Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2014, Page 10

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 2. tbl. 90. árg. 20146
Kveikjan að þessari grein er bók
Monicu Baly sem ber heitið „As
Miss Nightingale said …“ Baly
hafði rannsakað sögu Florence
Nightingale og skrifað margt og
mikið um hana þegar hún vann
að þessari bók.
Baly telur að Nightingale hafi verið ein um
að líta á hjúkrun sem aðskilið og sjálfstætt
starf og eins ein um að finnast miður þegar
hjúkrunarfæðingar urðu vinnukonur sem
unnu í þágu læknisfræðinnar, á ensku
„the handmaidens of medicine“ (Baly,
1991, bls. 64). Þessar vangaveltur komu
höfundi þessarar greinar í huga þegar
hann las viðtal við Ernu Gunnþórsdóttur í
helgarblaði Fréttablaðsins 15. febrúar sl.
Þar er því slegið upp að þessi stúlka muni
útskrifast sem hjúkrunarfræðingur í vor
og stefni síðan á læknisnám erlendis og
ætla mætti að það væri ákveðin upphefð.
Spurningar um stöðu hjúkrunarfræðinnar
vakna við slíkt tal.
Spurningarnar eru: Er hjúkrunarfræði
fyrst og fremst undirgrein læknisfræði?
Má ætla að hjúkrunarfræði sé heppileg
undirstaða fyrir læknisnám? Er hætt við
að litið sé fyrst og fremst til hjúkrunarfræði
sem stökkpalls fyrir læknisfræðinám?
Þessar og svipaðar spurningar hafa oft
leitað á höfund þessarar greinar þegar
Margrét Gústafsdóttir, margust@hi.is
rætt er um hjúkrunarfræðinga sem
aðstoðarstarfsstétt fyrir lækna. Reyndar
er helsta spurningin hvort hjúkrunar­
fræðingum finnist tilkomumeira að vinna
í þágu læknisfræðinnar – eða nýverið
í þágu annarra faggreina – fremur en
að vinna í þágu hjúkrunarfræðinnar.
Ef til vill liggur næst við að spyrja:
Þykir hjúkrunarfræði yfirhöfuð ekki nógu
krefjandi eða spennandi?
En höfundur varð allt að því orðvana þegar
mjög reyndur og fær hjúkrunarfræðingur sagði
eitt sinn við hann, er rætt var um starfsval
dóttur umrædds hjúkrunarfræðings, að sér
hefði fundist sjálfsagt að dóttirin hefði valið
læknisfræði – hún væri góður námsmaður
og læknisfræðin fæli í sér mun fleiri örandi
verkefni en hjúkrunarfræðin. Dóttirin hafði þó
unnið með móður sinni við hjúkrun eitt sumar
og fundist sú vinna mjög ánægjuleg!
Um hvað snýst hjúkrun?
Baly (1991) segir enn fremur að
Nightingale hafi oft á lífsleiðinni skipt um
skoðun um hver væru réttu verkefnin
fyrir hjúkrunarfræðinga og hver væri efni
í besta hjúkrunarfræðinginn. Verkefni
hjúkrunarfræðings geta verið óljós enda
vísar Patricia Benner til óætlaðs starfs
(„unplanned practices“) þegar hún ræðir
um verksvið hjúkrunarfæðinga í ljósi
mismunandi þátta starfsins (Benner,1984;
Margrét Gústafsdóttir,1988).
Þetta óætlaða verksvið hjúkrunar­
fræðings ins eða „hips um haps­verksvið“
felur í sér alls kyns verkefni sem eru
skilin eftir – oft af öðrum fagstéttum –
hjúkrunarfræðingum til handa eða þeim
hlotnast af því að hjúkrunarfræðingar
eru á staðnum við hlið sjúklingsins.
Hjúkrunarfólk er vissulega á staðnum við
hlið sjúklings og allt í kringum hann allan
sólarhringinn – og hugsanlega er það
sú sérstaða sem hjúkrun snýst um – á
meðan aðrar stéttir hitta einstaklinginn á
mismunandi tímum, þegar hver og einn
kemur að mismunandi íhlutun. Íhlutun
annarra stétta en hjúkrunarfólks ræðst
þó mjög oft af þeim upplýsingum sem
HVAÐ HEFÐI FLORENCE
NIGHTINGALE SAGT
NÚNA?