Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2014, Qupperneq 55

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 2. tbl. 90. árg. 2014 51
Ritrýnd fræðigrein
SCIENTIFIC PAPER
hugmyndafræði eflingar að sjúklingurinn ákveði sjálfur hvern
hann telur vera sinn nánasta aðstandanda. Þessi aðferð við val á
úrtaki getur takmarkað möguleikann að alhæfa frá niðurstöðum
þar sem úrtakið var á breiðu aldursbili og innihélt bæði maka,
börn og aðra. Hins vegar er úrtakið fremur stórt á íslenskan
mælikvarða og svarhlutfall hátt eftir að aðstandendur svöruðu
fyrsta spurningalista. Matstæki rannsóknarinnar eru hér notuð í
fyrsta sinn á Íslandi, og það getur talist veikleiki, en próffræðilegir
eiginleikar þeirra voru hins vegar góðir. Stikuð tölfræðipróf voru
notuð við framsetningu niðurstaðna þó að spurningalistum væri
svarað á jafnbilakvarða enda þótti úrtakið vera nægilega stórt til
að réttlæta það. Aðrir ágallar eru að ekki er unnt að reikna mun á
þeim sem svöruðu og svöruðu ekki spurningalistum.
LOKAORÐ
Rannsókn þessi gefur ágæta mynd af þeim miklu og margvíslegu
væntingum til fræðslu sem aðstandendur gerviliðasjúklinga
á Íslandi höfðu fyrir aðgerð ástvinar síns og hvaða fræðslu
þeir telja sig hafa fengið í aðgerðarferlinu. Ljóst er að þeim
væntingum hafði ekki verið sinnt við útskrift sjúklings eða sex
mánuðum síðar. Ályktað er að svo uppfylla megi fræðsluþarfir
aðstandenda sé mikilvægt að meta fræðsluþarfir þeirra markvisst
og einstaklingsbundið og nýta tímann, meðan sjúklingur dvelur á
sjúkrahúsinu, til fræðslu. Slíkt mun auðvelda aðstandendum að
sinna umönnunarhlutverki sínu á fullnægjandi hátt.
Þakkir
Rannsakendur þakka þeim Gunnhildi Gunnlaugsdóttur,
Kolbrúnu Kristiansen og Guðjónu Kristjánsdóttur fyrir þátttöku í
gagnasöfnun; Kjartani Ólafssyni fyrir aðstoð við tölfræðivinnslu
svo og þeim sjúklingum og öðrum, sem áttu hlut að verkefninu,
fyrir þeirra þátt í að gera rannsóknina mögulega.
Rannsóknin var styrkt af vísindasjóði Félags íslenskra
hjúkrunar fræðinga, rannsóknasjóði Háskólans á Akureyri, KEA­
háskólasjóði, vísindasjóði Landspítala og vísindasjóði Sjúkra­
hússins á Akureyri og eru þeim færðar bestu þakkir.
Heimildir
Almborg, A.H., Ulander, K., Thulin, A., og Berg, S. (2009). Discharge
planning of stroke patients: The relatives’ perceptions of participation.
Journal of Clinical Nursing, 18, 857­865.
Árún K. Sigurðardóttir, Gunnhildur H. Gunnlaugsdóttir og Brynja Ingadóttir
(2013). Væntingar til fræðslu og heilsutengd lífsgæði sjúklinga sem fara í
gerviliðaaðgerð. Tímarit hjúkrunarfræðinga, 89 (3), 40­47.
Bauer, M., Fitzgerald, L., Haesler, E., og Manfrin, M. (2009). Hospital
discharge planning for frail older people and their family. Are we
delivering best practice? A review of the evidence. Journal of Clinical
Nursing, 18, 2539­2546.
Blondal, K., Zoega, S., Hafsteinsdottir, J.E., Olafsdottir, O.A.,
Thorvardardottir, A.B., Hafsteinsdottir, S.A., og Sveinsdottir, H. (í prentun
2013). Attitudes of registered and licensed practical nurses towards
the importance of families in surgical hospital units, before and after
implementation of family systems nursing. Journal of Family Nursing
(samþykkt til birtingar).
Boer, D., Delnoij, D., og Rademakers, J. (2013). The importance of
patient­centered care for various patient groups. Patient Education and
Counseling, 90, 405­410.
Embætti landlæknis (e.d.). Tölur um aðgerðir. Valdar aðgerðir framkvæmdar
á sjúkrahúsum 2000-2009. Sótt á http://www.landlaeknir.is/tolfraedi­og­
rannsoknir/tolfraedi/heilbrigdisthjonusta/adgerdir/.
Fredericks, S., Guruge, S., Sidani, S., og Wan, T. (2010). Postoperative
patient education: A systematic review. Clinical Nursing Research, 19 (2),
144­164.
Hafsteinsdóttir, T.B., Vergunst, M., Lindeman, E., og Schuurmans, M. (2011).
Educational needs of patients with a stroke and their caregivers: A
systematic review of the literature. Patient Education and Counseling, 85,
14­25.
Hagtíðindi (2013). Fjármál hins opinbera. 2013:3, 12. mars. Sótt á https://
hagstofa.is/lisalib/getfile.aspx?ItemID=14929.
Heikkinen, K., Leino­Kilpi, H., Hiltunen, A., Johansson, K., Kaljonen,
A., Rankinen, S., Virtanen, H., og Salanterä, S. (2007). Ambulatory
orthopaedic surgery patients’ knowledge expectations and perceptions
of received knowledge. Journal of Advanced Nursing, 60 (3), 270­278.
Jagland, E., Gunningberg, L., og Carlsson, M. (2009). Patient and relatives’
complaints about encounters and communication in health care:
Evidence for quality improvement. Patient Education and Counseling, 75,
199­204.
Johansson, K., Katajisto J., og Salantedrä, S. (2007). Empowering
orthopaedic patients through preadmission education: Results from a
clinical trial. Patient Education and Counseling, 66, 84­91.
Judge, A., Cooper, C., Arden, N.K., Williams, S., Hobbs, N., Dixon, D.,
… Dieppe, P.A. (2011). Pre­operative expectation predicts 12­months
post­operative outcome among patients undergoing primary total
hip replacement in European orthopaedic centres. Osteoarthritis and
Cartilage, 19 (6), 659­667.
Leino­Kilpi, H., Johansson, K., Heikkinen, K., Kaljonen, A., Virtanen, H., og
Salanterä, S. (2005). Patient education and health­related quality of life,
surgical patients as a case in point. Journal of Nursing Care Quality, 20,
307­316.
Leino­Kilpi, H., og Haana, V. (1994).The patients’ perspective on nursing
quality: Developing a framework for evaluation. International Journal for
Quality in Health, 6 (1), 85­95.
Lindhart, T., Nyberg, P., og Hallberg, I.R. (2008). Relatives’ view on
collaboration with nurses in acute wards: Development and testing of a
new measure. International Journal of Nursing Studies, 45, 1329­1343.
Montin, L., Johansson, K., Kettunen, J., Katajisto, J., og Leino­Kilpi,
H. (2010). Total joint arthroplasty patients perception of received
knowledge of care. Orthopaedic Nursing, 29 (4), 246­253. Doi:10.1097/
NOR.013e3181e51868.
Mottram, A. (2011). “They are marvellous with you whilst you are in but
aftercare is rubbish”: A grounded theory study of patients’ and their
carers’ experiences after discharge following day surgery. Journal of
Clinical Nursing, 20, 3143­3151.
Nosbusch, J.M., Weiss, M.E., og Bobay, K.L. (2010). An integrated review
of the literature on challenges confronting the acute care staff nurse in
discharge planning. Journal of Clinical Nursing, 20, 254­774.
OECD (2012). Health at a Glance: Europe 2012. OECD Publishing.
Doi:10.1787/9789264183896­en.
OECD (2010). Average length of stay in hospitals in OECD/European
Union, Health at a Glance: Europe 2010. OECD Publishing. Doi:
10.1787/9789264090316­36­en.
Rankinen, S., Salantera, S., Heikkinen, K., Johansson, K., Kaljonen, A.,
Virtanen, H., og Leino­Kilpi, H. (2007). Expectations and received
knowledge by surgical patients. International Journal for Quality in Health
Care, 19 (2), 113­119. Doi:10.1093/intqhc/mz1075.
Soever, L.J., MacKay, C., Saryeddien, T., Davis, A.M., Flannery, J.F., Jaglalm
S.B., Levy, C., og Mahomed, N. (2010). Educational needs of patients
undergoing total joint arthroplasty. Physiotherapy Canada, 62, 206­214.
Doi:10.3138/physio.62.3.206.
Suhonen, R., og Leino­Kilpi, H. (2006). Adult surgical patients and the
information provided to them by nurses: A literature review. Patient
Education and Counseling, 61, 5­15. Doi:10.1016/j.peg.2005.02.012.
Suhonen, R., Nenonen, H., Laukka, A., og Välimäki, M. (2005). Patients’
informational needs and information received do not correspond in
hospital. Journal of Clinical Nursing, 14, 1167­1176.
Sveinsdóttir, H., og Skúladóttir, H. (2012). Postoperative psychological
distress in patient having total hip or knee replacements. Orthopaedic
Nursing, 31 (5), 302­311.
Valkeapää, K., Klemetti, S., Cabrera, E., Cani, S., Charalambous, A.,
Copanitsanou, P., Leino­Kilpi, H. (2013). Knowledge expectations of
surgical orthopaedic patients: A European Survey. International Journal of
Nursing Practice (Birt fyrir fram á netinu 11. október 2013). Doi: 10.1111/
ijn.12189.
Wright, L.M., og Leahey, M. (2011). Hjúkrun og fjölskyldur. Leiðbeiningar um
mat á fjölskyldum og meðferð. Anna María Hilmarsdóttir og Þórunn M.
Lárusdóttir þýddu. Reykjavík: Háskólaútgáfan.