Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2012, Blaðsíða 46

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 4. tbl. 88. árg. 201242
Úrtak og framkvæmd
Notað var tilgangsúrtak (Munhall, 2007) og lögð áhersla á
viðmiðunum um úrtak í fyrirbærafræðilegri rannsókn. Leitað
var að þátttakendum sem höfðu sameiginlega reynslu sem
endurspeglast í rannsóknarspurningunni. Einnig þurftu
þátttakendur að hafa vilja og getu til að miðla af reynslu sinni.
Ennfremur þurftu þátttakendur að hafa haft psoriasis í að
minnsta kosti fimm ár frá greiningu og hafa verið í infliximab­
meðferð í að minnsta kosti eitt ár.
Hjúkrunardeildarstjórar á göngudeild húð­ og kynsjúkdóma
og á dagdeild B­7 á Landspítala höfðu í upphafi samband
við hugsanlega þátttakendur, upplýstu þá um rannsóknina og
fengu leyfi fyrir því að rannsakandinn hefði samband við þá og
kynnti rannsóknina frekar. Stuttu seinna hafði fyrsti höfundur
samband við hvern þátttakanda símleiðis og útskýrði tilgang
rannsóknarinnar og svaraði spurningum. Hverjum þátttakanda
var sent kynningarbréf um framkvæmd rannsóknarinnar og
markmið ásamt upplýstu samþykki. Í úrtakið völdust fjórar
konur og þrír karlar með psoriasis en fjórir þátttakenda höfðu
einnig psoriasisgigt. Þátttakendur voru á aldrinum 27­45 ára
þar sem meðalaldur var 36 ár. Allir voru í reglulegri meðferð
á sex til átta vikna fresti á Landspítala háskólasjúkrahúsi í
Fossvogi.
Gagnasöfnun
Tekin voru tvö viðtöl við hvern þátttakanda. Fóru viðtölin fram
í húsnæði hjúkrunarfræðideildar HÍ. Fyrra viðtalið var 50­90
mínútur að lengd og var viðtalið skráð orðrétt niður. Seinna
viðtalið var 40­75 mínútur að lengd. Í því las þátttakandi fyrra
viðtalið yfir og gerði athugasemdir að vild. Engar athugasemdir
komu fram en í sumum tilfellum skerptu þátttakendur á
frásögn sinni og rannsakandi skráði það niður. Í viðtölum
var hálfstaðlaður viðtalsrammi (tafla 2) hafður til hliðsjónar
og þátttakendur tjáðu sig að vild innan hans. Trúnaður var
hafður í heiðri og nafnleyndar gætt með þeim ráðstöfunum
að nöfn þátttakenda koma ekki fram né aðrar persónulegar
upplýsingar.
Tafla 2. Viðtalsrammi í rannsókninni.
Hver var reynsla þín að greinast með psoriasissjúkdóm?
Hvað hefur verið erfiðast varðandi sjúkdóminn fyrir þig?
Hver er reynsla þín af hefðbundnum meðferðum við psoriasis
sjúkdómnum?
Hvað varð til þess að þú ákvaðst að fara á lífefnalyfið infliximab
(Remicade®)?
Hverju hafa lyfin breytt fyrir þig og hvernig?
Hvernig var staðið að fræðslu um lyfið og verkun?
Hvernig er aðgengi þitt að upplýsingum um lyfið háttað?
Hvað skiptir mestu máli í þjónustu sjúklinga í infliximab
(Remicade®) meðferð?
Hvernig upplifir þú viðhorf almennings til sjúkdómsins?
Hvernig sérð þú framtíðina fyrir þér?
Úrvinnsla
Stuðst var við líkan van Manen (1990) (tafla 3) um rannsóknarferli
í túlkandi fyrirbærafræði en það er sett fram í sjö skrefum.
Skrefin voru notuð á víxl, ekki endilega hvert á eftir öðru og
endurtekin eftir því sem við átti en þeim er ætlað að örva
hugsun og auka á innsæi rannsakandans.
Tafla 3. Rannsóknarskref (van Manen, 1990).
Snúa sér að eðli
lifaðrar reynslu sem
vekur einlægan áhuga
Rannsóknarspurningin er mótuð.
Skoða raunverulega
reynslu þátttakenda
Gagnaöflun á sér stað með viðtölum.
Koma auga á
mikilvæg þemu
Viðtölin skráð orðrétt svo og
athugasemdir. Viðtölin lesin margoft yfir
og þemu greind.
Lýsa fyrirbærinu Lýsingin fer fram með skrifum og
endurskrifum á lýsingu þar til ekkert nýtt
kemur fram úr gögnum; mettun er náð.
Vera trúr fyrirbærinu
og halda tengslum
við fræðigrein
rannsakandans
Yfirþemu greind frá undirþemum og
hvað er mikilvægast að fram komi.
Bera saman þemu og
heildarmyndina
Þemu eru skoðuð í ljósi reynslunnar og
með skírskotun til lífssviðanna fjögurra
sem van Manen lýsir og tengslum þeirra
innbyrðis.
Fundið heildarþema Niðurstöður skoðaðar og spurt hvað
geri fyrirbærið sem verið er að lýsa
að því sem það er og án hvers geti
fyrirbærið ekki verið.
Tafla 1. Aðalþættir í reynsluheiminum (van Manen,1990).
Rými í reynd
Vísar til upplifunarinnar sjálfrar,
andrúmsloftsins og tilfinninga fyrir því
rými sem einstaklingur dvelst í hverju
sinni. Upplifun er breytileg yfir daginn allt
eftir því hvað við er fengist hverju sinni.
Tími í reynd
Felur í sér hvernig manneskjan skynjar
tímann sem getur verið afstæður eftir
aðstæðum hverju sinni. Einnig er um að
ræða upplifun á liðnum tíma, nútíð og
ókomnum tíma.
Tengsl í reynd
Taka til líkamlegra tengsla og tengsla
sem verða til með samskiptum, ásamt
tengslum við það sem er einstaklingnum
mikilvægt og hvernig hann sér sig
endurspeglast í öðrum.
Líkami í reynd
Samskipti einstaklings við umheiminn
sem eiga sér stað í skynfærum hans.
Upplifun á líkamanum gefur til kynna
innri líðan einstaklings og kemur fram í
svipbrigðum og framkomu.