Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2014, Blaðsíða 30

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 1. tbl. 90. árg. 201426
Rannsóknir sýna að vinnufatnaður heilbrigðis­
starfsmanna mengast fljótt af örverum við
daglega vinnu á sjúkrastofnun. Algengustu
örverurnar, sem finnast á vinnufatnaðinum,
eru húðbakteríur af starfsmanninum sjálfum
en bakteríur af sjúklingum, til dæmis
ónæmar bakteríur eins og metisillín­ónæmar
Staphylococcus aureus og vankómýsín­
ónæmar enterococcus­bakteríur, finnast
einnig á vinnufatnaðinum. Hlífðarsloppur eða
svunta ver vinnufötin gegn örverumengun frá
sjúklingum og úr umhverfi en þeir mengast
mikið þegar sjúklingum er sinnt.
VINNUFATNAÐUR OG HLÍFÐARSLOPPAR
Á sjúkrahúsum finnast margar upp­
sprettur ýmissa örvera, eins og mengað
umhverfi, heilbrigðisstarfsmenn og
sjúklingar. Þessar örverur geta leitt til
sýkinga hjá móttækilegum einstaklingum
og haft alvarlegar afleiðingar, auk þess
að vera dýrar fyrir samfélagið.
Sjúklingar á sjúkrahúsum eru oft
móttækilegri fyrir sýkingum en heilbrigðir
einstaklingar og meiri hætta að þeir verði
smitberar og dreifi örverum í langan tíma,
bæði næmum og ónæmum (Tammelin
o.fl., 2007).
Sýnt hefur verið fram á að ýmsar örverur
geta lifað í langan tíma í umhverfi
sjúkrahúsa og ýmsu líni, þar með talið líni
sem er notað í vinnufatnað, hvíta sloppa
og millitjöld (Neely og Maley, 2000;
Neely og Orloff, 2001). Á áttunda áratug
síðustu aldar sýndi Hambraeus (1973)
Ásdís Elfarsdóttir Jelle, asdiself@landspitali.is
fram á að S. aureus flyst milli herbergja
með vinnufatnaði heilbrigðisstarfsmanns.
Handhreinsun heilbrigðisstarfsmanna
hefur mikið verið rannsökuð og Pittet
(2000) greinir frá því að fylgni heilbrigðis­
starfsmanna við hand hreinsunar­
leiðbeiningar er um 50% á sjúkrahúsi
í Sviss. Í handhreinsiverkefni Alþjóða­
heil brigðis málastofnunarinnar (WHO)
„Clean care is safer care“ kemur í ljós
að heilbrigðisstarfsmenn hreinsa hendur
sínar í um 40% tilvika fyrir innleiðingu
verkefnisins (World Health Organization,
2009) og svipaðar niðurstöður sjást á
Landspítalanum. Heilbrigðisstarfsmenn
geta auðveldlega dreift örverum milli
sjúklinga með menguðum höndum og
mengaður vinnufatnaður getur viðhaldið
mengun á höndum starfsmanna.
Í mörgum löndum eru í gildi leiðbeiningar
frá opinberum aðilum um vinnufatnað og
skart á höndum starfsmanna sem sinna
sjúklingum. Árið 2007 komu leiðbeiningar
um vinnufatnað og skart á höndum
heilbrigðisstarfsmanna í Englandi. Í þeim
kemur fram að heilbrigðisstarfsmenn,
sem sinna sjúklingum, skuli klæðast
vinnufatnaði með stuttum ermum, forðast
hálsbindi og vinnusloppa með löngum
ermum og skipta um föt við upphaf og
lok vinnudags á vinnustað sínum. Auk
þess mega þeir ekki vera með úr eða
skart á höndum. Þessar leiðbeiningar
voru uppfærðar árið 2010 (Department
of Health, 2010).
Svipaðar leiðbeiningar hafa einnig verið
birtar í Noregi, Svíþjóð og Danmörku
varðandi stuttermavinnufatnað, bann
við úrum eða skarti á höndum og að
neglur skuli vera stuttar hjá þeim starfs­
mönnum sem sinna sjúklingum eða
eiga í samskiptum við þá. Auk þess er
Rannsóknir hafa sýnt að svunta minnkar
örverumengun vinnufatnaðarins.