Bjartur og frú Emilía: tímarit um bókmenntir og leiklist - 01.07.1991, Qupperneq 65

að vera ljóst: Ég skipa ekki í hlutverk. Allir leikarar verða í upphafi
æfingatímans og lengi frameftir að æfa öll hlutverkin. Þetta er líka
ástæðan fyrir því að leikskráin kemur ætíð of seint út. Á fyrstu
sýningum eru aðeins ljósrituð blöð, þar sem við getum ekki tilkynnt
prentsmiðju fyrr en afar seint rétta hlutverkaskipan. Það var sem
sagt ekki ég sem setti Nirupama Nityanandan í þetta hlutverk. Það
var hún sjálf sem fann sér það.
Ég minnist pallborðsumræðna í Avignon síðastliðið sumar. Þar áttir þú í
deilum við nýjan leikhússtjóra „Théátre des Amandiers", Jean-Pierre
Vincent, um leikstjórn íleikhúsi. Hann sagði að vinnan við sviðsetningu
færi ætíð eftir krókastígum. Þú sagðir að hún jæri beint afaugum. Gæti
einhver sannleikskjarni leynst íþessari líkingu?
Vandamálið er að maður þorir aldrei að fara beint af augum. Til að
fara beint af augum byrjar maður alltaf á að fara krókóttar leiðir,
sérhver leikstjóri fer í upphafi í krákustígum einungis til að staðfesta
síðar að einfalt er að fara beint af augum. Maður óttast það sem
skrifað er í verkinu. Grikkir skrifa beint af augum. Meira að segja
þegar þeir lýsa sveiflunum sem kalla fram hinn allra dularfyllsta
ótta sem mannleg sál hefur að geyma, stefna þeir beint á þennan ótta.
Við gerum það ekki. Þegar við æfum, þá flækjum við allt, verjum
okkur, gerum okkur verndarskildi og höldum af hrr af okkur. Einungis
þegar maður tekur á öllum sínum kjarki og leikaranum heppnast að
voga sér raunverulega út í óvissuna eigum við möguleika á að setja
til hliðar þessa ógnandi ör, sem textinn getur beint að okkur.
Hin formfasta vinna, sem þú tileinkar þér, áhrifin frá Kabuki og öðrum
austrænum leikhúsformum: Ferðu frá ytra borðinu innávið, lætur þú
leikarana vinna með tilfinningaástand eftirákveðnufyrirframgefnuformi?
Það er hægt segja: „Krjúptu, og þú munt biðja", eins og franskt
orðatiltæki hljóðar. Þetta er ekki rangt, en heldur ekki fullnægjandi.
Leikarinn þarf að skilja hvaða tilfinningar eru uppspretta einhvers
ákveðins kafla textans. Einhvem tíma verður hann að uppgötva
form gleðinnar, það er ekki bara eitt form. Það er til rauð, blá, létt eða
blóðheit gleði...
Tímarit um bókmenntir og leiklist
65