Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2014, Blaðsíða 44

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 1. tbl. 90. árg. 201440
Þegar ég les grein eða erindi um framtíðarsýn, sem ég flutti árið 1988, og er
beðin um að meta hvort það sem þar er sett fram hafi orðið í einhverjum takt við
raunveruleikann, þá er fyrsta hugsunin – ég man ekkert eftir þessu! En ég þekki
skoðanir og viðhorf sem sett voru fram.
25 ÁRUM SEINNA
1988
Á þessum tíma var gerjun mikil innan
hjúkrunar. Tvö félög hjúkrunarfræðinga
störfuðu og samvinna þeirra oft og
tíðum stirð. Nýir hjúkrunarfræðingar með
framhaldsmenntun komu heim á hverju
ári. Nýlega hafði verið stofnaður Háskóli á
Akureyri þar sem kennd var hjúkrunarfræði
í óþökk margra við námsbraut í hjúkrunar­
fræði og ýmissa deilda við Háskóla Íslands.
Það voru margir fundir, mörg erindi flutt og
þetta var eitt af þeim.
Nú þegar ég les erindið yfir leita ég
sérstaklega eftir þáttum sem snúa að
hugmyndafræði starfa hjúkrunarfræðinga,
samstarfi heilbrigðisstétta, menntun
hjúkrunarfræðinga, stéttarvitund og
stöðu hjúkrunar í samfélaginu.
Það er greinilega beinskeytt ung kona
sem talar um framtíð hjúkrunar út frá
stöðunni sem var á þessum tíma. Hvað
af hennar sýn hefur staðist, hvað hefur
breyst til batnaðar og hvar þurfum við að
berja járnið áfram?
Hjúkrunarþjónusta
Eins og fram kemur í erindinu lagði ég á
þessum tíma áherslu á að hjúkrun væri
Margrét Tómasdóttir, margt@landspitali.is
Margrét Tómasdóttir
þjónusta við einstaklinga. Þá var hugtakið
„þjónusta“ ekki í tísku í hjúkrun. Sjálf stæði
fræðigreinarinnar var áherslu atriði og
þvældist orðið þjónusta fyrir rannsóknum
og vísindum. Í dag er talað um sjúklinga­
miðaða þjónustu (patient centered care).
Í erindinu er komið inn á þá hugmynda­
fræði þegar til dæmis rætt er um að
„skjólstæðingar“ okkar muni verða betur
upplýstir en áður. Í þá daga var metið af
heilbrigðisstarfsfólki (læknum) hvað væri
gott fyrir sjúklinginn að vita um hans
greiningu, meðferð og þá sérstaklega
batahorfur. Orðræðan og viðhorfin hafa
sem betur fer breyst, við tölum um
einstaklinga og fjölskyldur þeirra þó að
orðið sjúklingur sé lögbundið. Samstarf
sjúklings og teymis heilbrigðisstarfsfólks,
sem tryggir samfellda þjónustu, þar
sem allar upplýsingar eru aðgengilegar
sjúklingnum og nánustu aðstandendum,
er grunnhugsun í sjúklingamiðaðri
þjónustu. Enn erum við ekki komin alla leið
í því samstarfi en mun lengra en fyrir 25
árum. Ég hlakka til þess dags þegar litið
er á sjúkra skrá sjúklings sem vinnugagn
þar sem sjúklingur og aðstandendur
hans hafa fullan aðgang að færslum
meðferðaraðila og færa einnig inn sínar
upplýsingar og athugasemdir. Þetta er
nær okkur í tíma en við höldum.
Víða í erindinu kom ég inn á breytta
þjónustu, og spáði til dæmis fyrir um
aukna áherslu á forvarnarstarf, heilbrigða
lífshætti og að fólk sæktist eftir öðrum
meðferðarleiðum við kvillum sínum en
hinni hefðbundu leið nútímalæknisfræði.
Nefndi ég hreyfingu, slökun, mataræði,
nudd og stungur að hætti Kínverja
sem dæmi. Enn er talað um nudd sem
óhefðbundna aðferð, þó að fjöldi fólks
viðhaldi heilbrigði sínu með að fara í
nudd. Öfgar á sviði óhefðbundinnar
meðferðar skemma fyrir því hóflega
og skynsama sem verður til þess að