Þjóðmál - 01.12.2010, Page 60

58 Þjóðmál VETUR 2010
hagkerfi heimsins . Það er vegna þess að
mörgum er það eðlislægt að leitast við að fá
mikið fyrir lítið . Það gengur ekki upp vegna
þess að óumbreytanlegt lögmál orsaka og
afleiðinga er enn í gildi . Vinstri mönnum
hefur ekki tekist að afnema það, eflaust
þekkja þeir það ekki .
Svo hefur því verið komið inn hjá fólki að at vinnugreinar séu misverðmætar,
það megi þess vegna styrkja sumar úr
opinberum sjóð um á meðan aðrar greinar
þurfa að hafa mik ið fyrir því að draga fram
lífið . Listamenn eru af mörgum taldir
óskaplega sérstakir og að það sé nauðsynlegt
að styrkja þá með opin beru fé til þess að
þeir geti unnið að listsköpun sinni .
Staðreyndin er hins vegar sú að þeir eru
einyrkjar alveg eins og smiðir, rafvirkjar
o .s .frv ., þessir einstaklingar bjóða fram
vinnu sína gegn greiðslu sem þeir svo nýta til
fram færslu . Hvað yrði sagt ef iðnaðarmaður,
sem erfitt ætti með að fá verkefni, óskaði eftir
opinberum stuðningi? Hann yrði álitinn
ruglaður, en flestum þykir ósköp eðlilegt
að einstaklingur sem vill hafa lífs viður væri
sitt af því að skrifa bækur, mála myndir eða
skapa tónlist en tekst ekki að selja nóg fái
styrki frá hinu opinbera . Það er með öllu
óskiljanlegt að mismuna atvinnugreinum á
þennan hátt . Markaðurinn hlýtur að ráða
því hvort viðkomandi listamanni tekst að
selja sína vöru eður ei . En ýmsir koma fram
og fullyrða að það sé þjóðinni nauðsynlegt
að styrkja listir og menn ingu til þess að við
séum talin þjóð meðal þjóða .
Gaman væri ef einhver tæki sig til og
rannsakaði hversu mikil áhrif styrkir til lista-
manna raunverulega hafa þegar á heildina er
litið . Mörg skáld og margir rithöfundar sem
hlotið hafa styrki hafa ekki ritað verk sem eru
á náttborðum flestra landsmanna . Meirihluti
þjóðarinar hefur ekki áhuga á að lesa nokkurn
skapaðan hlut eftir þá og stæði jafnvel á gati
ef spurt væri um nöfn þeirra bóka, sem þessir
ágætu menn hafa setið sveittir við að skrifa
á kostnað skattborgaranna . Og myndlistin,
hversu margir landsmenn hafa myndir
hangandi upp á vegg sem ýmsir listamenn
hafa málað á kostnað ríkisins?
Takist öllum listamönnum ekki að lifa
af list sinni þýðir það bara eitt, mark-
aðurinn er mettur og það er ekki þörf fyrir
þá . Þjóðin færi ekki varhluta af listinni
þótt ríkið greiddi ekki eina einustu krónu
í styrki listamönnum til handa . Listin
er nefnilega hluti af lífinu sjálfu og hún
er sjálfsprottin í öllum samfélögum sem
verða til . Frásagnarlistin hefur alltaf fengið
að njóta sín, einnig má nefna hellaristur
steinaldarmann hvað varðar myndlistina, en
það sýnir að þetta kemur allt af sjálfu sér án
afskipta ríkisins . Nefna má í framhjáhlaupi
að menn sömdu og kváðu rímur öldum
saman án þess að fá fé frá hinu opinbera .
En til að gleðja listamenn örlítið skal þess
getið að mikil þensla í einkageiranum verður
oft til þess að einkaaðilar finna hvöt hjá sér
til þess að styrkja listamenn . Það er vissulega
góðra gjalda vert . Auðmenn eru nefnilega oft
ansi mikið gefnir fyrir hinar ýmsu listgreinar
eins og fjölmörg dæmi sanna .
Stjórnmálamenn verða að umgangast opinbert fé af mikilli virðingu og varúð .
Milljarðatölur þær sem í ríkissjóði felast
geta oft blekkt menn og talið þeim trú um
að hér séu miklir fjármunir á ferðinni . Þeir
gera sér ekki grein fyrir öllum þeim kostnaði
sem ríkið þarf að standa undir, einnig þarf
að gera ráð fyrir mögrum árum, en þau
koma víst alltaf annað slagið . Það er ábyrgur
rekstur að vera varkár í eyðslu á fjármunum .
Það þarf að skera niður allt sem við getum
lifað án, því þrátt fyrir mikinn fagurgala, þá
hefur íslenska þjóðin aldrei haft yfir miklum
fjármunum að ráða . Oft hafa komið góð
ár með miklu tekjustreymi, en því er aldrei