
framsetningargáfa.og.djúpstæðir.vitsmunir.
mótuðu.sókn.hans.og.vörn .“
En. þótt. samtíðarmenn. Péturs. hafi. verið.
á.einu.máli.um.hófsamlega.og.hæversklega.
framkomu.hans.í.umræðum.um.stjórnmál,.
má. þó. ekki. leggja. það. út. af. þeim. orðum.
að.Pétur.hafi.ekki.getað.orðið.harðskeyttur.
ef. ósannindum. eða. rangsleitni. var. beitt.
í. átakamálum .. Ásgeir. Ásgeirsson. forseti.
Íslands.segir.í.fyrrnefndri.grein.m .a .:
„Mun. almenningi. sérstaklega. kunnar.
útvarpsræður. hans,. sem. báru. vott.
glöggskyggni,.víðsýni.og.þjóðhollustu .“
Og. foringi. sósíalista,. Einar. Olgeirsson,.
kemst. m .a .. þannig. að. orði. í. Þjóðviljanum.
14 ..júlí.1948:
„Pétur. Magnússon. var. dugandi. fulltrúi.
síns.flokks.og.sinnar.stefnu ..Fylginn.sér.og.
fastur.fyrir ..Oft.deildum.við.sósíalistar.við.
hann.og.á.hann,.bæði.í.samstarfi.um.ríkis-
stjórn,.og.utan.þess ..En.Pétur.Magnússon.
var.þeim.kostum.búinn,.að.virðingin.fyrir.
manninum.sjálfum.hlaut.að.setja.sitt.mark.
á.öll.átök.við.hann,.gera.þau.að.deilu.um.
málefni. og. stefnu. með. fullu. mati. á. gildi.
og.kostum.andstæðingsins ..Það. eru.menn.
eins.og.Pétur.Magnússon,.sem.gera.það.að.
verkum. að. menn. geta. verið. andstæðingar.
en.ekki.fjendur.—.jafnvel.vinir.—.og.hver.
nauðsyn. er. ekki. stjórnmálum. okkar. litlu.
þjóðar.á.slíkum.mönnum .
Það.var.því.Pétur.Magnússon,.sem.þótti.
sjálfkjörinn.til.þess.úr. sínum.flokki,.þegar.
hörðust. urðu. átökin. milli. stéttanna. 1942.
og. næstu. ár. á. eftir,. að. verða. mannasættir.
—.og.hve.vel.tókst.ekki.það.verk ..Sá.maður.
sór. sig. þá. í. ætt. við. þá,. sem. fyrr. á. öldum.
báru. klæði. á. vopnin,. þegar. við. lá. að. lítið.
en. stórmerkilegt. þjóðfélag. ætlaði. að. liðast.
sundur. fyrir. ofsa. andstæðnanna .. Það. er.
þjóðinni.gott.að.geyma.minninguna.vel.um.
slíka.menn .“
Hér.að.framan.hafa.þá.bæði.samherjar.og.
andstæðingar.veitt.okkur.nokkurt. svar.við.
4-rett-2006.indd 72 12/8/06 1:40:55 AM