Þjóðmál - 01.12.2010, Síða 35

Þjóðmál VETUR 2010 33
áralangan starfsaldur að baki, er boðið að
sækja allt að 30 klukkustunda námskeið
til að bæta lestrar- og reikningskunnáttu
sína . Þetta stendur þeim til boða „frítt og
innan vinnutíma“ ásamt öllum öðrum
starfsmönnum spítalans, jafnt faglærðum
sem ófaglærðum . Má segja að nokkuð seint
sé í rassinn gripið, eða eins og Dalrymple
orðar það sjálfur: „hér hafa vitleysingjarnir
yfirtekið hælið“ (s . 124) . Okkur ferst
varla að gantast með þetta, því að flestir
kannast við sögur um boðun öldunga, á
sjötta ári eftir tírætt, til skólagöngu hér
heima . Sama gætum við séð innan tíðar
í heilbrigðiskerfinu ef niðurskurður á
útgjöldum til heilbrigðismála gengur mikið
lengra . Þá gætu gamalmennin farið að
koma fram á listum ungbarnaeftirlitsins .
Vinstri menn fá ekki marga plúsa í kladd-
ann hjá Dalrymple . En enginn fær verri
útreið í bókinni en fyrrverandi forsætisráð-
herra Breta, Tony Blair . Dalrymple nánast
urr ar og hvæsir þegar hann fjallar um
þennan dávald bresku þjóðarinnar . Hann
telur Blair hafa unnið óbætanlegan tjón
á samfélaginu með óheilindum sínum
og afdrifaríkum ákvörðunum sem grafið
hafa undan trú verðugleika, ekki bara
stjórnmálanna heldur samfélagsins í heild
sinni . Dalrymple segir það ekki tilviljun
að Blair hafi náð fullum pólitískum þroska
um það leyti sem bókin Psychobabble
eftir Richard Ganz kom út . Það er verk
sem fjallar meðal annars um sjálf hverfu
nútímamannsins samfara skorti hans á
sjálfs gagnrýni . Nokkurs konar mea culpa
án culpa eða eins og Dalrymple leggur Blair
orð í munn í afsökunarbeiðni til þjóðar
sinnar: „Fyrirgefið mér, því ég hef syndgað
en spyrjið ekki hverjar syndir mínar séu“
(s . 172) . Kaflinn um Blair ætti að vera
skyldulesning allra sem láta sig stjórnmál
varða . Ekki til eftirbreytni heldur sem víti
til varnaðar .
Dalrymple dregur athugasemdir sínar fram í lokaniðurstöðu . Afleiðing
þessa alltumlykjandi velferðar kerfis vinstri
kenn ing anna sé: „[V]eröld þar sem ekkert
rúm er fyrir börn eða bernsku . Í þeirri
trú að maðurinn sé afkvæmi umhverfis
síns, hafa þeir [samfélagssmiðirnir] skapað
umhverfi sem heldur þegnunum föngn-
um . Öllum undankomuleiðum hefur ver-
ið lokað og byrgt er fyrir alla felustaði og
fylgsni . Fjölskyldan hefur verið lögð í rúst
og sama má segja um allar hugmyndir ein-
stakl ingsins til að bæta stöðu sína . Skapaður
hefur verið heimur þar sem frelsið felst
að eins í sjálfs fullnægingu, heimur þar
sem jafn vel fangelsið getur orðið eini
griðarstaðurinn“(s . 241) . Þetta er dökk
mynd og dapu rleg og einskorðast ekki við
ógæfufólkið sem Dalrymple hefur haft
afskipti af . Bóta kerfið breska nær orðið
til flestra þegna lands ins og grefur þannig
undan ábyrgðar til finn ingu og sjálfstæði
landsmanna . Ríkis stjórnin, sem nýlega tók
við völdum, segist ætla að vinda ofan af
kerfinu en það er hægara sagt en gert .
Það er ekki margt sem kemur á óvart í
þess um síðari hluta bókarinnar, annað
en persónuleg sýn og reynsla höfundarins
sjálfs, hafi menn á annað borð fylgst með
bresk um fréttamiðlum síðustu ár . Hins
vegar eru essayjurnar í fyrri hluta bókar-
innar nýstárlegar og allrar athygli verðar .
Þar gefur hann tóninn fyrir það sem á eftir
kemur og flakkar um í tíma til að sýna
áhrifavalda í hnignun vestrænnar menn-
ingar . Til þess leiðir hann saman bók-
menntir og eigin ályktanir . Bestu kaflarnir
eru þar sem hann er sjálfur athugandinn
og miðlar reynslu sinni . Fyrst kynnir hann
lesandann fyrir stöðu mála hjá neðsta lagi
samfélagsins, þegar hann tekur lesandann
með sér í fangelsisvitjun . Ekki til að kynnast
einstökum illvirkjum heldur til að leiða
lesandann inn í lokaðan heim ólæsis og