Félagsbréf - 01.05.1960, Blaðsíða 51

FÉLAGSBRÉF
49
Enginn blaðamaður, sem ritað hefur um atburði þá, er tengdir voru nafni
hins látna öldungadeildarþingmanns MacCarthys, hefur skýrt frá þessum
þætti samtíðarsögunnar eins nákvæmlega og Yeats gerði fyrir hér um bil
þrjátíu árum síðan:
þá beztu skortir alla sannfæringu,
en þeir verstu fyllast ástríðuþrungnum ákafa.
Yeats er hins vegar undantekning í þessu eins og mörgu öðru, og jafnvel
hann var ekki fær um að sameina atburðinn tilfinningunni um atburðinn
á sama hátt og átti sér stað á dögum Hómers, Dantes og Shakespeares.
Blaðamennska og fréttaflutningur nú á dögum færist æ meir í búning að-
dáunarverðrar óhlutdrægni og hlutleysis, sem segir frá atburðinum í lit-
lausu ljósi, þar sem allur andlegur persónuleiki er horfinn veg allra vega
á kostnað þess gildis, sem hin innri tilfinning kann að fela í sér. Og ljóða-
gerðin, sem sýnir svipuð viðbrögð við sömu, brögðóttu áhrifunum, nema
bara í öfuga átt, beinist æ meir að gildi hinnar innri tilfinningar, sem þá
hefur verið skilin frá atburðinum. Að sjálfsögðu er erfitt um það að segja
hvort þessi þróun er slæm fyrir blaðamennskuna, því beztu dagblöð sam-
tíðarinnar taka fyrirrennurum sínum langt fram að öllu leyti. Þau safna
nieiri fréttum fljótar og birla þær miklu nákvæmar. Það er aftur á móti
ekki erfitt að segja, að þessi þróun er slæm fyrir ljóðagerðina og fyrir
menninguna.
Mikil ljóð fela í sér mikla þekkingu — þekkingu, sem verður lifandi í
hjarta manns fyrir innri tilfinningu skáldsins, en þekking er það eigi að
síður. Tilfinning án þekkingar gat aldrei fætt af sér listaverk og mun
aldrei geta það. Og sú tilraun, sem nútímaljóðskáld eru að reyna að
framkvæma í síauknum mæli, til að losa tilfinninguna frá atburðinum --
að elta uppi tilfinninguna eina saman og aðeins hennar sjálfrar vegna
°g hafa að engu þann atburð, sem fætt hefur hana af sér — getur aðeins
verið listinni skaðleg. Ljóð, sem þannig eru til orðin, eru eins og flug-
drekar, sem engin snúra er fest við. Þau geta ekki fylgzt með flugi tíman?,
því þau eru ekki tengd neinni stund í rás tímans.
Fjarri fer því að ég sé að fordæma framfarir á sviði blaðamennskunnar.
Þær hafa verið bæði miklar og furðulegar. Og enginn lifandi maður, sem
er orðinn vanur því að fá upp í hendur sér á hverjum degi eintak af dag-