Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.10.2015, Blaðsíða 33

B
örn í dag eru flest lunkin við að
redda sér á snjalltækjum og spila
tölvuleiki. Þekking þeirra á því sem
liggur að baki því sem þau eru að
leika sér með er hins vegar að sama skapi
ekki alltaf svo mikil. Guðmundur Tómas
Axelsson, markaðsstjóri hjá Reiknistofu
bankanna og stjórnarmaður í Forriturum
framtíðarinnar, segir að það að kíkja „undir
húddið“ og kynna sér forritunarheiminn
sem liggur að baki allri okkar tæknitilveru
sé að verða mikilvægara og mikilvægara og
Íslendingar megi ekki dragast aftur úr.
Mjög mikilvægt sé að krakkar fái viðeigandi
menntun í þessum fræðum.
„Það er nánast ekkert gert í dag öðruvísi
en að tölvur eða tækni komi á einhvern
hátt við sögu. Ólíkt því sem áður var þá
nær tækni og forritun í dag til nánast allra
atvinnugreina og snýst ekki bara um að
framleiða og selja tölvuleiki eða slíkt. Í
landbúnaði eru kýrnar mjólkaðar með ró-
bótum og í heilbrigðisgeiranum eru til
dæmis smíðuð öpp til að halda utan um
sykursýkismælingar,“ segir Guðmundur en
11 milljóna króna styrkur, í formi tölvubún-
aðar og þjálfunar kennara til forritunar-
kennslu, var afhentur úr sjóð Forritara
framtíðarinnar í síðustu viku. Sjóðurinn er
samfélagsverkefni sem hefur það markmið
að efla forritunar- og tæknimenntun í
grunn- og framhaldsskólum landsins.
Útskrifa þyrfti tvöfalt fleiri
úr raun- og tæknigreinum
„Á Íslandi útskrifast í kringum 500
tæknimenntaðir einstaklingar af raungreina-
og tæknisviðum háskólanna meðan þörfin er
í raun 1.000 manns. Auk þess vantar mikið
upp á að tölvu- og tæknikennslu sé sinnt í
grunn- og framhaldsskólum en aðeins um
2,7% af vikulegum kennslutíma fer í upplýs-
inga- og tæknimenntun og búnaður skól-
anna er þannig að oft tekur hálfa kennslu-
stundina að ræsa tölvurnar sem á að nota.
Það er heldur alls ekki víst að svokallaðar
upplýsingatæknikennslustundir séu nýttar í
raunverulega upplýsingatæknikennslu. Þann-
ig fréttir maður stundum af skondnum at-
vikum, svo sem þegar grunnskólakennari
nýtti kennslustundina í að láta nemendur
fletta upp í Morgunblaðinu til að leita að
heimildum. Það var fljótlegra að kenna slíka
„upplýsingatækni“ þar sem tölvan í skól-
anum var afar hæg.“
Í skýrslu Europian Schoolnet frá síðasta
ári er forritun skilgreind sem lykilfærni 21.
aldarinnar sem allir skólakrakkar eigi að
tileinka sér á einn eða annan hátt. „For-
eldrar þurfa því að setja sig inn í og skilja
um hvað málið snýst og sjá betur hvað for-
ritun getur fært börnunum þeirra.“
Guðmundur segir það vekja athygli að Ís-
lendingar, sem hafa alltaf talið sig standa
framarlega í tækni hafi, ólíkt nágrannaþjóð-
um sínum, ekki sett það á stefnuskrá sína
að setja forritun í námskrá. Illugi Gunnars-
son, mennta- og menningarmálaráðherra,
sagði í umræðum á Alþingi fyrr í haust að
það yrði skoðað alvarlega á yfirstandandi
þingi að gera breytingu á aðalnámskrá
grunnskóla með það að markmiði að koma
forritun þar að. Guðmundur segir að sökum
þess hve lítið menntakerfið á Íslandi sé sé
auðveldara að innleiða forritun en ella væri.
Gætum náð forskoti á alþjóðavísu
„Við gætum náð miklu forskoti í alþjóða-
samfélaginu ef allir nemendur sem kæmu
upp í háskóla hefðu lært forritun í grunn-
skóla. Ef Ísland ákveður að taka af skarið
að þjálfa börn og unglinga í forritun mun-
um við geta gert það virkilega vel – svipað
og þegar Íslendingar komu fyrir sparkvöll-
um úti um allar trissur. Sú kynslóð sem
hafði aðgang að þeim völlum er nú að kom-
ast á EM í fótbolta.“
Forritun hefur gjarnan haft þá ímynd að
forritarar hangi einir inni í herbergi og
vinni með þurra kóða. „Það er ákveðin
ranghugmynd. Fólk er að vinna á mjög
skapandi hátt, vinna í skemmtilegu um-
hverfi og þetta hentar mjög fjölbreyttum
hópi einstaklinga. Þannig má nefna að
krakkar með alls kyns sérþarfir og jafnvel
hegðunarvanda finna sig til dæmis oft í
þessu umhverfi. Það er því miður of oft ein-
blínt á neikvæðar hliðar tölvunotkunar svo
sem internetfíkn, sem er vissulega til, en ef
vandað er til verka er þetta ákaflega skap-
andi fag sem hefur mjög marga kosti og
ávinning.“
Forritarar framtíðarinnar úthlutuðu
styrkjum til 8 skóla í fyrra en nú í ár eru
það 16 skólar sem eru styrktir. Um 100-200
kennarar fá þjálfun til að kenna forritun.
„Framboð á forritunarkennslu í skólum er
að aukast og sumir skólar sem eru nú þeg-
ar komnir áleiðis hafa fengið aðstoð frá
okkur við að þróa sig í kennslunni upp á
næsta stig. Það vantar ekki að það er mikill
áhugi fyrir þessu í skólakerfinu.“
Nokkrir skólar hafa verið að spjald-
tölvuvæðast og Guðmundur segir tækifæri
liggja þar til að kenna nemendum að nýta
sér það tæki á enn betri hátt. Hugmyndir
eru uppi um að sjóðurinn muni styrkja þá
skóla til að geta kennt forritun á spjaldtölv-
urnar.
„Sjálfur vil ég meina að ef krakkar í dag
sem eru með góða innsýn í forritun og eru
skapandi þá séu þeir ansi vel undirbúnir
fyrir framtíðina. Forritun er að verða eitt
af grundvallaratriðunum. Það má segja að í
dag kunni krakkar vel að nota tölvur en
það skilar þeim bara ákveðið langt að
kunna á öpp og slíkt. Það er þetta skref
sem er miklu þýðingarmeira; að kunna eitt-
hvað á það sem liggur að baki þessu öllu.“
Mikilvægt að þekkja undirstöðurnar
FORRITUN GETUR VERIÐ AFAR
SKAPANDI OG ER FÆRNI SEM
VERÐUR SÍFELLT MIKILVÆGARI
FYRIR FRAMTÍÐARKYNSLÓÐIR
AÐ TILEINKA SÉR.
Júlía Margrét Alexandersdóttir
julia@mbl.is
Getty Images/iStockphoto
FORRITUN ER FRAMTÍÐIN
„Það má segja að í dag kunni krakkar vel að nota tölvur en það skilar þeim bara ákveðið langt
að kunna á öpp,“ segir Guðmundur Tómas Axelsson, hjá Forriturum framtíðarinnar.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
25.10. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 33
* Listin ögrar tækninni og tæknin veitirlistinni innblástur.
John Lasseter leikstjóri
Hundruð smáforrita sem hingað til hafa verið fáanleg í gegnum
Apple App Store verða fjarlægð þaðan. Er það niðurstaðan eftir að
sérfræðingar hjá Apple komust að því að 256 öpp sem þar er að fá
safna persónuupplýsingum um notendur á ólöglegan hátt.
Hent út úr Apple App Store
Í stuttu máli mætti segja að forritun sé
ferlið að þróa og innleiða aðgerðir til
þess að fá tölvur til að framkvæma
verkefni, leysa vandamál og búa til
mannleg samskipti. Þetta er gert með
forritunarkóðum.
Í forritun er oftast verið að skapa
eitthvað eða leysa vandamál, sem er í
sjálfu sér skapandi. Í dag er búið að þróa
ótrúlega skemmtilegar aðferðir til þess
að kenna krökkum forritun, oft með
ókeypis forritum eins og Alice.
Forritun geta börn hérlendis meðal
annars lært hjá Skema. Fyrirtækið
stendur fyrir námskeiðum fyrir börn og
unglinga í leikjaforritun, allt frá sjö ára
aldri, og vinnur auk þess að því að
kennsla í forritun verði í boði í grunn-
og framhaldsskólum. Hægt er að nota
frístundastyrk sveitarfélaganna upp í
greiðslu fyrir námskeiðin. Á öllum nám-
skeiðum Skema er notast við Skema-
aðferðafræðina sem studd er af rann-
sóknum á sviði sálfræði, kennslufræði
og tölvunarfræði.
NÁMSKEIÐ FRÁ
SJÖ ÁRA ALDRI
Hvað er
forritun?