Félagsbréf - 01.12.1961, Blaðsíða 24

TÓMSTUNDIR
EFTIR ÓLAF SIGURÐSSON, LÆKNl
Erindi þetta er samið fyrir Stúdentafélag Akureyrar og flutt á fundi þess 27. apríl 1061.
fjpúmstundir, afgangstími svefns og skyldustarfa í lífi einslaklinga og
þjóða, hafa lengst af verið smátt skammtaðar öllum þorra manna. En
nú er í vændum mikil breyting á þeim. Horfur eru á, að upp sé að renna
tómstundaöld í iðnaðarlöndunum, ef valdahlutföll haldast óhreytt á hnett-
inum og ekki brýzt út þriðja heimsstyrjöldin.
Á næstunni mun vísindunum fleygja fram með sívaxandi hraða. Tækni-
leg nýting á kola-, olíu-, raf-, hvera-, vind- og kjarnorku mun aukast
að miklum mun. Kolanámur jarðarinnar munu þó senn verða tæmdar, en
olíulindir hennar munu endast lengur.
Stórár jarðarinnar verða sennilega fullvirkjaðar á næstu áratugum, en
fullnýtt fallvatnaorka hennar nær skammt, verður sennilega ekki nema
litið brot af orkuþörf mannkynsins. Óvíst mun-vera um magn nýtanlegrar
hvera-, vind- og sólarorku. Nýting kjarnorku á friðartímum til friðarþarfa
verður óhjákvæmileg, þegar fram í sækir.
En orku til áframhaldandi vélvæðingar mun ekki þrjóta í náinni framtíð.
Á næstu árum og áratugum mun þróast ört hin svokallaða aulomatio, sjólf-
virkni, rafeindasjálfstilling og rafeindasjálfstjórn á vélum í starfi og margs
konar starfsgreinum. Þessi sjálfvirkni er nokkuð ný af nálinni, en verður
mjög áhrifamikil og afdrifarík og hefur í för með sér stórfelldar breyting-
ar á lífsháttum manna í iðnvæddu löndunum. Sjálfvirkni mun leiða
til þess, að vélar munu létta vinnu af mönnum, taka vinnu frá mönnum
miklu meira en verið hefur og nú er. Vinna alls almennings mun fara
minnkandi, jafnframt því sem fólki fer fjölgandi. Sjálfvirkni mun hafa í
för mcð sér, að skipta verður minnkandi vinnu milli vaxandi fjölda manna.
Vinnutímann verður að stytta mikið til að koma í veg fyrir almennt at-
vinnuleysi. Ætla má, að eftir 1—2 áratugi verði 30 klst. vinnuvika orðin