Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2014, Blaðsíða 31

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 1. tbl. 90. árg. 2014 27
fjallað um hlífðarsloppa en nota skal
einn slopp fyrir hvern sjúkling og skipta
daglega og einnig ef sloppurinn er
sýnilega óhreinn. Svuntur eru einnota
og skal hent strax eftir notkun. Þessar
leiðbeiningar hafa það markmið að
minnka hættu á sýkingu af vinnufatnaði
og auðvelda heilbrigðisstarfsmönnum
handhreinsun (Folkehelseinstituttet,
2004; Socialstyrelsen, 2006; Statens
Serum Institut, 2013).
Mengun á vinnufatnaði
Margar rannsóknir hafa farið fram á mengun
vinnufatnaðar heilbrigðis starfsmanna og
sýna að langerma sloppar og vinnufatnaður
mengast af örverum. Í mörgum tilfellum
eru þessar örverur húðbakteríur af þeim
sem klæðast fatnaðinum en ónæmar
bakteríur finnast einnig á vinnu fatnaði
heilbrigðisstarfsmanna og langerma­
sloppum (Osawa o.fl., 2003; Perry o.fl.,
2001). Gaspard o.fl. (2009) komust að
því að mittissvæðið og vasarnir eru þau
svæði sem oftast eru menguð og er það
í samræmi við niðurstöður rannsóknar
Loh o.fl. (2000). Ransjö og Åneman
(2006) túlka rannsóknarniðurstöður
þannig að mengaður vinnufatnaður og
langermasloppar skapi sýkingarhættu fyrir
sjúklinga. Að sögn þeirra eru mittissvæðið,
brjóstsvæðið og vasarnir menguðustu
svæðin.
Rannsókn á mengun á vinnufatnaði
starfsmanna á þremur hjúkrunarheimilum,
þar sem einstaklingar með MÓSA
(metisillín­ónæmar Staphylococcus
aureus) búa ásamt öðrum einstaklingum,
sýndi að ónæmar bakteríur finnast á
vinnu fatnaðinum. Niður staða rannsóknar­
innar er að mengaður vinnu fatnaður geti
verið upp spretta MÓSA og stuðlað að
dreifingu bakteríunnar milli sjúklinga
(Gaspard o.fl., 2009).
Þversniðsrannsókn framkvæmd á stóru
kennslusjúkrahúsi í Bandaríkjunum
sýndi að 23% langermalæknasloppa eru
mengaðir af S. aureus og MÓSA. Alls voru
tekin sýni til ræktunar af 149 sloppum og
S. aureus óx í 23% sýnanna (N=34). Af
þeim reyndust 6 vera MÓSA en VÓE
(vankómýsín­ónæmar enterococcus­
bakteríur) fundust ekki á neinum sloppi
(Treakle o.fl., 2009).
Leiðbeiningar um vinnufatnað á
Landspítala
• Við vinnu mengast fötin mest á
miðjum líkamanum (mittissvæði,
vasar og langar ermar) en axlir og
efsti hluti handleggja mengast minna.
Allt starfsfólk, sem sinnir sjúklingum
hvar sem er á LSH, skal:
• Klæðast vinnufatnaði (þ.e. buxum,
aðhnepptum stuttermajakka eða
skyrtu og e.t.v. langermaslopp)
sem LSH leggur til og er þveginn í
þvottahúsi stofnunarinnar.
• Vera í skóm sem eingöngu eru
notaðir á stofnuninni.
• Geyma hreinan vinnufatnað í
lokuðum fataskáp, aðskilinn frá
öðrum fatnaði, t.d. í plastpoka.
• Fara í hrein föt daglega og eftir þörfum
(ef þau óhreinkast eða blotna). Nota
skal hlífðarsloppa og svuntur skv.
grundvallarsmitgát og viðbótarsmitgát.
• Ekki vera í eigin fötum yst klæða
í vinnu sinni. Þurfi starfsmaður að
nota langermaflíkur, t.d. vegna
kulda, skal nota langermajakka
sem spítalinn leggur til og setja þá
í þvott eftir hverja vakt.
• Setja óhreinan fatnað strax í þvott.
• Setja líkamsvessamenguð eða blóð­
menguð föt í vatnsupp leysan lega
poka samkvæmt leiðbeiningum.
Ljósmæður og læknar á fæðingar­
gangi skulu að auki:
• Skipta um föt eftir hverja fæðingu
ef ekki er notaður hlífðarsloppur
þegar fæðandi konu er sinnt.
Starfsfólk á skurðdeild (skurðstofu):
• Skal fara eftir reglum sem gilda um
fatnað á skurðstofum.
Aðrir starfsmenn LSH, sem ekki sinna
sjúklingum, skulu:
• Klæðast fatnaði sem hæfir starfi
þeirra.
• Klæðast viðeigandi vinnufötum sinni
þeir starfi þar sem föt geta mengast.
• Að auki eiga starfsmenn, sem
sinna sjúklingum, ekki að vera með
úr eða skart á höndum, langar
neglur, gervineglur eða naglalakk.
Hins vegar fullyrða Dancer (2010),
Loveday o.fl. (2007) og Wilson o.fl. (2007)
í sínum greinum að birtar rannsóknir
um örverumengun á vinnufatnaði
heilbrigðisstarfsmanna séu litlar og engar
sannanir fyrir dreifingu örveranna frá
vinnufatnaðinum til sjúklinga.
Treakle o.fl. (2009) komust að því í
sinni rannsókn að margir læknar klæðast
langermasloppum sem ekki hafa verið
þvegnir í langan tíma. 17% læknanna
klæddust sama sloppinum í meira en
fjórar vikur 28 daga og 64% læknanna
klæddust sama sloppnum í meira en
viku. Þá sýndi önnur rannsókn að
læknanemar fara sjaldan í hreinan slopp
(Loh o.fl., 2000). Rannsókn Gaspard
o.fl. (2009) sýndi hins vegar að nær allir
heilbrigðisstarfsmenn (80­100%) fara í
hrein vinnuföt í byrjun vaktar. Magnusson
(2007) bendir á mikilvægi þess að
vinnufatnaðurinn sé þægilegur og að
auðvelt sé að þvo hann og Dancer (2010)
bendir á að sjúkrahús þurfi að leggja til
nægilega mikið af líni, vinnufatnaði og
sloppum til að starfsmenn og aðrir sem
þurfa geti farið í hrein föt daglega og eftir
þörfum.
Í nýjum leiðbeiningum frá The Society
for Healthcare Epidemiology of America
(SHEA) kemur meðal annars fram að
starfsmenn, sem sinna sjúklingum, eigi
ekki að hafa skart á höndum. Þeir skuli
klæðast vinnufatnaði með stuttum ermum
og fara í hrein föt daglega (Bearman o.fl.,
2014).
Hlífðarsloppar og svuntur
Ýmsar rannsóknir hafa verið gerðar á
mengun á hlífðarsloppum og svuntum
og gagnsemi þeirra til að draga úr
mengun á vinnufatnaði. Hlífðarsloppar
mengast af VÓE í 4­20% tilfella eftir
að sjúklingum með VÓE er sinnt á
göngudeild eða svipaðri einingu en í 30%
tilfella eftir að sjúklingi með VÓE er sinnt
á blóðskilunardeild (Grabsch o.fl., 2006).
Rannsókn á mengun hlífðarsloppa og
hanska heilbrigðisstarfsmanna, sem sinna
sjúklingum með MÓSA eða VÓE, sýndi
að af 137 heilbrigðisstarfsmönnum höfðu
18% þeirra mengað sloppinn, hanskana
eða hvorutveggja eftir að hafa sinnt
sjúklingunum (Snyder o.fl., 2008).