Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2014, Blaðsíða 46

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 1. tbl. 90. árg. 201442
ÚTDRÁTTUR
Bakgrunnur og tilgangur rannsóknar: Samkvæmt erlendum
rannsóknum finna hjúkrunardeildarstjórar fyrir miklu vinnuálagi
sem skapað getur vinnutengda streitu. Tilgangur þessarar
rannsóknar var í fyrsta lagi að kanna hvort hjúkrunardeildarstjórar
á Íslandi hafi einkenni um vinnutengda streitu, í öðru lagi hverju
hún tengist og í þriðja lagi hvaða þættir stuðla að því að þeir séu
sáttir eða ósáttir við starfsumhverfi sitt.
Aðferðin var lýsandi þversniðsrannsókn. Þýðið voru allir
kvenhjúkrunardeildarstjórar á öllum sjúkrahúsum landsins. Þeir
fjórir karlmenn, sem gegna því hlutverki, voru ekki með í þýðinu.
Spurningalisti var sendur rafrænt á 136 kvenhjúkrunardeildarstjóra
í gegnum Outcome­kannanakerfið og svöruðu 110 (81%).
Niðurstöður leiddu í ljós að 45% hjúkrunardeildarstjóranna
voru yfir streituviðmiðum PSS­streitukvarðans (The Perceived
Stress Scale). Ungir hjúkrunardeildarstjórar, þeir sem höfðu
litla stjórnunarreynslu og þeir sem unnu langan vinnudag voru
líklegri en aðrir til að vera yfir streituviðmiðunarmörkum. Tæplega
þriðjungur hjúkrunardeildarstjóranna (28%), sem ekki fundu fyrir
streitu, reyndust yfir streituviðmiðunum. Fram komu sterk jákvæð
tengsl milli vinnutengdrar streitu og þess að vera andlega úrvinda
eftir vinnudaginn. Það sem hjúkrunardeildarstjórarnir töldu geta
minnkað vinnutengda streitu mest var fullnægjandi mönnun
og að hafa aðstoðardeildarstjóra. Þeir nefndu einnig mikilvægi
stuðnings, betra upplýsingaflæðis, að fækka þyrfti verkefnum
og að tilgreina þyrfti betur starfssvið hjúkrunardeildarstjóra.
Hjúkrunardeildarstjórarnir voru sáttir við margt, svo sem gott
samstarfsfólk, góðan starfsanda, ánægjuleg samskipti og að
starfið væri fjölbreytt, skemmtilegt og gefandi. Ósáttastir voru
þeir við starfsmannaeklu, tímaálag, stuðnings­ og skilningsleysi
yfirstjórnar, fjárskort, eilífar sparnaðarkröfur og lág laun miðað við
ábyrgð.
Helstu ályktanir: Að vera hjúkrunardeildarstjóri er streitusamt starf
sem sést á því að tæplega helmingur hjúkrunardeildarstjóranna
var yfir viðurkenndum streituviðmiðum og nær þriðjungur
hjúkrunardeildarstjóranna var yfir streituviðmiðunum án þess að
gera sér grein fyrir því. Áhættuþættir vinnutengdrar streitu voru,
samkvæmt niðurstöðum þessarar rannsóknar, meðal annars að
vera ungur í starfi, hafa ekki langa stjórnunarreynslu og vinna
langan vinnudag. Þrátt fyrir allt voru hjúkrunardeildarstjórar sáttir
við margt í sínu starfsumhverfi, svo sem gott samstarfsfólk.
Lykilorð: Hjúkrunardeildarstjórar, konur, vinnutengd streita,
lýsandi þversniðsrannsókn.
INNGANGUR
Hjúkrunardeildarstjórar gegna mikilvægu starfi innan
sjúkrahúsanna og mikið veltur á þeim varðandi gæði
þjónustunnar sem veitt er (Duffield o.fl., 2011). Starfsumhverfi
hjúkrunardeildarstjóra hefur breyst hin síðari ár og auknar
kröfur eru gerðar til þeirra meðal annars um aðhaldssamar
Þórey Agnarsdóttir, Heilbrigðiseftirliti Norðurlands eystra á Akureyri
Sigríður Halldórsdóttir, Háskólanum á Akureyri
Hafdís Skúladóttir, Háskólanum á Akureyri
Hjördís Sigursteinsdóttir, Háskólanum á Akureyri
VINNUTENGD STREITA OG STARFSUMHVERFI ÍSLENSKRA
HJÚKRUNARDEILDARSTJÓRA
ENGLISH SUMMARY
Agnarsdottir, Th., Halldorsdottir, S., Skuladottir, H.
and Sigursteinsdottir, H.
THE ICELANDIC JOURNAL OF NURSING (2014), 90 (1), 42-48
WORK-RELATED STRESS AND WORK
ENVIRONMENT OF ICELANDIC FEMALE HEAD
NURSES
Background and purpose. Head nurses work under great pressure
and can therefore experience work­related stress. The purpose
of this investigation was, firstly, to study whether head­nurses in
Iceland have symptoms of work­related stress, secondly, what the
underlying factors are and thirdly, what factors contribute to their
contentment or discontentment with their work­environment.
The method was descriptive cross­sectional. The population was all
head nurses in all hospitals in Iceland. The four male head nurses
were not included. A questionnaire was sent through Outcome web­
survey to 136 female head nurses of which 110 participated (81%).
Results showed that 45% of the head nurses were over the stress
benchmark on the The Perceived Stress Scale (PSS). Being a young
head­nurse, having short administrative experience as well as long
working hours were risk factors to exceed the stress limits. Nearly
one­third of the head nurses (28%) were over the stress benchmark
without realizing or acknowledging it. There was a strong positive
relationship between work­related stress and being mentally
exhausted at the end of the workday. What the head nurses felt
were the most important factors in decreasing work­related stress
was adequate number of personnel and having an assistant head
nurse. They also mentioned support, decreased number and scope
of tasks, and more accurate job description. The head nurses were
content with many aspects of their jobs, such as good co­workers,
work atmosphere, satisfying communication and found their work
versatile, enjoyable and rewarding. They were discontent with lack
of staff, time pressure, lack of support from superiors, lack of funds
and constant requests to cut down costs as well as being paid low
salaries compared to great responsibility.
Conclusions: Being a head­nurse is stressful as can be seen by
the fact that almost half of the head­nurses were over the stress
benchmark and almost one third of the head nurses were over the
stress benchmark without realizing it. The main risk­factors of work­
related stress are: being young, short administrative experience, and
long working­hours. Despite all, the head­nurses were content with
many factors in their work­environment such as good co­workers.
Keywords: Head nurses, women, work­related stress, work­
environment, cross­sectional research.
Correspondance: thoreya@hne.is