Þjóðmál - 01.12.2010, Qupperneq 87

Þjóðmál VETUR 2010 85
ar manna til varnarmálanna endur speglar
ágrein ing og ráðleysi, þar sem afstaða
banda ríska sendiherrans vegur þungt að
lok um gagnvart Einari Ágústssyni, utan-
ríkis ráðherra .
Ríkis stjórn Ólafs valdi þá leið í utan-
ríkismálum að vinna fyrst að útfærslu
fiskveiðilögsögunnar í 50 sjómílur árið
1972 og lauk deilum vegna hennar með
samningi við Breta haustið 1973 . Við svo
búið sneri hún sér að því að framkvæma
stefnu sína í varnarmálum, enda bjuggu
framsóknarmenn við hótun um stjórnarslit
frá Alþýðubandalaginu, ef þeir tækju ekki á
sig rögg í hermálinu, svonefnda .
Ólafur Jóhannesson hélt endurskoðun
varn arsamningsins og tillögugerð um
hana hjá sér og hópi nokkurra þingmanna
Fram sóknarflokksins . Innan þröngs hóps
unnu forystumenn Framsóknarflokksins
að því að móta tillögur til umræðna á vett-
vangi ríkisstjórnarinnar . Ólafi Ragnari
mis líkaði að fá ekki að vita um efni þessara
tillaga, hvorki við smíði þeirra né eftir
framlagningu í ríkisstjórn . Hann hélt því
til fundar við alþýðubandalagsmanninn
Magn ús Kjartansson, iðnaðarráðherra,
10 . janúar 1974 sem sagði honum frá
hugmyndum Einars Ágústssonar, utan-
ríkis ráð herra .
Elías Snæland fór síðan með Ólafi Ragn-
ari á fund Magnúsar í iðnaðarráðuneytinu
15 . janúar 1974, en fundurinn var haldinn
að frumkvæði Magnúsar . Kynnti hann
þeim samþykkt miðstjórnar og þingflokks
Alþýðubandalagsins um endurskoðun
varnar samningsins, sem hann hafði lesið í
ríkis stjórn þá um morguninn .
Þeir félagar notuðu SUF-síðuna í Tím­
anum til að kvarta undan leyndinni í varn-
armálunum og sögðu:
Almenningur hefur ekki haft aðstöðu til
að fylgjast með því, sem gert hefur verið .
Þetta er öllum þeim sem berjast fyrir opnum
þjóðmálaumræðum mikil vonbrigði, ekki
síst þar sem ekki verður séð að meginatriði
hermálsins séu þess eðlis að nauðsyn beri til
að fela þau bak við múr þagnar og leyndar .
(Bls . 355 .)
Ríkisstjórn Ólafs Jóhannessonar sprakk
vegna ágreinings um efnahagsmál, eftir að
Ólafur hafði sett Birni Jónssyni, sem lá á
sóttarsæng, skilyrði, sem Björn taldi óvið-
unandi úrslitakosti . Eftir kosningar settist
Framsóknarflokkurinn í ríkisstjórn með
Sjálf stæðisflokknum undir forsæti Geirs
Hall grímssonar .
Ólafur Ragnar og félagar gengu til liðs
við Samtök frjálslyndra og vinstri manna
fyrir kosningarnar 1974, en þá yfirgáfu
Hannibal og Björn Jónsson flokkinn sem
þeir stofnuðu . Magnús Torfi Ólafsson og
Karvel Pálmason sátu eftir með leifar flokks-
ins . Hann leið undir lok 1976 og Möðru-
vallahreyfingin með honum .
Hreyfingin dró nafn af húsnæði raun-
greinadeildar í Menntaskólanum á Akureyri,
þar sem hópur manna innan SUF og ýmsir
eldri framsóknarmenn hittust 26 . ágúst
1973 .
Tryggvi Gíslason, skólameistari, stóð
í þeirri trú, að Ólafur Ragnar, sem þá var
orðinn prófessor í stjórnmálafræði við
Háskóla Íslands, ætlaði að halda fund með
samstarfsmönnum sínum í háskólanum .
Hafði Tryggvi nokkrar áhyggjur þegar hann
áttaði sig á því að um pólitískan fund var að
ræða, „þótt ekki yrðu af því nein eftirmál,“
eins og Elías Snæland segir .
Eftirmálin urðu vissulega engin fyrir
skólameistarann en Elíasi Snædal þótti
fundurinn þó nógu merkilegur til að
skrifa þessa löngu bók . Hún er í raun
einskonar skýrsla með vísi að palladómum
um ýmsa, sem koma við sögu . Ógrynni af
nöfnum eru í bókinni . Eru þau til marks
um nákvæmni höfundar og alúð hans við
að miðla sem mestum fróðleik . Nöfnin